Αυτά τα πράγματα δεν είναι καν τέχνη, είπε ο Δίπλαρος. Γιατί, αν ήταν τέχνη θα το καταλαβαίνατε, αγαπητέ;
Βγήκαν πάρα πολλοί και είπαν «μα δεν είναι τέχνη».
Πού βρέθηκαν τόσοι πολλοί στην Κύπρο να καταλαβαίνουν από τέχνη; Άλλο να πεις «είναι προκλητικό», «είναι άσεμνο», «ασεβές» και άλλο να λες «δεν είναι τέχνη». Και να το πεις δηλαδή, δεν πρέπει να έχει και πολλή σημασία. Είναι γνώμη. Διότι αν όλοι οι άσχετοι συμφωνήσουμε πως «αυτό δεν είναι καν τέχνη», τότε είναι ως να επιχειρούμε να στερήσουμε από τον δημιουργό την όποια ασυλία δικαιούται ως καλλιτέχνης. Την ασυλία που δικαιούνται όλοι οι καλλιτέχνες στον κόσμο. Την ασυλία και να προκαλούν ακόμα.
Η στήλη δεν καταλαβαίνει από τέχνη. Οι μόνες τέχνες με τις οποίες ασχολήθηκε, με την ιδιότητα του καταναλωτή εννοείται, είναι το σινεμά και το τραγούδι. Οι πιο βατές, ας πούμε. Για να καταλάβετε το επίπεδο της αισθητικής μου, ο αγαπημένος μου ηθοποιός είναι ο Σιλβέστερ Σταλόνε. Και μετά οκ, Ρόμπερτ Ντε Νίρο. Να υπάρχει και κάτι σε ποιότητα, που θα έλεγε ο Πανούσης. Ο Πανούσης είναι τέχνη, Ευθύμιε;
Αλλά στάθηκε αδύνατο να μάθει η στήλη να ξεχωρίζει το καλό από το κακό σινεμά και το καλό από το κακό ή αδιάφορο τραγούδι. Παρόλο που ακούει μανιωδώς τραγούδια. Μπορώ να ξεχωρίσω τι μου αρέσει και γιατί μου αρέσει, αλλά δεν ξέρω αν αυτό που μου αρέσει είναι πραγματικό έργο τέχνης ή ένα προϊον που συγκινεί εμένα και άλλους. Και κάποιους τους αφήνει αδιάφορους. Και άλλους μπορεί να τους προκαλεί.
Κατά σύμπτωση, χθες έπεσα σε ένα βίντεο του Αλκίνοου Ιωαννίδη. Ο οποίος περιέγραφε τις συνθήκες υπό τις οποίες έγραψε το τραγούδι «Ο Προσκυνητής». Η έμπνευση τού είχε έρθει από ένα βιβλίο που διάβασε για κάποιον Ρώσο που πήρε τους δρόμους και πήγαινε από το ένα μοναστήρι στο άλλο, προσκυνούσε και συνέχιζε το ταξίδι σε όλη τη Ρωσία, πήγε Άγιο Όρος και είχε σκοπό να πάει στους Αγίους Τόπους. Και λέει ο Αλκίνοος πως αυτός ο άνθρωπος που του κέντρισε το ενδιαφέρον, δεν ήταν τίποτε σπουδαίο και ιδιαίτερο. Ούτε το ημερολόγιό του ήταν κάτι πολύ σημαντικό. Και με τον ίδιο τρόπο, λέει πάνω-κάτω ο Αλκίνοος, είναι και το τραγούδι. Πολύ απλό τραγούδι, λέει, μόνο τρεις νότες και… κάπου υπάρχει και μία τέταρτη!
Κύριε ελέησον! Η στήλη είχε υπόψη της πως ο «Προσκυνητής» είναι από τα «μεγάλα τραγούδια» του Αλκίνοου (από τα δημοφιλέστερα, σίγουρα), έστω κι αν δεν είναι από τα αγαπημένα της (προτιμώ το «Πάντα θα ξημερώνει», χωρίς να ξέρω, εννοείται, πόσες νότες είναι και δεν με κόφτει, Αλκίνοε).
Αλλά, να βγαίνει ο Αλκίνοος, ο δημιουργός, και να λέει περίπου «‘ντάξει ρε παιδιά, τρεις νότες είναι, σιγά ας πούμε», σου γκρεμίζει αυτά που ένιωθες τόσα χρόνια για το τραγούδι. Σκέψου δηλαδή πόσες φορές αυτό που θεωρήσαμε μεγαλειώδες ήταν κακό ή απλοϊκό για πολλούς άλλους.
Ο Γιώργος Λουκαΐδης ήταν χθες στο Σίγμα και θύμισε στον Δημητρόπουλο τι είχε γίνει όταν ο Σκορτσέζε γύρισε ταινία τον Τελευταίο Πειρασμό, του Καζαντζάκη. Και από δίπλα ο Χάρης Γεωργιάδης να αντιδρά: Ε όχι να συγκρίνουμε αυτά τα αίσχη (νομίζω είπε) με τον Σκορτσέζε! Και όμως, κ. Γεωργιάδη, η στήλη είχε ζήσει από κοντά τα μαινόμενα πλήθη που εισέβαλλαν σε κινηματογράφους της Αθήνας και έσκιζαν τα πανιά της «οθόνης» και έβριζαν και κτυπούσαν όσους πλήρωναν εισιτήριο για να δουν τη… βλασφημία. Άστε που ξεχάστηκαν τα ρεζιλίκια των «θεοσεβούμενων», ήταν πολύ χειρότερα από τη σημερινή αντίδραση.
Ο Λουκαΐδης θύμισε και τη γελοιογραφία με τον Μωάμεθ και την παγκόσμια και παγκύπρια στήριξη, τότε, στο Σιαρλί Εμπντό. Ναι, αλλά τούτα τα αίσχη (του Γαβριήλ) δεν είναι τέχνη, επιμένουν. Ποιος το αποφασίζει αυτό; Και άντε και δεν είναι τέχνη. Γιατί να εμποδίζεται ο άνθρωπος να τα εκθέτει;
Θυμάστε το τραγούδι του Κηλαηδόνη και των Απουριμάκ «Αν ήταν μαύρος ο Θεός»; Δεν θυμάμαι αν υπήρξαν τότε αντιδράσεις. Αν δεν χάθηκε ο κόσμος που ένας καλλιτέχνης διανοήθηκε να σκεφτεί μαύρο τον Θεό, γιατί να μην μπορεί κάποιος άλλος να τον σκεφτεί ομοφυλόφιλο ή Ασιάτη ή γυναίκα ή «αυτό»; Γιατί όχι; Επειδή θα προκαλέσει; Είναι αυτός λόγος να θέλουμε, οι… προσβεβλημένοι και προκληθέντες, να αποφασίζουμε τι είναι τέχνη και ποια τα όριά της και να εμποδίζουμε άλλους να τη βλέπουν;
