Διάταγμα με το οποία αναστέλλεται η έγκριση ή άδεια για την δημιουργία εγκαταστάσεων -χερσαίων και λιμενικών- για την εξυπηρέτηση των υδατοκαλλιεργητών στην περιοχή Μονής-Βασιλικού εξέδωσε το Διοικητικό Δικαστήριο.
Την έκδοση του διατάγματος ζήτησαν δυο οργανώσεις, ο Πτηνολογικός Σύνδεσμος Κύπρου και οι Φίλοι της Γης, στο πλαίσιο προσφυγής που καταχώρησαν κατά της απόφασης του Διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως ημ. 22/2/2024, να μην φέρει ένσταση και/ή παραχώρησε έγκριση και/ή άδεια για τα έργα στο Βασιλικό.
Το αιτούμενο διάταγμα, που εκδόθηκε στην απουσία εκπροσώπων του Διευθυντή Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως αφού κλήθηκαν και δεν παρευρέθηκαν, αφορά στην προστασία της μεσογειακής φώκιας monachus monachus.
Σύμφωνα με τη δικαστή Αριάδνη Ζερβού, η αίτηση υποβλήθηκε χωρίς να επιδοθεί αντίγραφό της στους καθ’ ων η αίτηση για τον λόγο ότι υφίσταται επείγουσα ανάγκη αναστολής της εκτέλεσης της προσβαλλόμενης απόφασης, καθότι η υλοποίησή της θα επιφέρει αρνητικές και μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στο απειλούμενο υπό εξαφάνιση είδος της μεσογειακής φώκιας και τους προστατευμένους οικοτόπους της περιοχής στην οποία χωροθετείται η ανάπτυξη.
Σύμφωνα με ένορκη δήλωση υπαλλήλου του Πτηνολογικού Συνδέσμου, το έργο θα περιλαμβάνει κτιριακές υποδομές, παροχές και εξοπλισμούς για την εξυπηρέτηση των ιχθυοκαλλιεργειών και θα φέρει ικανότητα ελλιμενισμού 35 σκαφών. Τα χερσαία έργα θα περιλαμβάνουν οκτώ αποθήκες, γραφεία του Τμήματος Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών, δωμάτιο φύλακα, χώρο συντήρησης ιχθυοκλωβών, χώρο διαχείρισης αποβλήτων, χώρους στάθμευσης για 40 οχήματα, χώρο αποθήκευσης/ανεφοδιασμού καυσίμων, σχάρες συλλογής, περίφραξη και οδοποιία. Πρόκειται, δηλαδή, ως ο υπάλληλος δηλώνει, για ένα λιμάνι βιομηχανικής κλίμακας και χρήσης, και όχι ένα απλό αλιευτικό λιμανάκι, και συνολικά θα καταληφθούν 99,000 τετραγωνικά μέτρα θαλάσσιου και παράκτιου χώρου.
Βασική δε θέση των αιτητών αποτελεί ο ισχυρισμός ότι, κατά παράβαση των προνοιών της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ[2] και του Ν. 153(Ι)/2003[3], καθώς και της σχετικής επί του θέματος νομολογίας του ΔΕΕ και της αρχής της πρόληψης και προφύλαξης, δεν εκπονήθηκε Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση (ΕΟΑ) σε σχέση με το επίδικο έργο, παρά την ύπαρξη πιθανότητας σημαντικών επιπτώσεων στην περιοχή, ιδιαίτερα σε σχέση με τη προστασία της μεσογειακής φώκιας.
Ως προς το ενδεχόμενο πρόκλησης ανεπανόρθωτης βλάβης από τη μη αναστολή εκτέλεσης της προσβαλλόμενης απόφασης, ο λειτουργός του Πτηνολογικού Συνδέσμου δηλώνει πως, τόσον η κατασκευαστική φάση, όσο και η μετέπειτα λειτουργία του έργου, θα επηρεάσουν άμεσα τους προστατευόμενους οικοτόπους, με προεξάρχοντα τον άμεσο και έμμεσο κίνδυνο της μείωσης του λιγοστού αριθμού των ατόμων της μεσογειακής φώκιας.
Σύμφωνα με άλλη ένορκη δήλωση πρώην λειτουργού του Τμήματος Αλιείας εκ μέρους των Φίλων της Γης, κατά μήκος της συγκεκριμένης ακτογραμμής που θα γίνουν τα έργα, υπάρχουν διάφορα σπήλαια που χρησιμοποιεί (ή/και χρησιμοποιούσε) η Μεσογειακή Φώκια, τόσο ξεκούρασης σε απόσταση περίπου 350 – 400 μέτρα όσο και αναπαραγωγής και γαλουχίας σε απόσταση 2 χιλιομέτρων από το έργο. «Για ένα είδος το οποίο έχει καταγραφεί να κινείται πάνω από 40-50 χιλιόμετρα ημερησίως ως μέρος του βιολογικού του κύκλου π.χ. για τροφοληψία, είμαι πεπεισμένη ότι ένα τέτοιο οχληρό και βιομηχανικό λιμάνι θα έχει επιπτώσεις και στο σπήλαιο που βρίσκεται στα δύο χιλιόμετρα, αφού τέτοιες αποστάσεις είναι πολύ μικρές για ένα τόσο ιδιαίτερα ευαίσθητο είδος όπως η Μεσογειακή Φώκια».
Σύμφωνα με το Δικαστήριο, τούτων λεχθέντων και επαναλαμβάνοντας πως οι καθ’ ων η αίτηση, ενώ κλήθηκαν να ακουστούν και ενδεχομένως να ενστούν στην αίτηση αναστολής, εντούτοις όμως δεν εμφανίστηκαν στη διαδικασία, καταλήγω πως οι αιτητές, με την προσκομισθείσα μαρτυρία η οποία παρέμεινε αναντίλεκτη, έχουν προσδιορίσει με σαφήνεια και τεκμηριώσει επαρκώς την πιθανότητα η μη χορήγηση του αιτούμενου προσωρινού μέτρου να επιφέρει, σε περίπτωση επιτυχίας της προσφυγής, μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στο περιβάλλον και συγκεκριμένα στους προστατευόμενους οικοτόπους στην περιοχή της επίδικης ανάπτυξης και στην προστασία της υπό απειλή εξαφάνισης μεσογειακής φώκιας monachus monachus.
Ως εκ τούτου, χωρίς να αποφαίνομαι στο παρόν στάδιο για την ουσία της επίδικης διαφοράς και τους λόγους ακύρωσης που οι αιτητές προωθούν, καταλήγω ότι υπό τις περιστάσεις δικαιολογείται η έκδοση του αιτούμενου διατάγματος αναστολής, ήταν η απόφαση της δικαστού.
