Καθόλου ικανοποιημένη δεν είναι η Ιερουσαλήμ από τον τρόπο με τον οποίο προχωρούν οι συνομιλίες ΗΠΑ – Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης η πιο σωστά ειπωμένο με τον τρόπο που ο Ειδικός Αντιπρόσωπος των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή Στιβ Γουίτκοφ χειρίζεται τη διαπραγμάτευση.
Αν και η απαρέσκεια περιορίζεται σε διαρροές στα ΜΜΕ και λογικά εκεί θα μείνει, υπάρχει πλέον ανησυχία για το πού πάνε τα πράγματα, ειδικά μετά την ενημέρωση που είχε από τον Γουίτκοφ ο υπουργός Στρατηγικών Υποθέσεων του Ισραήλ Ρον Ντέρμερ. Ο τελευταίος, ένας αμερικονοϊσραηλινός διπλωμάτης καριέρας και για πολλά χρόνια Πρέσβης στις ΗΠΑ, χαίρει της απόλυτης εμπιστοσύνης τόσο του Βενιαμίν Νετανιάχου όσο και του Ντόναλντ Τραμπ και θεωρείται γνώστης του κεφαλαίου «Ιράν». Όταν λοιπόν, όχι τυχαία αφήνεται να διαρρεύσει ότι μετά την ενημέρωση του Γουίτκοφ δεν είχε καταλάβει πού ακριβώς βρίσκονταν οι διαπραγματεύσεις και πού πηγαίνουν το πρόβλημα είναι μάλλον κάτι περισσότερο από σοβαρό.
Δεν είναι ότι η Ιερουσαλήμ αμφιβάλλει για τις προθέσεις του Γουίτκοφ ο οποίος, ας σημειωθεί, είναι επίσης Εβραίος, όσο κι αν στις ΗΠΑ αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα κάτι. Μερικοί από τους χειρότερους αντισημίτες είναι Εβραίοι στην καταγωγή, ανήκουν ωστόσο, κυρίως λόγω «αριστερής» ιδεολογίας και έλλειψης εθνικής ταυτότητας, στο φαινόμενο ή σύμπλεγμα που περιγράφεται διεθνώς ως Self-Hating Jews, οι Εβραίοι δηλαδή που μισούν τον εαυτό τους. Κάποιοι ιδρύουν μάλιστα οργανώσεις – όπως το Jewish Voice for Peace λ.χ. – και κατεβαίνουν μαζί με υποστηρικτές της Χαμάς σε πορείες, ώστε να έχουν το θαυμασμό των… συντρόφων τους.
Ο Γουίτκοφ, λοιπόν, σίγουρα δεν ανήκει εκεί. Θα ήταν αστείο και να το σκεφτεί κανείς. Το πρόβλημα του Ισραήλ (και όχι μόνο…) είναι με τις ικανότητές του. Αυτές αμφισβητούνται και αυτό είναι απείρως σοβαρότερο. Όχι μόνο για την ασφάλεια του Ισραήλ αλλά και ολόκληρης της περιοχής. Ο Γουίτκοφ (δικηγόρος και) κτηματομεσίτης στο επάγγελμα θεωρείται ο εξ απορρήτων του Τραμπ και σε προσωπικό επίπεδο. Γνωρίστηκαν πριν χρόνια σε μια συμφωνία πώλησης ενός ακινήτου όταν ο Τραμπ δεν είχε μετρητά μαζί του και ο Γουίτκοφ του… αγόρασε ένα σάντουιτς, όπως και οι δύο μαρτυρούν.
Έκτοτε είναι αχώριστοι φίλοι, με τον Γουίτκοφ να αποδεικνύει την αξία της φιλίας τους, παραμένοντας δίπλα στον Τραμπ από την ήττα του το 2020 μέχρι και σήμερα, διασφαλίζοντάς του μεγάλες δωρεές για την προεκλογική του από εύπορους Εβραίους στις ΗΠΑ οι οποίοι είχαν τρομάξει – και δικαιολογημένα – από τη στάση των Δημοκρατικών έναντι της ακροαριστεράς και του υπόλοιπου αντισημιτικού τόξου στις ΗΠΑ. Το ερώτημα εάν ξημέρωσαν καλύτερες μέρες με τον Τραμπ για τα 7.5 εκατομμύρια των Εβραίων στις ΗΠΑ (2.4% του συνολικού πληθυσμού) απαντάται κάπως έτσι: Στα λόγια και σε κάποιες καθοριστικές κινήσεις σίγουρα. Στην πράξη όμως οι χειρισμοί των πρώτων μηνών της προεδρίας Τραμπ δεν ήταν οι αναμενόμενοι. Ούτε και οι Εβραίοι αισθάνονται πολύ πιο ασφαλείς ακόμα.
Ο Γουίτκοφ, λοιπόν, αμφισβητείται για το τι γνωρίζει και για το τι μπορεί. Και αυτό φαίνεται πως έχει αρχίσει να φανερώνει ανησυχητικά σημάδια τα οποία δεν μπορεί κανείς να διαχωρίσει από την απορία πώς γίνεται ένας κτηματομεσίτης να είναι σε θέση να διαπραγματεύεται τα φοβερά πολύπλοκα όσο και επικίνδυνα ζητήματα της Μέσης Ανατολής και του καθεστώτος της Τεχεράνης. Το ότι διαπραγματεύεται και με τον Πούτιν, συν τοις άλλοις, μιλώντας τις προάλλες με τρόπο ενθουσιώδη μετά τη διαπραγμάτευση, όπως φυσικά και η Μόσχα, είναι πιο πρόσθετη πηγή ανησυχίας. Εκείνη βέβαια για την Ευρώπη κατά κύριο λόγο.
Μιλώντας χθες βράδυ στο Fox News ο Γουίτκοφ είπε πως οι ΗΠΑ δεν επιδιώκουν να σταματήσουν το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν εάν αυτό δεν στοχεύει στην απόκτηση πυρηνικών όπλων. Και για ένα μη στρατιωτικό πυρηνικό πρόγραμμα, όπως εξήγησε, δεν χρειάζεται απεμπλουτισμός ουρανίου πέραν του 3.67% – ενώ τώρα το Ιράν έχει φτάσει τουλάχιστον στο 60%. Κατά το Ισραήλ και περισσότερο.
Το Ισραήλ απορρίπτει τον όποιο απεμπλουτισμό ουρανίου από το Ιράν και υπενθυμίζει πως ο Τραμπ ήταν εκείνος που αποσύρθηκε το 2018 από τη συμφωνία της Τεχεράνης με τη Δύση (και τις ΗΠΑ επί Ομπάμα) όταν η Ιερουσαλήμ παρουσίασε έναν τεράστιο αριθμό απόρρητων εγγράφων που η Μοσάντ υπέκλεψε από τους Ιρανούς και τα οποία φανέρωναν, όπως είπε, ότι Ιράν ανέπτυσσε ένα παράλληλο πυρηνικό πρόγραμμα. Αν και αρκετοί στη Δύση θεωρούν ότι τα στοιχεία δεν το απέδειξαν ακριβώς, αποδείχθηκε ότι το μυστικό πρόγραμμά του υπήρχε. Έτσι το εβραϊκό κράτος διατηρεί τη θέση περί μηδενικού απεμπλουτισμού υπενθυμίζοντας κάτι ακόμα: ότι όταν όλα αυτά συνέβησαν και ο Τραμπ αποσύρθηκε, επιτρεπόταν στο Ιράν να απεμπλουτίζει αυτό ακριβώς το ποσοστό, το 3.67%. Συνεπώς, προς τι αυτή η συζήτηση επτά χρόνια μετά, ρωτά η Ιερουσαλήμ.
Την απόσυρση των ΗΠΑ από τη συμφωνία δεν στήριξε τότε μόνο το Ισραήλ αλλά και άλλες χώρες της περιοχής, όπως η Σαουδική Αραβία καθώς, των αποκαλύψεων Νετανιάχου είχε προηγηθεί αριθμός σοβαρών παραβιάσεων από το Ιράν ενώ ο Ανώτατος Θρησκευτικός Ηγέτης του Ιράν Αλί Χαμενέι είχε απαγορεύσει την πρόσβαση των παρατηρητών της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) στις στρατιωτικές εγκαταστάσεις, εκεί όπου αναπτύσσονταν οι κατά παράβαση της Συμφωνίας δραστηριότητες του Ιράν. Οι χώρες του Κόλπου και ειδικά η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα φοβούνται ίσως όσο και το Ισραήλ το ενδεχόμενο να καταστούν όμηροι της Τεχεράνης εάν εκείνη αποκτήσει πυρηνικά όπλα.
Συνεπώς τι γίνεται; Ο Τραμπ δεν υιοθετεί αυτή τη θέση αλλά μία πολύ σκληρότερη η οποία όμως είναι απολύτως λογική σε μια διαπραγμάτευση του είδους. Και στηρίζει τη διαπραγμάτευση την οποία όμως κάνει ο Γουίτκοφ. Ποια είναι η θέση των ΗΠΑ; Του Τραμπ ή του Γουίτκοφ; Μήπως η πραγματική θέση Τραμπ είναι – ή θα γίνει – η θέση του Γουίτκοφ; Και εάν ο Ντέρμερ δεν κατάλαβε τι λέει ο Γουίτκοφ είναι λογικό να το καταλαβαίνει ο Τραμπ; Μήπως ούτε αυτός καταλαβαίνει;
Το τελευταία πάντως, και η ιδέα εκείνο το σάντουιτς να καθορίζει τα των πυρηνικών του Ιράν και μοίρα όλων μας δεν είναι απλώς εφιαλτική. Η αρμόζουσα λέξη είναι πολύ χειρότερη.
