Οι υποστηρικτές ενός ισχυρού ευρώ πρέπει να προσέχουν τι εύχονται. Αν το κοινό νόμισμα ενισχυθεί πολύ περισσότερο, θα πνίξει την οικονομική ανάκαμψη της ευρωζώνης – αν και πιθανότατα αναιμική – προτού καν ξεκινήσει.
Αν η εμπειρία της τελευταίας δεκαετίας αποδειχθεί αληθινή, ένα πολύ ισχυρό ευρώ είναι το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται η ευρωζώνη. Ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι προσπαθούσε πάντα να αποφύγει να αναφερθεί στην ισχύ του νομίσματος, αλλά αναγκάστηκε να θίξει το θέμα το 2014, το 2017 και ξανά το 2018. Ωστόσο, η πιο πρόσφατη προφητική παρέμβασή του για το “μέλλον της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας” είναι αυτή που έχει μεγαλύτερη σημασία τώρα.
Έχουν ακουστεί πολλά για τις τεράστιες δαπάνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην άμυνα και τις υποδομές, με τη Γερμανία να πρωτοστατεί, και τις προσδοκίες – κυρίως από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ – ότι το κοινό νόμισμα θα επωφεληθεί από την αποδυνάμωση του δολαρίου.
Όπως συμβαίνει με τα περισσότερα σχόλια για το δολάριο, αρκετά ανοδικά σενάρια για το ευρώ συγχέουν τη χρήση ενός νομίσματος με την ξεχωριστή έννοια της σχετικής αξίας μεταξύ ενός ζεύγους νομισμάτων. Υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι το ευρώ γίνεται το διεθνές νόμισμα των επιχειρήσεων πέρα από της σφαίρα επιρροής του. Ο χρυσός έχει σφετεριστεί τη θέση του ευρώ, σύμφωνα με την ετήσια αξιολόγηση της ΕΚΤ, καταλαμβάνοντας πλέον το δεύτερο μεγαλύτερο μερίδιο των παγκόσμιων αποθεμάτων των κεντρικών τραπεζών. Σύμφωνα με έρευνα του Παγκόσμιου Συμβουλίου Χρυσού, η τάση αυτή είναι πιθανό να διατηρηθεί χωρίς να απειλεί την πρωτοκαθεδρία του δολαρίου στην παγκόσμια χρήση ή στα αποθέματα.
Πράγματι, το ευρώ έχει κερδίσει 13% έναντι του δολαρίου φέτος, αλλά η ανατίμησή του κατά 3% έναντι της στερλίνας είναι ίσως πιο αποκαλυπτική: Η ΕΚΤ έχει μειώσει τα επιτόκια με ταχύτερο ρυθμό από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και την Τράπεζα της Αγγλίας το τελευταίο έτος, αλλά αυτό δεν έχει σχεδόν καμία επίδραση στην αποτίμηση του νομίσματός της. Έτσι, ενώ το ευρώ έχει προς το παρόν εξασφαλίσει ευνοϊκές συνθήκες, θα χρειαστεί ένα δημοσιονομικό ιππικό για να ενισχύσει πραγματικά την εγχώρια ζήτησή του. Φυσικά, σε σχετικούς όρους, θα πρέπει επίσης οι άλλες οικονομίες να μην έχουν τόσο ισχυρές επιδόσεις. Εδώ ζητάμε πολλά.
Η ζώνη του ευρώ μπορεί να εξακολουθεί να είναι η μεγαλύτερη συλλογική ενιαία αγορά, αλλά η οικονομική της δυναμική καθοδηγείται πάντα από τις εξαγωγές προϊόντων μεταποίησης. Αυτό εξηγεί τον λόγο που η ΕΕ βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε συνομιλίες για τους δασμούς με την κυβέρνηση Τραμπ. Το πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών της Γερμανίας ύψους 250 δισ. ευρώ είναι το μεγαλύτερο παγκοσμίως, ξεπερνώντας ακόμη και την Ιαπωνία πέρυσι. Αυτό που αποτελούσε βασικό πλεονέκτημα της ΕΕ είναι τώρα αχίλλειος πτέρνα. Ένα ισχυρότερο ευρώ καθιστά μόνο πιο δύσκολο για το μπλοκ να διατηρήσει τον όγκο των εξαγωγών του.
Οι δημόσιες παρεμβάσεις αξιωματούχων έχουν ήδη ξεκινήσει. Ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ Λουίς ντε Γκίντος δήλωσε την Τρίτη στην τηλεόραση του Bloomberg ότι η άνοδος του ευρώ πάνω από τα 1,20 δολάρια “θα ήταν πολύ πιο περίπλοκη. Αλλά το 1,20 είναι απολύτως αποδεκτό”.
Σε εμπορικά σταθμισμένη βάση, το ευρώ δεν ήταν ποτέ ισχυρότερο, σύμφωνα με τη μέτρηση 41 νομισμάτων της ΕΚΤ. Η αδυναμία του δολαρίου εξακολουθεί να είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας, καθώς το ένα πέμπτο των εξαγωγών της ΕΕ κατευθύνεται προς τις ΗΠΑ, αλλά η σχετική αξία σε σχέση με το κινεζικό γουάν είναι σχεδόν εξίσου σημαντική με το διμερές εμπόριο να ανέρχεται στα 740 δισ. ευρώ το 2023.
Η επικεφαλής στρατηγική αναλύτρια του Bloomberg Intelligence, Όντρεϊ Τσάιλντ-Φρίμαν, προειδοποιεί ότι η ΕΚΤ θα φοβηθεί ότι τα κέρδη του ευρώ θα επιταχυνθούν αν η αμερικανική οικονομία αποδυναμωθεί. Αυτός ο ταχύτερος ρυθμός ανόδου του ευρώ μπορεί να ωθήσει την ΕΚΤ να μειώσει περαιτέρω τα επιτόκια, ακόμη και κάτω από την προτιμώμενη ουδέτερη περιοχή κοντά στο 2%, όπου βρίσκεται τώρα το επιτόκιο καταθέσεων. Για να είμαστε δίκαιοι, θα υπάρξουν και αντίθετες ευεργετικές επιπτώσεις, όπως η μείωση του κόστους των εισαγωγών, η οποία θα μπορούσε με την πάροδο του χρόνου να μειώσει τα έξοδα των νοικοκυριών και να ενισχύσει το διαθέσιμο εισόδημα και την κατανάλωση. Ωστόσο, με τον πληθωρισμό στην ευρωζώνη να βρίσκεται κάτω από τον στόχο του 2% της ΕΚΤ, οι κίνδυνοι αποπληθωρισμού ενδέχεται να αποτελέσουν το μεγαλύτερο πρόβλημα. Ο πληθωρισμός στη Γαλλία τον Ιούνιο ανήλθε στο 0,8% (σε ετήσια βάση).
Μια δυναμική, ανταγωνιστική οικονομία μπορεί να αντέξει ένα ισχυρότερο νόμισμα, όπως μαρτυρούσε το γερμανικό μάρκο πριν από την υιοθέτηση του ευρώ. Όμως μια προβληματική οικονομία του ευρώ που αναπτύσσεται με ρυθμό μόλις 1% απέχει πολύ από αυτό. Υπάρχει λόγος που η ΕΚΤ μείωσε στο μισό το επιτόκιό της τον τελευταίο χρόνο. Η υλοποίηση των υποσχόμενων δημοσιονομικών δαπανών, και μάλιστα άμεσα, είναι ζωτικής σημασίας για την περαιτέρω άνοδο του ευρώ. Το να στηριζόμαστε στην άμυνα είναι κρίσιμο, αλλά το να ακούσουμε την έκκληση του Ντράγκι για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας είναι επίσης ζωτικής σημασίας. Για να μπορέσει το ευρώ να διεκδικήσει τη θέση του – και να το πιστέψει – στην παγκόσμια σκηνή θα πρέπει πρώτα να λύσει τα εσωτερικά του θέματα.
Απόδοση – Επιμέλεια: Λυδία Ρουμποπούλου
BloombergOpinion
