Η Κύπρια σοπράνο, σε ένα ρεσιτάλ κλασικού τραγουδιού, στις 26 Σεπτεμβρίου, θα μας ταξιδέψει με τη βαθιά και εκφραστική φωνή της στον κύκλο της ανθρώπινης ύπαρξης και τον κόσμο.
– Υπάρχουν συγκεκριμένες προκλήσεις όσον αφορά την όπερα για έναν μουσικό; Ναι, υπάρχουν πολλές προκλήσεις για έναν νέο καλλιτέχνη στην όπερα. Ο καθένας, ανάλογα με το υπόβαθρο και τα βιώματά του, αντιμετωπίζει τις δικές του. Εγώ θα σταθώ σε δύο, που θεωρώ αυτή τη στιγμή τις πιο σημαντικές. Η πρώτη έχει να κάνει με τον δρόμο προς την εδραίωση. Στον κόσμο υπάρχουν πολλοί και σπουδαίοι καλλιτέχνες, η “αγορά” όμως της όπερας παραμένει στενή. Σε παλαιότερες εποχές, οι φωνές ήταν λιγότερες, το επίπεδο διαφορετικό και ο χώρος πιο ανοιχτός. Σήμερα, ένας νέος τραγουδιστής χρειάζεται χρόνο και υπομονή για να βρει το βήμα του και να ακουστεί. Και είναι πολύτιμο, σχεδόν ζωτικό για έναν καλλιτέχνη να μπορεί να υπηρετεί την τέχνη του, να την καλλιεργεί καθημερινά, να την αφήνει να γεννιέται και να πεθαίνει. Η δεύτερη πρόκληση είναι η αλήθεια της ίδιας της όπερας. Είναι μια τέχνη που, αν δεν προσέξεις, μπορεί εύκολα να γλιστρήσει στην επιφάνεια, να γίνει κιτς, να χαθεί μέσα σε κλισέ και ξεπερασμένους κοινωνικούς διαχωρισμούς. Εγώ πιστεύω πως η τέχνη, άρα και η όπερα, οφείλει να συνομιλεί με τον παλμό της κοινωνίας, να φωτίζει τον πυρήνα της και να τον προκαλεί σε σκέψη. Να ψάχνει την αλήθεια και να την αναδεικνύει. Γιατί οι παραστατικές τέχνες δεν υπάρχουν για να ντύνουν τη στιγμή με φανταχτερά κοστούμια ή να εντυπωσιάζουν με ψηλές νότες. Υπάρχουν για να αγγίζουν τον άνθρωπο και να τον συγκινούν.
– Γιατί όπερα λοιπόν; Με γοητεύει βαθιά η όπερα , η πολυπλοκότητά της και η ικανότητά της να συγκροτεί φωνή, θέατρο και ορχήστρα σε έναν ζωντανό οργανισμό. Πάντα υπάρχει κάτι νέο να ανακαλύψεις: ξεκινάς από το πολύπλοκο και σκάβοντας σιγά-σιγά, φτάνεις στην απλότητα. Γιατί οι ανθρώπινες αλήθειες και τα συναισθήματα, στο βάθος, είναι απλά.Κι ακόμη, αν την προσεγγίσεις ξανά αργότερα, θα συναντήσεις άλλη μία πτυχή, άλλη μία αλήθεια. Η όπερα όπως και η κλασική μουσική γενικότερα είναι ζωντανή τέχνη γι’ αυτό και παραμένει διαχρονική: δεν πεθαίνει μόλις γραφτεί στο χαρτί. Δεν είναι απλώς μια ερμηνεία, μια ανάγνωση και τέλος. Σε αυτό το ταξίδι, ο συνθέτης είναι ο πρώτος δημιουργός, εκείνος που φύτεψε τον σπόρο, που χάρισε τη μουσική ανάσα και το όραμα. Κι εμείς, οι ερμηνευτές, ερχόμαστε να δώσουμε ξανά ζωή σε αυτό το όραμα, να το ανανεώσουμε, να το φέρουμε σε διάλογο με το παρόν. Αυτό είναι που με συγκινεί και με συναρπάζει: να δοκιμάζω τα όρια της ανθρώπινης φωνής και της ερμηνευτικής μου υπόστασης, και ταυτόχρονα να γίνομαι γέφυρα ανάμεσα στη δημιουργία του συνθέτη και στον άνθρωπο που βρίσκεται απέναντι, τον ακροατή.
– Τι σου έχει προσφέρει η Αυστρία ως μουσικό; Η Αυστρία μού πρόσφερε πριν απ’ όλα πειθαρχία και μια ακαδημαϊκή βάση υψηλού επιπέδου. Η εκπαίδευση εκεί είναι απαιτητική, με αυστηρά κριτήρια και συνέπεια, κάτι που με βοήθησε να χτίσω γερά θεμέλια ως μουσικός. Ταυτόχρονα, από την πρώτη στιγμή που βρέθηκα εκεί, είχα την ευκαιρία να ανέβω στη σκηνή πολλές φορές, μέσα από διαφορετικά πρότζεκτ και συνεργασίες. Και αυτό ήταν ανεκτίμητο, γιατί η μουσική δεν μαθαίνεται στο χαρτί, μαθαίνεται στην πράξη. Ζώντας σε μια χώρα που θεωρείται μητρόπολη της κλασικής μουσικής, είχα επίσης την τύχη να μαθητεύσω ή να συνεργαστώ με σπουδαία ονόματα του χώρου. Κάθε συνάντηση, κάθε παράσταση, κάθε πρόβα ήταν για μένα ένα μάθημα, μια ευκαιρία να διευρύνω τους ορίζοντές μου. Έτσι η Αυστρία δεν μου έδωσε μόνο γνώσεις, αλλά και τον χώρο να τις ζήσω, να τις μετατρέψω σε εμπειρία και τελικά σε προσωπική μου φωνή.
– Το να ζεις στην Αθήνα θα έλεγες πως σου έχει προσδώσει μία ερμηνευτική ταυτότητα; Η Αθήνα είναι μια πόλη αντιθέσεων γεμάτη ιστορία αλλά και έντονο παρόν, γεμάτη φως αλλά και αντιφατικές σκιές. Αυτή η διπλή της φύση με επηρεάζει πολύ ερμηνευτικά. Αλλά και τεχνικά έχω βελτιωθεί πολύ από τότε που μετακόμισα σε αυτή την μποέμ πόλη. Ζώντας λοιπόν στην Αθήνα, από τα Εξάρχεια και τα Πετράλωνα μέχρι το Θησείο και την Καισαριανή, μαθαίνεις να κουβαλάς ταυτόχρονα την παράδοση και την καθημερινότητα, το αρχαίο και το σύγχρονο, το χάος και την αρμονία. Η πόλη έχει έντονες καλλιτεχνικές και κοινωνικές αντιθέσεις, μεγάλα θέατρα και σκηνές συνυπάρχουν με στενάκια και κουτούκια, ενώ παράλληλα υπάρχουν εκθέσεις ζωγραφικής και μουσεία. Αυτή η λαϊκότητα – απλότητα μαζί με την υψηλή τέχνη, δημιουργούν έναν ζωντανό και πολύχρωμο καμβά, που με εμπνέει καθημερινά. Όλα αυτά με διαμόρφωσαν ως καλλιτέχνη. Η πόλη είναι και οι άνθρωποί της. Οι σχέσεις που έχω δημιουργήσει με ανθρώπους στη ζωή μου, με έχουν σημαδέψει βαθιά και μου έχουν δώσει ευαισθησία απέναντι στην αλήθεια και την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης φύσης. Η Αθήνα με αμφισβητεί, με προκαλεί και αν το πω χαριτολογώντας, με έχει κάνει και λίγο πιο σπιρτόζα, που στην Αυστρία όταν σπούδαζα, δεν ήμουν.
– Πώς ισορροπείς ανάμεσα στην τεχνική κατάρτιση και το ένστικτο στην καλλιτεχνική σου έκφραση; Στη ζωή μου και στην τέχνη αφήνομαι στο ένστικτο, αυτό με οδηγεί, αυτό με συνοδεύει. Υπάρχει κάτι πέρα από όσα μαθαίνουμε, πέρα από την εκπαίδευση και την τεχνική, κάτι που απλώς συμβαίνει, ζωντανό και ανεξέλεγκτο. Πολλές φορές βρίσκω τον δρόμο μου με μέσα που δεν μου δίδαξε κανείς, που υπήρχαν απλώς μέσα μου, έτοιμα να εκφραστούν. Το τραγούδι δεν είναι ποτέ στατικό, ζει εκείνη τη στιγμή στον χώρο και τον χρόνο που το γεννούν. Έτσι λειτουργεί και το σώμα, έτσι λειτουργεί και το πνεύμα. Νιώθεις πού θέλεις να σε οδηγήσει και αφήνεσαι να συμβεί. Αλλά τίποτα απ’ όλα αυτά δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς προετοιμασία. Η τεχνική, η γνώση, η άσκηση, γίνονται το έδαφος πάνω στο οποίο το ένστικτο ανθίζει. Χωρίς αυτά, η ελευθερία κινείται σε κενό χώρο και μπορεί να σε καταστρέψει. Όταν όμως υπάρχει η βάση, τότε αφήνεσαι, χωρίς να σκέφτεσαι το πώς ή το γιατί και το συναίσθημα σε οδηγεί, γνήσιο, καθαρό, ζωντανό.
– Ταλέντο, πειθαρχεία, μελέτη… τι από όλα αυτά συνθέτουν ένα πετυχημένο ερμηνευτή όπερας; Ένας πετυχημένος ερμηνευτής όπερας δεν καθορίζεται μόνο από το ταλέντο, την πειθαρχία ή τη μελέτη. Αυτά είναι εργαλεία, όχι στόχος. Σημασία έχει να επιτρέπει στον εαυτό του να είναι ευάλωτος, να παραμένει άνθρωπος πάνω απ’ όλα, να λατρεύει την όπερα αλλά και να μπορεί με όπλο την ενσυναίσθηση να ταυτίζεται με τους ανθρώπους γύρω του. Η τέχνη απαιτεί να είσαι έτοιμος, να προσφέρεις την ψυχή σου μέσα από τη φωνή και την ερμηνεία σου. Η τεχνική και η πειθαρχία αποκτούν νόημα μόνο όταν υπηρετούν αυτήν την αυθεντικότητα και την ειλικρίνεια απέναντι στον εαυτό σου και το κοινό. Σημαντικό επίσης είναι η ευελιξία, η ικανότητα να δουλεύει κανείς με την ίδια ποιότητα σε διαφορετικά πρότζεκτ, χωρίς να χάνει την ερμηνευτική του ταυτότητα. Και πάνω απ’ όλα, πιστεύω ότι η έννοια της επιτυχίας δεν είναι στατική, αλλάζει με τα χρόνια και με τις ανάγκες μας.
– Πιστεύεις ότι η μουσική μπορεί να μας φέρει πιο κοντά στο θείο; Πέρα από αυτά που βλέπουμε και πέρα από τους τρόπους που μάθαμε να επικοινωνούμε, υπάρχει και μια άλλη ζωή, η οποία φυσικά περιλαμβάνει και τη μεταθανάτια διάσταση. Και άλλωστε, αυτό είναι το νόημα της επίγειας ζωής: να ζεις κάτω από το πέπλο ενός Θεού, που όλα τα περιλαμβάνει και τα συνδέει. Η μουσική, λοιπόν, για μένα είναι η γλώσσα που ενώνει όλα αυτά και τα φέρνει κοντά· αυτά που βλέπουμε και αυτά που δεν βλέπουμε, αυτά που μπορούμε να εξηγήσουμε και αυτά που μένουν πέρα από κάθε λόγο. Η μουσική για μένα είναι η προσευχή μου. Μέσα από αυτήν ευχαριστώ τον Θεό για τη ζωή. Ταυτόχρονα, αφήνομαι στην επιθυμία να νιώσω την ουσία της ύπαρξης, έστω για μια στιγμή, σαν να διαστέλλεται ο χρόνος και να αγγίζει την αιωνιότητα.
– Τι θα ακούσουμε στη συναυλία στο Αμφιθέατρο Ιδαλίου; Στο Αμφιθέατρο του Ιδαλίου θα ακούσουμε ένα πρόγραμμα που ξεδιπλώνει το ταξίδι του ανθρώπου μέσα στη ζωή, αλλά και την ανάγκη του να αγγίξει κάτι πέρα από τα επίγεια. Αρχικά, θέλω να ευχαριστήσω θερμά τον συνταξιδιώτη μου σε αυτό το μουσικό ταξίδι, τον καταπληκτικό και διακεκριμένο πιανίστα Βασίλη Σωκράτους. Έχουμε κοινή αντίληψη της μουσικής και της ερμηνείας, και αυτό αποτυπώνεται με θαυμάσιο τρόπο σε κάθε νότα. Ο Βασίλης είναι ένας πιανίστας βαθιά εκφραστικός, με ευαισθησία και αστείρευτη μουσική αντίληψη. Το πρόγραμμα ακολουθεί τον κύκλο της ανθρώπινης ύπαρξης μέσα από τέσσερις ενότητες: τη γέννηση και τις ρίζες, την περιπλάνηση, τον έρωτα και τη δημιουργία, την απώλεια και τη λήθη, και την επιστροφή, τη μνήμη και την αναγέννηση. Κάθε έργο φέρνει το δικό του συναίσθημα, τη δική του ιστορία, δημιουργώντας μια συνεχή αφήγηση που μας συνδέει με τα βάθη της ζωής. Η μουσική που θα ακουστεί είναι πολυμορφική: ιταλικές και γαλλικές άριες, γερμανικά lied, αγαπημένες ελληνικές μελωδίες Θεοδωράκη και Χατζιδάκι και αργεντίνικες συνθέσεις. Ακριβώς αυτή η ποικιλία ακολουθεί τη ζωή όπως είναι: γεμάτη αντιφάσεις, που όμως καταλήγει σε απόλυτη αρμονία. Το Αμφιθέατρο του Ιδαλίου, χτισμένο στους πρόποδες του αρχαίου Ιδαλίου, είναι ο ιδανικός χώρος για αυτήν την παρουσίαση. Θέλω να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου προς το Δήμο Νότιας Λευκωσίας για την πρόσκληση και την άψογη διοργάνωση. Συγκεκριμένα την επιτροπή Ιστορίας, Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Τουριστικής Ανάπτυξης και την Επιτροπή Ευρωπαϊκών Θεμάτων. Η αγάπη και η αφοσίωση που έχουν δείξει σε αυτό το πρότζεκτ με συγκινεί βαθιά.
Ελεύθερα, 21.9.2025
