Αλυσίδα προβλημάτων στη διαχείριση και εκτέλεση δημόσιων έργων εντοπίζει η Ελεγκτική Υπηρεσία (ΕΥ) σε έλεγχο που διενεργήθηκε στο Τμήμα Δασών (ΤΔ), αναδεικνύοντας καθυστερήσεις, ελλιπή τεκμηρίωση δαπανών, αδυναμίες στον προγραμματισμό και στη συμμόρφωση με τη νομοθεσία περί δημοσίων συμβάσεων.
Η έρευνα επικεντρώθηκε, μεταξύ άλλων, στην ανέγερση αναψυκτηρίου και χώρων υγιεινής στο Εθνικό Δασικό Πάρκο (ΕΔΠ) Παιδαγωγικής Ακαδημίας, καθώς και στη δημιουργία τροχιόδρομου διαύλου στην τοποθεσία «Καυκάλλα» της κοινότητας Μάμμαρι, με την ΕΥ να εντοπίζει συστημικές αδυναμίες που αν δεν διορθωθούν ενδέχεται να επιφέρουν σοβαρές επιπτώσεις στον φορολογούμενο πολίτη.
Στο στόχαστρο της Ελεγκτικής βρέθηκε η προκήρυξη του έργου για νέο αναψυκτήριο στο ΕΔΠ Παιδαγωγικής Ακαδημίας, για το οποίο το Τμήμα Δασών προκήρυξε δύο φορές. Και στις δύο περιπτώσεις, το Τμήμα Δασών δεν εξασφάλισε από τους Συμβούλους Μηχανικούς αναλυτική εκτίμηση κόστους, περιοριζόμενο σε συνολική τιμή προσφοράς χωρίς τεκμηρίωση, γεγονός που, σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία, δημιουργεί εύλογα ερωτήματα για τη διαδικασία ανάθεσης και τη διαφάνεια των εκτιμήσεων.
Η πρώτη προκήρυξη απορρίφθηκε καθώς η μοναδική προσφορά υπερέβαινε κατά 78% την εκτιμώμενη αξία. Στη δεύτερη, ο διαγωνισμός κατακυρώθηκε τελικά σε υψηλότερη τιμή από την αρχική. Συγκεκριμένα, αναφορικά με την ανέγερση νέου αναψυκτηρίου και χώρων υγιεινής στο ΕΔΠ Παιδαγωγικής Ακαδημίας στις 22.10.2020 είχε προκηρυχθεί από το ΤΔ σχετικός διαγωνισμός, με εκτιμώμενη αξία ύψους €240.000 πλέον ΦΠΑ.
Στον διαγωνισμό αυτό υποβλήθηκε μόνο μία προσφορά, για το ποσό των €426.604,42 πλέον ΦΠΑ, που υπερέβαινε κατά 78% την εκτιμώμενη αξία του διαγωνισμού, οπότε και αποφασίστηκε η ακύρωσή του.
Στη συνέχεια, ο διαγωνισμός επαναπροκηρύχθηκε στις 31.5.2021, και με εκτιμώμενη αξία ύψους €400.000 πλέον ΦΠΑ, η οποία καθορίστηκε από ιδιώτες Σύμβουλους Μελετητές (ΣΜ), υπολογιζόμενη στο ύψος της μοναδικής υποβληθείσας προσφοράς του προηγούμενου διαγωνισμού, σε συνδυασμό με την αυξητική τάση των τιμών που παρουσίαζε κατά το εν λόγω διάστημα η οικοδομική βιομηχανία.
Στο πλαίσιο του νέου διαγωνισμού υποβλήθηκαν τρεις προσφορές, με τη χαμηλότερη από αυτές να υπερβαίνει κατά 14,12% τη νέα εκτιμώμενη αξία (ποσό προσφοράς ύψους €456.495 πλέον ΦΠΑ). «Με βάση τα πιο πάνω δεδομένα, παρατηρήσαμε ότι σε διάστημα επτά μηνών, η εκτιμώμενη αξία του υπό αναφορά διαγωνισμού αυξήθηκε κατά 66,7%, και παράλληλα η τιμή της χαμηλότερης υποβληθείσας προσφοράς αυξήθηκε κατά 7% (από €426.604,42 σε €456.495)», αναφέρει η Ελεγκτική Υπηρεσία.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία επισημαίνει ότι η απουσία αναλυτικής επιμέτρησης δαπανών εγείρει σοβαρά ερωτήματα για τη διαφάνεια και την ορθότητα των διαδικασιών ανάθεσης.
Το ΤΔ δεσμεύτηκε πως στους μελλοντικούς διαγωνισμούς θα απαιτείται πλήρης αναλυτική εκτίμηση από τους Συμβούλους Μηχανικούς, η οποία θα αρχειοθετείται και θα καθορίζει την εκτιμώμενη αξία του κάθε έργου.
Η ΕΥ εντόπισε και προβλήματα στην εποπτεία του έργου. Ο μηχανικός έργου καθυστέρησε δύο μήνες να εκδώσει οδηγίες, προκαλώντας επιπλέον κόστος ύψους €35.000. Παράλληλα, ζημιές λόγω καιρικών φαινομένων δημιούργησαν πρόσθετες ανάγκες επιδιόρθωσης στο υπό ανέγερση κτήριο ύψους €4.352, χωρίς έγκαιρη έγκριση από την Κεντρική Επιτροπή Αλλαγών και Απαιτήσεων (ΚΕΑΑ).
Επιπλέον, ο Συντονιστής Έργου υπέβαλε αιτήματα παράτασης εργασιών με καθυστέρηση επτά μηνών, θέτοντας σε κίνδυνο τη νομική εγκυρότητα του έργου και το δικαίωμα του Δημοσίου να τερματίσει τη σύμβαση λόγω καθυστερήσεων.
Η Υπηρεσία τονίζει την ανάγκη εκπαίδευσης των Συντονιστών Έργων, ώστε να γνωρίζουν και να εφαρμόζουν σωστά τη νομοθεσία για τις Δημόσιες Συμβάσεις, διαχειριζόμενοι με αποτελεσματικότητα τις απαιτήσεις και τις αλλαγές των εργολάβων.
Μάμμαρι: Έργο ξεκίνησε χωρίς να έχουν ολοκληρωθεί προηγούμενες εργασίες
Ανάλογη κακοδιαχείριση εντοπίστηκε στο έργο δημιουργίας τροχιόδρομου στην περιοχή «Καυκάλλα» της κοινότητας Μάμμαρι. Το ΤΔ υπέγραψε σύμβαση και έδωσε εντολή έναρξης εργασιών, ενώ γνώριζε ή όφειλε να γνωρίζει ότι δεν είχαν ολοκληρωθεί οι απαραίτητες εργασίες άλλης Σύμβασης. Το αποτέλεσμα ήταν η μετάθεση της ημερομηνίας έναρξης του έργου κατά σχεδόν ένα μήνα, αν και στην παρούσα περίπτωση δεν εγείρονται αξιώσεις από τον Ανάδοχο. Η Ελεγκτική Υπηρεσία επισημαίνει πως σε μελλοντικές περιπτώσεις θα μπορούσε να προκαλέσει απαιτήσεις από Αναδόχους.
Σε σχέση με την προμήθεια, μεταφορά και εναπόθεση διαβασικού θραυστού διαβαθμισμένου μείγματος σκύρων και άμμου crusher-run A΄ ποιότητας στον υπό δημιουργία τροχιόδρομο δίαυλο στην τοποθεσία «Καυκάλλα» της Κοινότητας Μάμμαρι, η εκτιμώμενη αξία ήταν €120.000 πλέον ΦΠΑ, ενώ το ποσό κατακύρωσης €111.400 πλέον ΦΠΑ.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία συστήνει τη δημιουργία ηλεκτρονικού μητρώου έργων και συμβάσεων ώστε να παρακολουθείται η μεταξύ τους αλληλεξάρτηση και να αποφεύγονται παρόμοια λάθη στο μέλλον.
Η απάντηση του Τμήματος Δασών
Απαντώντας στα ευρήματα, το ΤΔ αναγνωρίζει τις αδυναμίες και διαβεβαιώνει ότι ήδη προχωρεί σε εκπαίδευση των εμπλεκόμενων λειτουργών και σε ενίσχυση των εσωτερικών διαδικασιών ελέγχου. Παράλληλα, δηλώνει ότι σε μελλοντικά έργα θα διασφαλίζεται ο κατάλληλος σχεδιασμός και χρονοδιαγράμματα για αποφυγή μελλοντικών καθυστερήσεων.
Περαιτέρω, το Τμήμα Δασών, δεσμεύτηκε ότι σε μελλοντικούς διαγωνισμούς θα απαιτεί από τους ΣΜ τόσο την ετοιμασία επιμετρήσεων όσο και την αναλυτική κοστολόγηση των έργων, τα οποία θα καταγράφονται στο φάκελο κάθε διαγωνισμού και θα καθορίζουν την εκτιμώμενη αξία που θα ανακοινώνεται.
