Στα βαθιά μπήκαν οι έρευνες της Αστυνομίας αναφορικά με τις συμβάσεις του Τμήματος Δασών που έγιναν το 2017 και μετά και αφορούν την προμήθεια πτητικών μέσων αεροπυρόσβεσης.
Οι έρευνες αφορούν συγκεκριμένα πρόσωπα όπως είχε δηλώσει η υπουργός Γεωργίας Μαρία Παναγιώτου, όταν ανακοίνωνε τον περασμένο Γενάρη την έναρξη της έρευνας. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ», οι ανακριτές του ειδικού κλιμακίου του ΤΑΕ Επιχειρήσεις στο Αρχηγείο Αστυνομίας έχουν λάβει σειρά από καταθέσεις και μελετούν δεκάδες έγγραφα που αφορούν συμβάσεις των τελευταίων χρόνων κυρίως για τα ελικόπτερα που εκμισθώνονταν για τις ανάγκες του Τμήματος Δασών για σκοπούς πυρόσβεσης. Από τα στοιχεία που προέκυψαν φαίνεται πως υπάρχει το υπόβαθρο κάποιοι να κληθούν σε ανακριτικές καταθέσεις τόσο για τον ρόλο τους όσο και για την στάση τους στις διαδικασίες ανάθεσης των προσφορών.
Κατά τις ίδιες πληροφορίες μας, οι επόμενες ημέρες θα είναι καθοριστικές για τις έρευνες αφού πρόσωπα που ήταν εμπλεκόμενα θα κληθούν ενώπιον των ανακριτών για να δώσουν απαντήσεις. Τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί και οι καταθέσεις που λήφθηκαν είναι καθοριστικά για το τι συνέβαινε τα τελευταία χρόνια υπό το πρόσχημα του να μην μείνει η Κύπρος χωρίς πτητικά μέσα πυρόσβεσης.
Υπενθυμίζεται πως η υπουργός Μαρία Παναγιώτου, διέταξε διοικητική έρευνα μετά από γραπτή καταγγελία η οποία κάλυψε το σύνολο των συμβάσεων (μισθώσεων, συντήρησης κτλ) από το 2017 και έπειτα, ώστε να διαφανούν ενέργειες, πράξεις ή και παραλείψεις, «από τις οποίες ενδέχεται να προκύπτουν πειθαρχικά παραπτώματα ή και ποινικά αδικήματα», όπως ανέφερε σχετική ανακοίνωση. Σημειώνεται ότι όταν ο φάκελος της υπόθεσης διαβιβάστηκε στην Αστυνομία από τη Νομική Υπηρεσία, διενεργήθηκε αμέσως έφοδος ανακριτών τόσο στα γραφεία συγκεκριμένων προσώπων όσο και στα γραφεία που στεγάζονται τα δύο πυροσβεστικά ελικόπτερα στο παλαιό αεροδρόμιο Λάρνακας.
Για το θέμα της διαχείρισης συμβάσεων των πτητικών μέσων πυρόσβεσης, η Ελεγκτική Υπηρεσία σε εκτεταμένη έκθεσή τον Δεκέμβριο του 2022 αναφορικά με τους διαγωνισμούς για την αγορά υπηρεσιών μίσθωσης (wet leasing) δύο ελικοπτέρων για επιχειρήσεις αεροπυρόσβεσης κατά τις καλοκαιρινές περιόδους 2022 και 2023 (με δικαίωμα προαίρεσης για τα έτη 2024 και 2025) κατέγραφε: «Διαπιστώσαμε ότι, στην έκθεση παραλαβής και ελέγχου των ελικοπτέρων, η οποία έγινε κατά πλειοψηφία με τη διαφωνία ενός εκ των μελών της Επιτροπής, το διαφωνούν μέλος έθεσε σοβαρά θέματα σχετικά με ελλείψεις των ελικοπτέρων, για τα οποία υπέβαλε στον Αρχηγό Αστυνομίας σχετική έκθεση γεγονότων, με εισήγηση όπως διαβιβαστεί στον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας για να εξεταστεί το ενδεχόμενο διάπραξης, είτε ποινικών είτε πειθαρχικών αδικημάτων, και στην Ελεγκτική Υπηρεσία για τη διενέργεια δικής μας έρευνας σε σχέση με τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν για την ανάθεση της υπό αναφορά σύμβασης. Ωστόσο, δεν έγινε κατορθωτό να γίνει ολοκληρωμένος έλεγχος της παραλαβής των ελικοπτέρων από την Υπηρεσία μας, εφόσον τα πλείστα εκ των εγγράφων τα οποία αμφισβήτησε το διαφωνούν μέλος της επιτροπής παραλαβής επιστράφηκαν, σύμφωνα με την πληροφόρηση που είχαμε από τον (τότε) διευθυντή του Τμήματος Δασών, στους ιδιοκτήτες των ελικοπτέρων, αντίγραφα των οποίων θα έπρεπε να είχαν τηρηθεί».
Ένα από τα ευρήματα της Ελεγκτικής ήταν η εκ των υστέρων τροποποίηση της εκτίμησης δαπάνης στη διαδικασία διαπραγμάτευσης που ακολουθήθηκε, εις γνώσιν μάλιστα του Τμήματος Δασών, του Συμβουλίου Προσφορών και της Αρμόδιας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων. Αυτή η τακτική, κατά την Ελεγκτική Υπηρεσία, ήταν «απαράδεκτη, παράνομη και ενάντια σε κάθε αρχή που θα πρέπει να διέπει τις δημόσιες συμβάσεις, εφόσον αναιρεί τις προϋποθέσεις που θέτει/απαιτεί η εφαρμογή του νόμου».
Η Ελεγκτική Υπηρεσία είχε διαπιστώσει ότι η παρουσία των λειτουργών της Αρμόδιας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων στη συνεδρία του Συμβουλίου Προσφορών κατά τη διαδικασία διαπραγμάτευσης και τη λήψη των σχετικών αποφάσεων, οι οποίοι είχαν διαδραματίσει μάλιστα καθοριστικό ρόλο, εφόσον έδωσαν στην ουσία κατεύθυνση στο Συμβούλιο Προσφορών για τη λήψη της απόφασής του, ήταν παράνομη, εφόσον ο ορισμός ο οποίος τους δόθηκε ως ‘άτυποι παρατηρητές’, οι οποίοι, όπως καταγράφεται στα σχετικά πρακτικά, δεν εκπροσωπούσαν τη (τότε) Γενική Λογίστρια της Δημοκρατίας, δεν προβλέπεται και δεν καλύπτεται από καμία από τις πρόνοιες της σχετικής νομοθεσίας».
Διαπιστώσεις Ελεγκτικής Υπηρεσίας
Σε σχέση με τους διαγωνισμούς που είχε προκηρύξει το Τμήμα Δασών, για την αγορά ενός αεροπλάνου πυρόσβεσης και υπηρεσιών πιλότων για την περίοδο 2023 – 2027, με δικαίωμα ανανέωσης για τα έτη 2028 και 2029, και την αγορά δύο πυροσβεστικών αεροπλάνων και υπηρεσιών πιλότων και συντήρησης για την περίοδο 2023 – 2027, με δικαίωμα ανανέωσης για τα έτη 2028 και 2029, η Ελεγκτική Υπηρεσία σημειώνει ότι από τις απαντήσεις του Τμήματος σε παρατηρήσεις μας σχετικά με τα έγγραφα του διαγωνισμού, διαπιστώσαμε ότι αυτές τείνουν να επιβεβαιώσουν την ανησυχία την οποία είχαμε εκφράσει, ότι οι πρόνοιές τους φωτογραφίζουν σε μεγάλο βαθμό τον κατασκευαστή του ενός εκ των δύο αεροπλάνων που διαθέτει το Τμήμα, γεγονός το οποίο, εάν ισχύει/επιβεβαιωθεί, θα είναι εκτός κάθε αρχής που πρέπει να διέπει μία δημόσια σύμβαση, κυρίως στην προκειμένη περίπτωση η οποία αφορά έναν ανοικτό διαγωνισμό, με χρηματοδότηση μάλιστα από Ευρωπαϊκά Ταμεία, με συνεπακόλουθους κινδύνους απώλειας της χρηματοδότησης που εμπερικλείει – εάν ισχύει – μια τέτοια πρόνοια.
