Η Καρδιακή προσβολή ή αλλιώς με ιατρικούς όρους το έμφραγμα του μυοκαρδίου αποτελεί αιφνίδια και εν δυνάμει καταστροφική κατάσταση η οποία αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα και αποτελεσματικά μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στο θάνατο. Ακόμα και στη σημερινή εποχή όπου στον συγκεκριμένο τομέα έχουν γίνει άλματα, το έμφραγμα του μυοκαρδίου αποτελεί σημαντική αιτία θνητότητας και νοσηρότητας. Οι βραχυπρόθεσμοι κίνδυνοι δεν είναι οι μόνοι καθώς το έμφραγμα του μυοκαρδίου μπορεί να επιφέρει και μακροπρόθεμες συνέπειες όπως είναι η καρδιακή ανεπάρκεια που έρχεται ώς απτέλεσμα της νέκρωσης τμήματος του μυοκαρδίου.
Τα οξέα στεφανιαία σύνδρομα και το έμφραγμα του μυοκαρδίου οφείλονται συνήθως σε αιφνίδια απόφραξη μιας εκ των αρτηριών οι οποίες αρδεύουν τον καρδιακό μύ (στεφανιαίες αρτηρίες) . Η απόφραξη των στεφανιαίων αρτηριών προκαλείται συνήθως από τη ρήξη μιας αθηρωματικής πλάκας και τη δημιουργία θρόμβου ως αποτέλεσμα. Ο θρόμβος αυτός αποφράσσει εν μέρει ή εν όλω τον αυλό της αρτηρίας προκαλώντας συνήθως καταστροφικά αποτελέσματα. Η αιφνίδια αποκοπή της τροφοδοσίας των μυοκαρδιακών κυττάρων με οξυγόνο μπορεί να οδηγήσει σε θωρακικό άλγος και αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως σε νέκρωση του καρδιακού μυός. Κάποιες φορές πριν απ’όλα αυτά μπορεί να προκληθούν κακοήθεις αρρυθμίες οι οποίες να προκαλέσουν με τη σειρά τους καρδιακή ανακοπή και αιφνίδιο καρδιακό θάνατο. Καθίσταται σαφές ότι η άμεση παρέμβαση με σκοπό την αποκατασταση της ροής είναι όχι απλά σημαντική αλλά σωτήρια.
Σημαντικοί παράγοντες κινδύνου για έμφραγμα του μυοκαρδίου αλλά και για στεφανιαία νόσο γενικότερα είναι η ηλικία, το άρρεν φύλο, η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπερλιπιδαιμία (αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα και ειδικότερα της LDL γνωστή και ως κακή χοληστερόλη), το κάπνισμα , η νεφρική νόσος, η παχυσαρκία, το οικογενειακό ιστορικό για στεφανιαία νόσο, η λιποπρωτείνη α (lpa) στο αίμα και άλλοι. Αυτό είναι και ένα σημαντικό πεδίο παρέμβασης καθώς η ρύθμιση των τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου είτε με παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής είτε με φαρμακευτική αγωγή μπορεί να μειώσει αισθητά την εμφάνιση της νόσου.
Η συμπτωματολογία συνήθως περιλαμβάνει το θωρακικό άλγος σε μία ευρεία περιοχή του στήθους, ενίοτε με επέκταση προς τον τράχηλο, την πλάτη ή και τα άνω άκρα. Η νόσος μπορεί σπανιότερα να εμφανιστεί με άτυπη συμπτωματολογία ως επιγαστραλγία, κοιλιακό άλγος ή και διαφορετικά. H διάγνωση είναι συνήθως εύκολη και γίνεται με το ηλεκτροκαρδιογράφημα ρουτίνας. Το άτομο μπορεί να υποστεί επικίνδυνες αρρυθμίες και οξεία καρδιακή ανεπάρκεια ως αποτέλεσμα της αδυναμίας της καρδιάς να λειτουργήσει επαρκώς σαν αντλία κάτι που μπορεί να εμφανιστεί ως δύσπνοια/πνευμονικό οίδημα ή και ως αιμοδυναμική κατάρριψη (μειωμένη αρτηριακή πίεση, σύχυση κτλ).
Τα καλά νέα είναι ότι σήμερα υπάρχουν τα μέσα αντιμετώπισης. Όταν ένας ασεθνής διαγνωστεί με έμφραγμα του μυοκαρδίου τότε πρέπει τηρουμένων των σχετικών ενδείξεων να λάβει τη δέουσα αγωγή και να οδηγηθεί άμεσα στα αιμοδυναμικό εργαστήριο με σκοπό την αποκατάσταση της ροής. Η αποφραγμένη αρτηρία διανοίγεται με τη μέθοδο του καθετηριασμού/ στεφανιογραφίας με πολύ καλά συνήθως αποτελέσματα. Κρίσιμης σημασίας είναι ο χρόνος της παρέμβασης καθώς όπως λέγεται ο χρόνος είναι μυοκάρδιο. Μετά την παρέλευση 6-12h από το επεισόδιο η βλάβη καθίσταται μη αναστρέψιμη και επέρχεται νέκρωση τμήματος του μυοκαρδίου.
Στην Κύπρο η κάλυψη από τέτοια αιμοδυναμικά κέντρα είναι επαρκής και λαμβάνοντας υπόψιν της μικρές αποστάστεις, το καλό οδικό δίκτυο και το αποτελεσματικό σύστημα ασθενοφόρων που έχουμε, είναι σαφές ότι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε έγκαιρα και αποτελεσματικά σχεδόν όλα τα περιαστατικά εμφράγματος του μυοκαρδίου.
Η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας είναι απαραίτητη τόσο για την πρόληψη όσο και για την άμεση και έγκαιρη προσέλευση των περιστατικών στα τμήματα επειγόντων, καθώς κάθε λεπτό μετράει. Τα καρδιαγγειακά επεισοδια, παρα την αλματώδη πρόοδο της ιατρικής, παραμένουν η πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως. Γι’ αυτό οι υποδομές, ο εξοπλισμός και το ανθρώπινο δυναμικό πρέπει να είναι πάντα στη διάθεση της κοινωνίας για την αντιμετώπιση αυτής της δυνητικά επικίνδυνης κατάστασης, τόσο στο επίπεδο της πρόληψης όσο και στο επίπεδο της αντιμετώπισης.
* Καρδιολόγος – Απολλώνειο Ιδιωτικό Νοσοκομείο
