Η γεωργιανή μεσόφωνος εξομολογείται ότι η ερμηνεία της Κάρμεν ενίσχυσε την αυτοπεποίθησή της και την έκανε πιο δυνατή ως γυναίκα.
Για δεύτερη συνεχή χρονιά το Κρατικό Θέατρο Όπερας και Μπαλέτου της Τιφλίδας συνεργάζεται με το Pafos Aphrodite Festival. Η «Κάρμεν» του Ζορζ Μπιζέ παρουσιάζεται στην Πλατεία του Μεσαιωνικού Κάστρου, σε συνεργασία με τη Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου, 25 χρόνια μετά την αξέχαστη παραγωγή της Εθνικής Όπερας της Εσθονίας. Το φεστιβάλ φιλοξενεί και φέτος μια παραγωγή που συνδυάζει τη μεγαλοπρέπεια της κλασικής όπερας με τη σύγχρονη σκηνοθετική ματιά, τοποθετώντας αυτή τη φορά την ιστορία στην Κούβα. Σε έναν από τους εμβληματικότερους ρόλους του παγκόσμιου ρεπερτορίου συναντάμε τη Γεωργιανή Ιρίνα Αλεξίτζε. Λυρική τραγουδίστρια με πολλές περγαμηνές, με διεθνείς σπουδές και πολλές διακρίσεις, είναι μέλος του θιάσου της Όπερας της Τιφλίδας από το 2012. Ως μεσόφωνος, η ερμηνευτική της διαδρομή φωτίζεται από ρόλους που αντανακλούν τη μοναδική ιδιοσυγκρασία και χροιά της φωνής της. Η αινιγματική και ανυπότακτη τσιγγάνα του Μπιζέ έχει μπει στο πετσί της από το 2017, αφού την έχει ερμηνεύσει έκτοτε αμέτρητες φορές υπό τη διεύθυνση του Λεβάν Τσουλάτζε. Για την ίδια, η Κάρμεν δεν είναι απλώς μια γυναίκα παγιδευμένη στον έρωτα και στη μοίρα, αλλά ένα σύμβολο ελευθερίας, ανεξαρτησίας και γυναικείας δύναμης.
–Τι συνεχίζει να σας ελκύει σ’ αυτήν την παραγωγή; Είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα παραγωγή. Αν και το αρχικό σκηνικό έχει αλλάξει και η υπόθεση πλέον διαδραματίζεται στην Κούβα, η διεισδυτικότητα των ζητημάτων που αναπαρίστανται στο έργο παραμένει αναλλοίωτη.
–Πώς έχει εξελιχθεί η ερμηνεία σας όλα αυτά τα χρόνια; Προσεγγίζω την Κάρμεν ως ένα μικρό κορίτσι που ήταν γεμάτο όνειρα και ελπίδες, αλλά του οποίου η καρδιά πληγώθηκε ξανά και ξανά. Η ζωή της προσέφερε τον μόνο τρόπο για να επιβιώσει κι αυτός είναι η μάχη. Κατά συνέπεια, κάθε της βήμα είναι γεμάτο ρίσκα και δυσκολίες. Με τα χρόνια, η αντίληψή μου για τον χαρακτήρα έχει βαθύνει. Τη βλέπω όχι μόνο ως μια παθιασμένη και ανεξάρτητη γυναίκα, αλλά κι ως ένα πλάσμα διαμορφωμένο από τις εμπειρίες της και τις κοινωνικές πιέσεις. Αυτός ο ρόλος συνεχίζει να με προκαλεί τόσο συναισθηματικά όσο και φωνητικά, ωθώντας με να συνδεθώ πιο βαθιά με την ανθρωπιά της, τις αντιφάσεις της και τις επιλογές που κάνει σ’ έναν κόσμο που συχνά είναι αμείλικτος.
–Τι διαφοροποιεί αυτήν την Κάρμεν, της Πάφου, από προηγούμενες ερμηνείες σας αυτού του ρόλου, ειδικά στο πλαίσιο αυτού του μοναδικού υπαίθριου χώρου; Στην όπερα τίποτα δεν είναι δεδομένο· όλα συμβαίνουν υπό συγκεκριμένες συνθήκες και προϋποθέσεις. Πιστεύω ότι ο ανοιχτός χώρος θα προσφέρει ένα πιο φυσικό σκηνικό για την παραγωγή, κάτι το οποίο θα αντανακλάται και στην ερμηνεία μου. Το υπαίθριο περιβάλλον δημιουργεί διάλογο ανάμεσα στους ερμηνευτές, τους θεατές και τον χώρο. Ο φωτισμός, ο αέρας, η ακουστική επηρεάζουν κάθε λεπτομέρεια της έκφρασης. Νιώθω ότι αυτή η σκηνή ενθαρρύνει μια πιο αυθόρμητη και άμεση σύνδεση με το κοινό, όπου οι λεπτομέρειες της κίνησης και της φωνής γίνονται πιο έντονες.
–Η Κάρμεν θεωρείται ευρέως ως ένας από τους πιο εμβληματικούς ρόλους για μέτζο σοπράνο. Τι προσωπικές προκλήσεις και καλλιτεχνικές ευκαιρίες προσφέρει; Σίγουρα, είναι ο ρόλος των ονείρων κάθε μεσόφωνου, καθώς η Κάρμεν είναι ένας χαρακτήρας με αντιφατική προσωπικότητα. Αυτό αντικατοπτρίζεται και στη μουσική του Ζορζ Μπιζέ. Αυτό το χαρακτηριστικό της προσωπικότητάς της την καθιστά αφοπλιστικά γοητευτική τόσο για κάθε ερμηνεύτρια. Είναι ταυτόχρονα τρυφερή και ατρόμητη, κλειστή και κοινωνική, ευάλωτη αλλά και ακατάβλητη. Αυτές οι αντιθέσεις απαιτούν από μια ερμηνεύτρια να ισορροπεί ανάμεσα στην αυθεντικότητα των συναισθημάτων και στην τεχνική ακρίβεια. Κάθε νότα και κάθε φράση πρέπει να αντανακλά την πολυπλοκότητα του χαρακτήρα της, κάτι που απαιτεί έντονη συγκέντρωση και συναισθηματική δέσμευση.
–Ποιες διαφορές υπάρχουν ανάμεσα στις γεωργιανές και τις δυτικοευρωπαϊκές φωνητικές παραδόσεις σε ό,τι αφορά την ενσάρκωση της Κάρμεν; Κατά την εκτέλεση οποιασδήποτε όπερας, βασικό ζητούμενο να σκιαγραφηθεί η ακριβής προσωπικότητα του χαρακτήρα μέσω της μουσικής. Ο συνδυασμός των γεωργιανών και των δυτικοευρωπαϊκών προσεγγίσεων μού επιτρέπει να κατοικώ πλήρως την Κάρμεν, διατηρώντας την αυθεντικότητα στον συναισθηματικό πυρήνα, ενώ σέβομαι τα μουσικά και στιλιστικά δεδομένα του έργου του Μπιζέ. Η ανάμιξη διαφορετικών παραδόσεων εμπλουτίζει την ερμηνεία, προσφέροντας μια βαθύτερη και πιο λεπτοδουλεμένη προσέγγιση που αγγίζει διαφορετικά υπόβαθρα.
–Η Κάρμεν συχνά εκλαμβάνεται ως σύμβολο ελευθερίας, ανυπακοής ή ακόμα και καταστροφής. Τι σημαίνει για εσάς αυτός ο ρόλος σήμερα; Από την οπτική του σήμερα, η Κάρμεν παραμένει σύμβολο ελευθερίας και ισχύος για τη γυναίκα που έχει αυτοπεποίθηση για τις πράξεις της και καταρρίπτει τον μύθο του «ασθενούς φύλου». Αντιπροσωπεύει το θάρρος να διεκδικήσεις τη ζωή και τις επιλογές σου. Ως καλλιτέχνιδα, μού υπενθυμίζει τη σημασία της ανεξαρτησίας και της αυθεντικότητας, τόσο στη σκηνή όσο και στη ζωή. Η ιστορία της αγγίζει βαθιά, γιατί αντικατοπτρίζει τον καθολικό αγώνα να ζει κανείς με ειλικρίνεια, πάθος και χωρίς συμβιβασμούς.
-Η ερμηνεία αυτού του ρόλου άλλαξε την αντίληψή σας για τον έρωτα, την επιθυμία ή την εξουσία; Η ερμηνεία της Κάρμεν ενίσχυσε την αυτοπεποίθησή μου και με έκανε πιο δυνατή ως γυναίκα. Αυτός ο ρόλος είναι ανεξάντλητος και σε κάθε νέα παράσταση μού επιτρέπει να εξερευνήσω πλήρως τη φωνή μου, να ανακαλύψω νέες και εξαιρετικά ενδιαφέρουσες αποχρώσεις και να πειραματιστώ με χρώματα, υφές και φράσεις, επεκτείνοντας ολοένα τα όρια μου ως ερμηνεύτρια. Κάθε παράσταση υπενθυμίζει ότι τα συναισθήματα είναι πολύπλοκα και οι ανθρώπινες σχέσεις γεμάτες ένταση, αντιφάσεις και ομορφιά.
–Η όπερα συχνά έχει να κάνει με τα άκρα της ανθρώπινης εμπειρίας: πάθος, προδοσία, θυσία. Νομίζετε ότι η ανθρώπινη φωνή μπορεί πραγματικά να αποδώσει το βάθος αυτών των εμπειριών ή μήπως πάντα αναζητούμε κάτι πέρα από τον ήχο; Η όπερα γεννήθηκε ακριβώς για να μεταδώσει την ανθρώπινη φύση και το συναίσθημα μέσα από τη μουσική. Η αποστολή του ερμηνευτή είναι να επικοινωνήσει με τη φωνή του τον πόνο ή τη χαρά που βιώνει εκείνη τη στιγμή, ώστε να φτάσουν ατόφια στο κοινό. Πιστεύω πως η φωνή μπορεί να προσεγγίσει το βάθος της ανθρώπινης εμπειρίας, αν και ποτέ δεν μπορεί να το αποτυπώσει ολοκληρωτικά. Η τέχνη μας είναι μια γέφυρα ανάμεσα στα άυλα συναισθήματα που κουβαλάμε και στην κατανόηση του ακροατή. Ίσως κυνηγάμε κάτι που υπερβαίνει τον ήχο. Όμως, αυτή η αναζήτηση είναι που έχει τη μεγαλύτερη σημασία.
–Τι συμβαίνει στη φωνή όταν καλείται να εκφράσει πράγματα που η γλώσσα δεν μπορεί, όπως θλίψη, έκσταση ή μεταμόρφωση; Υπό ορισμένες συνθήκες, η φωνή παραδίδεται στο συναίσθημα κι έτσι γεννιέται μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα που χαρακτηρίζει τη συγκεκριμένη σκηνή. Όταν ο καλλιτέχνης βυθίζεται ολοκληρωτικά, η φωνή γίνεται προέκταση της ψυχής του· κουβαλά το βάρος συναισθημάτων που η γλώσσα αδυνατεί να περιγράψει. Ο θρήνος μπορεί να σκιάσει το χρώμα της, η έκσταση να φωτίσει κάθε φράση της, ενώ οι στιγμές της μεταμόρφωσης χαρίζουν μια ρευστότητα που ξαφνιάζει ακόμη και τον ίδιο τον καλλιτέχνη. Στη σκηνή αισθάνομαι το μέσο μέσα από το οποίο περνούν δυνάμεις μεγαλύτερες από την προσωπική μου εμπειρία.
–Τι προσφέρει η σκηνή που δεν μπορεί να προσφέρει η ζωή έξω απ’ αυτή; Για μένα, η σκηνή είναι ένας μεγαλοπρεπής χώρος, σχεδόν ιερός, που προσφέρει συναισθήματα και στιγμές που δεν θα βιώσεις ποτέ στην πραγματική ζωή. Η φαντασία και η πραγματικότητα συμπλέκονται και μπορώ να είμαι πιο «αληθινή» απ’ ό,τι στην καθημερινότητα. Μού δίνει τη δυνατότητα να εξερευνώ τα βάθη της ανθρώπινης ύπαρξης, να κατοικώ ζωές και συναισθήματα που ξεπερνούν τις προσωπικές μου εμπειρίες. Σ’ αυτό το πλαίσιο, το πάθος, η σύγκρουση και η ομορφιά μεγεθύνονται, μοιράζονται και τελικά μεταμορφώνονται σε τέχνη. Η ζωή εκτός σκηνής δεν μπορεί να προσφέρει την ίδια συμπυκνωμένη ένταση, την ίδια αίσθηση σκοπού, ούτε τη βαθιά σύνδεση ανάμεσα στην καρδιά και τον ήχο.
Ελεύθερα, 24.8.2025
