Η εβδομάδα που πέρασε ήταν πολύ δύσκολη και για την ΑΗΚ, όπως για όλη την Κύπρο. Εκατοντάδες υπάλληλοι του οργανισμού είναι σκορπισμένοι στις καμένες εκτάσεις της ορεινής και ημιορεινής Λεμεσού, προσπαθώντας να αντικαταστήσουν τους 500-600 πασάλους και δεκάδες μετασχηματιστές που υπολογίζεται πως κάηκαν το διήμερο Τετάρτης και Πέμπτης και να αντικαστήσουν καλώδια πολλών χιλιομέτρων, με την ελπίδα η ηλεκτροδότηση περίπου 20 χωριών να επανέλθει πλήρως το συντομότερο.
Αργά ή γρήγορα οι νέοι μπελάδες για την Αρχή Ηλεκτρισμού και τους πελάτες της θα ξεπεραστούν, όχι όμως πολλά άλλα καυτά θέματα που καλείται ο οργανισμός να αντιμετωπίσει.
Με σημαντικότερο απ’ όλα τη διασφάλιση επάρκειας ηλεκτρισμού, θέμα για το οποίο εκ του νόμου αρμόδια είναι τυπικά η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου, στην πράξη όμως τα κάστανα από τη φωτιά είναι η ΑΗΚ που καλείται να βγάλει.
Καθώς όμως πλησιάζει η εμπορική λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού (1η Οκτωβρίου), η πρώτιστη υποχρέωση της ΑΗΚ θα μπορούσε να λεχθεί πως είναι η οικονομική της επιβίωση σε συνθήκες ενός ανταγωνισμού που δεν εξελίσσεται επί ίσοις όροις.
Ο κρατικός οργανισμός καταδικάστηκε να παράγει ηλεκτρισμό με το ακριβότερο καύσιμο στον κόσμο και απέναντί του θα έχει τους παραγωγούς με συστήματα ΑΠΕ, με το θεωρητικά χαμηλότερο κόστος παραγωγής, παρόλο που το μοντέλο αγοράς που θα εφαρμοστεί θα τους επιτρέπει να πωλούν τον ηλεκτρισμό τους σε τιμές παραπλήσιες εκείνες της ΑΗΚ, με πολύ μεγάλο ποσοστό κέρδους.
Ποιος καταναλωτής θα επέλεγε υπό αυτές τις συνθήκες την ΑΗΚ ως προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας; Κανένας. Δεν είναι έτσι όμως τα πράγματα: Η πολυδιαφημισμένη ελεύθερη επιλογή προμηθευτή ηλεκτρισμού δεν θα είναι για όλους. Εκατοντάδες χιλιάδες καταναλωτές -κατά κύριο λόγο τα νοικοκυριά- θα εξακολουθήσουν σε συνθήκες «ελεύθερης αγοράς» να είναι συμβεβλημένοι με την ΑΗΚ. Επειδή δεν θα μπορούν να κάνουν διαφορετικά.
Το ρεύμα που θα μπορούν να παράγουν πολύ φθηνά τα φωτοβολταϊκά πάρκα δεν αρκεί -και δεν θα αρκεί για πολλά χρόνια- και για τους οικιακούς καταναλωτές. Ίσως για ένα μικρό μέρος τους. Αυτοί που θα επωφελούνται από το (ελαφρά έστω) φθηνότερο ρεύμα των ιδιωτών «πράσινων» παραγωγών είναι μια μερίδα μεγάλων εμπορικών καταναλωτών (εργοστάσια, mall, μεγάλα καταστήματα, μεγάλοι οργανισμοί).
Οι υπόλοιποι θα είναι υποχρεωμένοι να συνεργάζονται με την ΑΗΚ Προμήθεια και είναι αρκετά πιθανό πως θα φορτωθούν μεγαλύτερο κόστος ανά κιλοβατώρα. Διότι οι πελάτες της ΑΗΚ (κυρίως οι μεγάλοι) θα μειωθούν.
Η ΑΗΚ όμως είναι ρυθμιζόμενος οργανισμός, από τη ΡΑΕΚ. Τι σημαίνει αυτό; Θεωρητικά σημαίνει πως όποιο κόστος και αν έχει για την παραγωγή, την προμήθεια και την παραγωγή ρεύματος δικαιούται να το ανακτήσει μέσω των λογαριασμών ρεύματος, με μέγιστο κέρδος 4.6%. Στην πραγματικότητα, σπανίως εισπράττει απόδοση κεφαλαίου σε αυτό το ποσοστό η ΑΗΚ, είναι πολύ χαμηλότερο.
Μικρή διαφορά κάνει όμως αυτό για τους καταναλωτές και ιδιαίτερα τα νοικοκυριά. Το ρεύμα της ΑΗΚ είναι και θα παραμείνει εκ των πραγμάτων πολύ ακριβό και ίσως γίνει ακόμα ακριβότερο. Για αυτούς που δεν θα μπορούν να το αποφύγουν.
Και τι τον νοιάζει όμως τον οικιακό καταναλωτή αν θεωρητικά είναι διασφαλισμένη η οικονομική επιβίωση της ΑΗΚ; Θα έπρεπε να τον ενδιαφέρει, γιατί με μια ΑΗΚ που θα κατέρρεε σε συνθήκες άνισου ανταγωνισμού ποιος θα διασφάλιζε την επάρκεια ηλεκτρισμού και την παροχή του ακόμα και εκεί -και σε αυτούς- που οι ιδιώτες παραγωγοί και προμηθευτές δεν θα θέλουν ούτε να κοιτάξουν;
Εν ολίγοις: Επείγει για τη χώρα η παραγωγή περισσότερου ρεύματος από συμβατικές μονάδες, ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες χειμώνα – καλοκαίρι, ημέρα και νύχτα. Οι δύο νέες γεννήτριες που προορίζονται για τη Δεκέλεια είναι σταγόνα στον ωκεανό των πραγματικών αναγκών του τόπου. Ποιος θα καλύψει αυτές τις ανάγκες; Ελλείψει φυσικού αερίου, που θα μπορούσε να ενεργοποιήσει τον αδειοδοτημένο εδώ και χρόνια ιδιώτη συμβατικό παραγωγό, μόνο η ΑΗΚ δύναται και μόνο η ΑΗΚ μπορεί να υποχρεωθεί από το κράτος να το κάνει.
Και -όσο και αν καθυστερεί- θα το κάνει. Ποιος θα πληρώσει όμως το κόστος των εκατομμυρίων που απαιτούνται για τις νέες υποδομές; Αν η απάντηση είναι «η ΑΗΚ», αυτόματα σημαίνει πως θα το φορτωθούν εν τέλει τα νοικοκυριά. Οι εξ ανάγκης πιστοί πελάτες του κρατικού οργανισμού.
Θα επιτρέψουν κάτι τέτοιο Κυβέρνηση και ΕΕ; Θα το δεχθούν οι νοικοκυραίοι;
