Είδηση που αναδεικνύεται από το δικαστικό ρεπορτάζ στην Τουρκία και αναλύεται από έμπειρο δημοσιογράφο, ενισχύει πληροφορίες που θέλουν την ΜΙΤ να κατεύθυνε κατά τα προηγούμενα χρόνια τις μεταναστευτικές ροές από τη Συρία στην Κύπρο.
Το Ανώτατο Δικαστήριο (δευτεροβάθμια δικαιοδοσία) που εδρεύει στην Άγκυρα εξέδωσε ετυμηγορία περί τα τέλη της περασμένης άνοιξης για την υπόθεση του πολύνεκρου ναυαγίου της 18ης Ιουλίου του 2018 στα ανοιχτά της Κύπρου. Τότε είχαν χάσει τη ζωή τους από πνιγμό 19 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων μια γυναίκα που ήταν έγκυος 28 εβδομάδων.
Το εν λόγω Δικαστήριο έκρινε πως το Κακουργιοδικείο της Σελεύκειας (επαρχία Μερσίνας), μεταξύ άλλων, παρέλειψε να αξιολογήσει τις μαρτυρίες ενός Τούρκου κι ενός Σύρου, οι οποίοι εκτιμάται πως ήταν πράκτορες της MIT και είχαν κληθεί τότε να καταθέσουν στις τουρκικές Αρχές που διερευνούσαν την υπόθεση της θαλάσσιας τραγωδίας.
Ο αυτοεξόριστος
Τη διασύνδεση των δυο προαναφερθέντων προσώπων με την τουρκική υπηρεσία πληροφοριών έκανε την περασμένη εβδομάδα ο αυτοεξόριστος στη Σουηδία Τούρκος δημοσιογράφος, Αμπντουλάχ Μποζκούρτ. Στήριξε τη θέση του στο γεγονός ότι το πρωτόδικο δικαστήριο, παρέλειψε εξόφθαλμα να εξετάσει τη μαρτυρία των δυο προαναφερθέντων.
Στην ουσία, ο τελευταίος έφερε στην επιφάνεια το περιεχόμενο των Δικαστικών αποφάσεων και ήρθε να προσθέσει σε ένα ευαίσθητο εθνικό ζήτημα που είχε πραγματευτεί μέσω αποκαλύψεων ο «Φ» πριν από δυο χρόνια.
Τότε η εφημερίδα μας χωρίς να παραγνωρίσει την ανθρωπιστική πτυχή του μεταναστευτικού, είχε αναδείξει και την άλλη όψη του φαινομένου, την εισροή τρομοκρατικών στοιχείων στο νησί μας που στη βάση πληροφοριών διατηρούν άμεση επαφή με Τούρκους στρατιωτικούς και πράκτορες.
Οι πληροφοριοδότες
Ο Αμπντουλάχ Μποζκούρτ την προπερασμένη Πέμπτη δημοσιεύοντας την υπόθεση στην ιστοσελίδα Nordic Monitor από τη Στοκχόλμη, όπου φέρεται να κατοικεί μετά την απόφασή του να εγκαταλείψει την Τουρκία, σημειώνει αρκετά ενδιαφέροντα στοιχεία για το εγειρόμενο ζήτημα. Δηλαδή, την μαρτυρία των δυο φερόμενων πληροφοριοδοτών της ΜΙΤ στις αστυνομικές αρχές της χώρας.
Στη βάση των όσων ανέδειξε η απόφαση του Εφετείου τον περασμένο Μάιο, ο Μποζκούρτ γράφει: «Σύμφωνα με τα στοιχεία της υπόθεσης, ένας Τούρκος άνδρας την 1η Αυγούστου 2018 και ένας Σύρος άνδρας στις 17 Σεπτεμβρίου του 2018 έδωσαν καταθέσεις σε αξιωματικούς της Διεύθυνσης Καταπολέμησης Λαθρεμπορίου και Οργανωμένου Εγκλήματος της Επαρχιακής Διοίκησης Χωροφυλακής στα Άδανα. Οι ταυτότητές τους διατηρήθηκαν μυστικές. Λαμβάνοντας υπόψη το καθεστώς και το χρονικό πλαίσιο, πιθανότατα εργάζονταν ως πληροφοριοδότες για την MIT, την κύρια υπηρεσία πληροφοριών της Τουρκίας — μια υπόθεση που το πρωτοβάθμιο δικαστήριο ποτέ δεν εξέτασε, καθώς ούτε τους ταυτοποίησε, ούτε τους κάλεσε ως μάρτυρες. Οι ανακριτές, επίσης, δεν διερεύνησαν τις πληροφορίες που παρείχαν σχετικά με τη δομή του δικτύου, την ηγεσία και τις πολυετείς δραστηριότητές του.
Παραμένει άγνωστο αν το δικαστήριο της Σελεύκειας θα καλέσει τώρα τους δύο πληροφοριοδότες ή θα θεωρήσει ότι οι καταθέσεις τους δεν θα επηρεάσουν τις καταδίκες και τις ποινές».
«Πολιτικο-δικαστική πτυχή»
Συνεχίζοντας την ανάλυσή του ο Μποζκουρτ δίνει τις άλλες διαστάσεις της δικαστικής φύσεως υπόθεσης: «Υπάρχει επίσης μια πολιτικο-δικαστική πτυχή: Εάν το δικαστήριο προχωρήσει στον εντοπισμό και την ακρόαση των πληροφοριοδοτών, το Ανώτατο Δικαστήριο Εφέσεων μπορεί ακόμη να αποσυρθεί αν οι δικαστές αποφανθούν ότι η διαδικασία ενέχει κίνδυνο να εμπλέξει την MIT.
Η παραπομπή δεν ενοχοποιεί άμεσα την υπηρεσία πληροφοριών, αλλά υποχρεώνει τα δικαστήρια να χαρτογραφήσουν την ιεραρχία, τα κέρδη, τις συνδέσεις και την προστασία — ακριβώς τους άξονες που οι επικριτές λένε ότι επικαλύπτονται με διακινητές συνδεδεμένους με τις υπηρεσίες πληροφοριών. Διατάσσοντας την εξέταση ποιος ίδρυσε την ομάδα, πώς αποκόμισε κέρδη και πώς συνδέονταν οι κατηγορούμενοι, οι ανώτατοι δικαστές έχουν υποχρεώσει τους ανακριτές να αναζητήσουν την ηγεσία, τη χρηματοδότηση, την υποστήριξη και την προστασία — τους ίδιους άξονες για τους οποίους οι κυπριακές Αρχές έχουν εδώ και καιρό υποστηρίξει ότι λαμβάνει χώρα υποστήριξη με κρατική σύνδεση».
«Να τους εντοπίσει»
Στην ανάλυση του που είδε το φως της δημοσιότητας στις 25 Σεπτεμβρίου, ο Τούρκος δημοσιογράφος επεξηγεί πώς καταλήγει στις προαναφερθείσες επισημάνσεις: «Στις 17 Νοεμβρίου 2022, το δικαστήριο της Σελεύκειας εξέδωσε αρκετές καταδίκες για κατηγορίες που περιλάμβαναν παράνομη διακίνηση μεταναστών και, σε μία περίπτωση, ανθρωποκτονία.
Στην έφεση, το Ανώτατο Δικαστήριο Εφέσεων επικύρωσε ορισμένες από αυτές τις καταδίκες, αλλά ακύρωσε άλλες, κρίνοντας ότι το πρωτοβάθμιο δικαστήριο δεν είχε εξετάσει πλήρως εάν οι πράξεις διαπράχθηκαν ως μέρος κερδοσκοπικού εγκληματικού οργανισμού ή δεν είχε χαρτογραφήσει επαρκώς τις συνδέσεις μεταξύ των κατηγορουμένων, ζητήματα που, αν αποδειχθούν, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε επιβαρυντική ευθύνη.
Αυτά τα τμήματα επιστράφηκαν στη Σελεύκεια (σ.σ. επαρχιακό Κακουργιοδικείο) για περαιτέρω διερεύνηση και νέα απόφαση (…) Το ανώτατο δικαστήριο σημείωσε, επίσης, μια καθοριστική παράλειψη: την αποτυχία του κατώτερου δικαστηρίου να εξετάσει καταθέσεις δύο εμπιστευτικών πληροφοριοδοτών που είχαν παράσχει νωρίς λεπτομερείς πληροφορίες για το δίκτυο διακίνησης. Η απόφαση διατάσσει το πρωτοβάθμιο δικαστήριο να εντοπίσει αυτούς τους πληροφοριοδότες, να ακούσει τις καταθέσεις τους και να αξιολογήσει την αξιοπιστία και τη συνάφεια τους με το ζήτημα της οργανωμένης εγκληματικότητας, καθώς και να επανεξετάσει εάν τα γεγονότα στηρίζουν την κατηγορία της ανθρωποκτονίας αντί της απλής αμέλειας και εάν η πράξη εντάσσεται σε οργανωμένη εγκληματική δραστηριότητα».
«Ελληνοκυπριακή πλευρά»
«Η υπόθεση», όπως σημειώνει ο Τούρκος δημοσιογράφος, προέκυψε μετά «από ένα περιστατικό στις 18 Ιουλίου 2018, όταν μονάδες της τουρκικής Ακτοφυλακής έλαβαν σήμα κινδύνου για πλοιάριο μεταναστών με περίπου 150 επιβαίνοντες, το οποίο έμπαζε νερά περίπου 30 χιλιόμετρα ανοικτά στα βόρεια της Κύπρου. Σύμφωνα με τους εισαγγελείς, οι διακινητές είχαν στρατολογήσει κυρίως Σύρους υπηκόους που αναζητούσαν πέρασμα προς τη νότια, ελληνοκυπριακή πλευρά του νησιού, χρεώνοντας 2.000–2.500 δολάρια ανά άτομο.
Οι μετανάστες μεταφέρθηκαν οδικώς σε μια απομακρυσμένη παραθαλάσσια τοποθεσία κοντά σε τούνελ στην Μερσίνα της νότιας Τουρκίας και στη συνέχεια επιβιβάστηκαν σε σκάφος, το οποίο αργότερα βυθίστηκε σε ανοιχτή θάλασσα. Δεκαεννέα άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, μεταξύ αυτών δύο γυναίκες (η μία έγκυος 28 εβδομάδων), ενώ 102 μετανάστες διασώθηκαν. Η υπόθεση εκδικάστηκε από το 1ο Ανώτερο Κακουργιοδικείο της Σελεύκειας».
Ποιος είναι ο Αμπντουλάχ Μποζκούρτ
Ο Αμπντουλάχ Μποζκούρτ γεννήθηκε το 1971 στο Μπαλίκεσιρ (Αδριανούπολη) της Τουρκίας. Ξεκίνησε την καριέρα του ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα Zaman και κατόπιν υπηρέτησε ως υπεύθυνος γραφείου (bureau chief) και ως εκπρόσωπος στις ΗΠΑ για τη Zaman. Στη συνέχεια, ανέλαβε αντίστοιχες θέσεις για την εφημερίδα Today’s Zaman, που θεωρείται συνδεδεμένη με το κίνημα Gülen πουιδρύθηκε από τον Φετουλάχ Γκιουλέν (απεβίωσε στις ΗΠΑ αυτοεξόριστος, στις 24/10/2024). Μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία το 2016, έφυγε από τη χώρα και ζει πλέον στο εξωτερικό.
Στη Σουηδία ίδρυσε και διευθύνει το Nordic Research & Monitoring Network. Επιπλέον, συνδέεται με το Stockholm Center for Freedom (SCF), οργανισμό υπέρ της ελευθερίας του Τύπου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που έχει έδρα τη Στοκχόλμη. Το SCF ιδρύθηκε το 2017, ως απάντηση στην καταστολή της ελευθερίας του Τύπου στην Τουρκία μετά τα γεγονότα του 2016.
«Στην Κύπρο φερόμενος συνεργάτης της ΜΙΤ
με στόχο να σταλούν μαχητές στην Ευρώπη»
- «Οι Τούρκοι μπορούν να καταλάβουν την Κύπρο σε 24 ώρες»
Το 2023 ο «Φ» απεκάλυψε την ύπαρξη του ενιαίου καταλόγου ύποπτων αλλοδαπών προσώπων (περί τα 500) που καταρτίζεται από τις κυπριακές Αρχές ασφαλείας. Σ΄ αυτόν υπάρχει αριθμός αναφορών για μετανάστες που αναζήτησαν άσυλο στην Κύπρο, αλλά την ίδια στιγμή, σύμφωνα με πληροφορίες και διεθνείς βάσεις δεδομένων, διατηρούν επαφές με τον Εθνικό Οργανισμό Πληροφοριών της Τουρκίας (MIT) ή Τούρκους στρατιωτικούς.
Παραθέτουμε κάποια σημαντικά στοιχεία που προέκυψαν από την έρευνά μας:
>> Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση αλλοδαπού που διανύει την τέταρτη δεκαετία της ηλικίας του και διέμενε μέχρι πρότινος σε παραλιακή πόλη της Κύπρου. Έχει συγγενικό πρόσωπο που διαμένει μόνιμα στην Τουρκία και το οποίο διατηρεί εκεί επιχείρηση. Ωστόσο, πληροφορίες που είχαν εξασφαλίσει οι Αρχές ασφαλείας της Δημοκρατίας και καταγράφονται στον σχετικό κατάλογο αναφέρουν πως η εν λόγω επιχείρηση «στην πραγματικότητα λειτουργεί ώστε να βοηθά πρώην μαχητές να μεταβούν στην Ευρώπη, με την συνεργασία της ΜΙΤ». Το εν λόγω άτομο, ενόσω διέμενε στην Κύπρο, μετέβη στη Συρία και μαχόταν στον εμφύλιο με την οργάνωση Ahrar al Sham (Harakat Ahrar al-Sham al-Islamiyya – Ισλαμικό Κίνημα Ελεύθερων του Σαμ). Η εν λόγω οργάνωση ήταν από τις μεγαλύτερες αντάρτικες οργανώσεις στη Συρία, με χιλιάδες μαχητές κυρίως στην επαρχία Ιντλίμπ και λάμβανε κατά καιρούς στήριξη από την Τουρκία.
>> Ακόμη μια ενδεικτική περίπτωση είναι αυτή κατόχου συμπληρωματικής προστασίας, ο οποίος ενώ διέμενε στη Δημοκρατία είχε μεταβεί παράνομα στην Τουρκία μέσω κατεχομένων. Κατά την επιστροφή του στο αεροδρόμιο Λάρνακας μέσω ευρωπαϊκής πρωτεύουσας παρουσίασε πλαστό διαβατήριο. Επικοινωνούσε με τούρκικο τηλεφωνικό αριθμό που είναι καταχωρημένος σε διεθνείς βάσεις δεδομένων και έχει χαρακτηριστεί ως συνδεδεμένος με θέματα τρομοκρατίας.
>> Μετανάστης έκανε αναρτήσεις με ακραίο περιεχόμενο σε λογαριασμό του σε Μέσο Κοινωνικής Δικτύωσης. Μεταξύ άλλων καλούσε τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας (σ.σ. τότε ήταν ο Νίκος Αναστασιάδης), να παραμείνει αμέτοχος στην προσπάθεια να παρεμποδιστεί το Ισλάμ, να μην προκαλεί τον Ερντογάν, καθ’ ότι «οι Τούρκοι μπορούν να καταλάβουν το νησί σε 24 ώρες». Συνελήφθη μετά από συντονισμένη επιχείρηση και σε βάρος του εκδόθηκαν διατάγματα κράτησης και απέλασης.
>> Πρόσωπο που αιτήθηκε άσυλο και διέμενε στην Κύπρο είχε στη λίστα επαφών του τουρκικό αριθμό τηλεφώνου που σύμφωνα με διεθνείς βάσεις δεδομένων έχει διασυνδεθεί με τρομοκρατία. Ο αριθμός αυτός χρησιμοποιείται από πρόσωπο που βρίσκεται στην Τουρκία.
>> Ένας εκ των μεταναστών βρέθηκε με πλαστό συριακό διαβατήριο, ενώ είχε άδεια διαμονής στην Τουρκία.
>> Κάτοχος συμπληρωματικής προστασίας, αφίχθηκε την άνοιξη του 2021 στο αεροδρόμιο Λάρνακας από χώρα των Βαλκανίων. Ισχυρίστηκε ότι μετέβηκε στην Τουρκία μέσω κατεχομένων για να συναντήσει συγγενικά του πρόσωπα.
>> Πολλοί αιτητές ασύλου μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας που διανύουμε είχαν έρθει στη Δημοκρατία μέσω Τουρκίας και κατεχομένων. Αρκετοί εξ αυτών είχαν στις τηλεφωνικές επαφές τους τουρκικούς αριθμούς.
>> Πληροφορία για μετανάστη στην Κύπρο που έχει επαφές με Τούρκους στρατιωτικούς. Το ίδιο πρόσωπο φερόταν να έχει στο κινητό του video που τον παρουσιάζει να αποκεφαλίζει στρατιώτη του συριακού στρατού, πριν την πτώση του Μπάσαρ αλ Άσαντ.
>> Άλλος αιτητής ασύλου κατέθεσε στις Αρχές της Δημοκρατίας ότι είχε συλληφθεί στο ψευδοκράτος, στάλθηκε στη Μερσίνα της Τουρκίας, απ΄ όπου τελικά κατάφερε να έρθει στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Οι αριθμοί που επικαλείται πριν καταλήξει στην εργαλειοποίηση
Ο δημοσιογράφος Αμπντουλάχ Μποζκούρτ προσπαθεί να αποδώσει τις παρενέργειες που είχε για το νησί μας κατά τα προηγούμενα έτη το μεταναστευτικό. Στην ανάλυσή του, με την οποία καταλήγει πως η Τουρκία του Ερντογάν εργαλειοποίησε το μεταναστευτικό μέσω της MIT, αναφέρει, ανάμεσα σ΄ άλλα, τα ακόλουθα: «Το στατιστικό πλαίσιο υπογραμμίζει γιατί η μετανάστευση είναι σημαντική για την Κύπρο. Από το 2016 οι αιτήσεις ασύλου στην Κύπρο είχαν αυξηθεί δραματικά, από 2.871 σε 7.761 το 2018, καθιστώντας ήδη το νησί πρωταθλητή ανά κάτοικο στην ΕΕ. Το 2019 οι αιτήσεις εκτοξεύθηκαν σε περίπου 13.000, μειώθηκαν σε 6.651 το 2020, έτος της πανδημίας, και στη συνέχεια ανέκαμψαν σε περίπου 13.235 το 2021. Οι αιτήσεις έφτασαν στο υψηλό των 20.593 το 2022 πριν μειωθούν σε 11.617 το 2023 και περίπου 8.664 το 2024. Μέχρι στιγμής το 2025 παραμένουν κάτω από το υψηλό του 2022, αλλά η Κύπρος συνεχίζει να καταγράφει έναν από τους υψηλότερους δείκτες αφίξεων μεταναστών ανά κάτοικο στην ΕΕ. Πολλοί μετανάστες χρησιμοποιούν την Τουρκία ως ενδιάμεσο σταθμό για να φτάσουν στην Κύπρο, είτε δια θαλάσσης είτε αεροπορικώς μέσω της βόρειας Κύπρου, που ελέγχεται από την Τουρκία».
Ο Τούρκος διακινητής που ήταν σε Λάρνακα και κατεχόμενα
Τον Νοέμβριο του 2021 είχε αναδειχθεί ο ρόλος Τούρκου που διέμενε μεταξύ… Λάρνακας και κατεχομένων. Πρόκειται για τον 39χρονο Β.Α. γνωστό σε όσους ασχολούνται με το αστυνομικό ρεπορτάζ.
Τότε ο Β.Α. είχε, σύμφωνα με μαρτυρίες, ανάμειξη σε υπόθεση διακίνησης περίπου 15 μεταναστών (από την Αφρική) που είχαν εντοπιστεί στην Περιστερώνα. Φερόταν ως το «εκτελεστικό όργανο» κυκλώματος που έδρευε στα κατεχόμενα. Το φθινόπωρο του 2021 είχαν συλληφθεί η τότε 29χρονη σύζυγός του -επίσης- τουρκικής καταγωγής και 25χρονη φίλη της από μεσογειακή χώρα. Αμφότερες είχαν δώσει μαρτυρίες στην Αστυνομία που τον παρουσίαζαν ως βασικό «γρανάζι» σε δίκτυο διακίνησης μεταναστών. Βάσει μαρτυριών της τότε 29χρονης συζύγου του και της 25χρονης, διοργάνωσε τη διακίνηση 15 Αφρικανών από τα κατεχόμενα στην Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ έδιδε στην 25χρονη 20 ευρώ για κάθε μετανάστη που θα μετέφερε με το αυτοκίνητό της.
Ομάδα αξιολόγησης υπόπτων για θέματα τρομοκρατίας
Η Αστυνομία Κύπρου σύμφωνα και με επίσημες τοποθετήσεις της στον «Φ» τον Σεπτέμβριο του 2023 όταν είχαμε αποκαλύψει τον μηχανισμό παρακολούθησης ύποπτων για τρομοκρατία αλλοδαπών, από τον Δεκέμβριο του 2019 προχώρησε στη σύσταση «Ομάδας Αξιολόγησης Ύποπτων Αλλοδαπών για θέματα Τρομοκρατίας». Αυτή απαρτίζεται από εκπροσώπους των υπηρεσιών της Αστυνομίας, υπό την προεδρία του Βοηθού Αρχηγού Πρόληψης και Καταπολέμησης Εγκλήματος, η οποία συγκαλείται ανά τακτά χρονικά διαστήματα και αξιολογεί τις διαθέσιμες πληροφορίες που έχει ενώπιον της. Σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση που μας είχε γίνει, «καταρτίστηκε κατάλογος με τα στοιχεία των ύποπτων προσώπων που συζητούνται και αξιολογούνται από την αναφερόμενη ομάδα και κάθε περίπτωση τυγχάνει της ανάλογης διαβάθμισης, π.χ. πρόσωπα με (1) σοβαρές ενδείξεις, (2) μέτριες ενδείξεις και (3) μειωμένες ενδείξεις, αναλόγως των πληροφοριών και των δεδομένων που παρατίθενται από κάθε υπηρεσία για τον κάθε ύποπτο». Σύμφωνα με τα όσα είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε αρμόδια υπηρεσία του κράτους κάνει αναλυτική έκθεση κάθε τρεις μήνες για την τρομοκρατία, επανεξετάζοντας τα δεδομένα.
