Μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, η κυπριακή Κυβέρνηση ενημερώνεται, ανησυχεί και εξετάζει τρόπους διαχείρισης της στασιμότητας στην οποία έχει κολλήσει το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Κρήτης, αλλά κυρίως του κινδύνου που δημιουργείται για το δημόσιο συμφέρον από το αυξανόμενο κόστος που προϋποθέτει το κλείσιμο νέων συμφωνιών από τον ΑΔΜΗΕ, παρόλο ότι ο φορέας υλοποίησης και οι δύο κυβερνήσεις δεν είναι σε θέση να διασφαλίσουν, για την ώρα, την ομαλή προώθηση της επένδυσης, μέσα στα συμφωνηθέντα χρονοδιαγράμματα.
Το θέμα παρακολουθούν στενά η ΡΑΕΚ και το Υπουργείο Ενέργειας, αλλά ενημέρωση για όσα ανησυχητικά συμβαίνουν έχει και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Δεν προχωρεί
Σύμφωνα με τις διαβεβαιώσεις του ΑΔΜΗΕ και της Nexans, η κατασκευή του καλωδίου από τη γαλλική εταιρεία συνεχίζεται. Δεν υπάρχουν όμως πληροφορίες από επίσημες πηγές για τα χιλιόμετρα καλωδίου που κατασκευάστηκαν, για το ύψος των οφειλών -αν υπάρχουν- του ΑΔΜΗΕ προς τον κατασκευαστή και για την προθυμία της Nexans να συνεχίσει να κατασκευάζει καλώδιο χωρίς να λάβει από τον φορέα υλοποίησης το Full Notice to Proceed, την τελική του δέσμευση, δηλαδή, για την ανάληψη ευθύνης επί του συμβολαίου του 1.4 δισεκατομμυρίου ευρώ.
Οι βυθομετρήσεις που θα έπρεπε να είναι σε εξέλιξη από το 2024 σε διεθνή ύδατα δεν πραγματοποιούνται και ο λόγος δεν είναι η πολυπλοκότητά τους, όπως υποστηρίζουν στελέχη της ελληνικής κυβέρνησης, αλλά οι ενστάσεις της Τουρκίας και η απροθυμία του ελληνικού ΥΠΕΞ να διακινδυνεύσει να θέσει τη χώρα σε αντιπαράθεση με την Τουρκία εκδίδοντας Navtex για τις έρευνες.
Ενόσω οι βυθομετρήσεις δεν προχωρούν, δεν μπορούν να προχωρήσουν ούτε και οι εργασίες για την πόντιση του καλωδίου, έστω και αν η κατασκευή του συνεχίζεται, σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ.
Τις τελευταίες μέρες, ο CEO και πρόεδρος του ΑΔΜΗΕ, Μάνος Μανουσάκης, έκανε δηλώσεις, αναφέροντας πως ο ΑΔΜΗΕ πλήρωσε μέχρι τώρα 250 εκατ. ευρώ, χωρίς να πάρει ως ανάκτηση εξόδων «ούτε ζωγραφιστό ευρώ». Ζητά να πληρωθεί για τα έξοδά του από τις ρυθμιστικές αρχές Κύπρου και Ελλάδας, ώστε να πείσει τράπεζες να τον δανείσουν με μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ και να προχωρήσει στις πληρωμές της Nexans αλλά και στη συμφωνία με τη Siemens για την κατασκευή σταθμών μετατροπής τάσης στην Κοφίνου και την Κορακιά Κρήτης.
Είπε μεταξύ άλλων ο κ. Μανουσάκης: «Όταν ο ΑΔΜΗΕ πλησιάζει τραπεζικά ιδρύματα για να εξασφαλίσει δανεισμό, οι δανειστές ζητούν έγγραφα που να δείχνουν ότι υπάρχει ανάκτηση εσόδου», προσθέτοντας ότι για να προχωρήσει το έργο, θα πρέπει ο ΑΔΜΗΕ να μπορεί να λάβει δάνειο.
Να προχωρήσει ή όχι;
Την κυπριακή Κυβέρνηση προβληματίζει το εξής: Είναι σοφό να προχωρήσει ο ΑΔΜΗΕ σε τόσο μεγάλο δανεισμό, χωρίς να είναι βέβαιο ότι μπορεί να ολοκληρώσει το έργο;
Τα 250 εκατ. που δηλώνει ο ΑΔΜΗΕ ότι ξόδεψε μέχρι στιγμής μπορούν να καλυφθούν (όσα δεν πληρώθηκαν ήδη μέσω της ευρωπαϊκής χορηγίας των 658 εκατ.) από τη ΡΑΕΚ και τη ΡΑΑΕΥ, αλλά σε διαφορετικό χρόνο. Η κυπριακή πλευρά δεσμεύτηκε να πληρώνει κάθε χρόνο (με την αρχή να γίνεται το 2026) 25 εκατ., μέχρι να συμπληρωθούν 125 εκατ. Τα υπόλοιπα θα τα πληρώσει σταδιακά, αν και όταν λειτουργήσει η διασύνδεση.
Η ΡΑΑΕΥ όμως, δεσμεύτηκε να πληρώνει όλα τα αιτιολογημένα έξοδα του ΑΔΜΗΕ καθώς θα προχωρεί το έργο. Και θα χρεώνει αναλόγως τους καταναλωτές ρεύματος στην Ελλάδα, κάτι που αναμένεται να ξεκινήσει σύντομα. Συνεπώς, οι διαμαρτυρίες του κ. Μανουσάκη για ανείσπρακτα έσοδα απευθύνονται στην ελληνική ρυθμιστική αρχή και στην ελληνική Κυβέρνηση.
Τι καλούνται να αποφασίσουν Κύπρος – Ελλάδα
Αυτό που καλούνται οι κυβερνήσεις Κύπρου και Ελλάδας να απαντήσουν τάχιστα είναι το εξής:
- Θα αφεθεί ο ΑΔΜΗΕ να ξοδεύει αβέρτα και να παίρνει δάνεια εκατοντάδων εκατομμυρίων, χωρίς να μπορεί ο ίδιος, ή οι δύο κυβερνησεις, να διασφαλίσουν πως το έργο θα ολοκληρωθεί;
- Αν η διαβεβαίωση για ολοκλήρωση του έργου δεν μπορεί να δοθεί, για τους γνωστούς λόγους, θα συνεχίσει ο ΑΔΜΗΕ να φορτώνει κόστος στους καταναλωτές, επειδή αισθάνεται πως σύμφωνα με τις ρυθμιστικές αποφάσεις αργά ή γρήγορα θα τον πληρώσουν οι δύο ρυθμιστές, ακόμα και αν η διασύνδεση δεν γίνει;
