Όλες οι πληροφορίες που υπάρχουν αυτή τη στιγμή συγκλίνουν στο ότι έχει κλειδώσει η συμμετοχή της Τουρκίας στην ευρωάμυνα. Μάλιστα για να αποφευχθούν τυχόν δυσκολίες στην λήψη της τελικής απόφασης που μάλλον αναμένεται στα τέλη Μαΐου, αποφασίστηκε η παράκαμψη της αρχής της ομοφωνίας. Η σχετική απόφαση θα ληφθεί με ειδική πλειοψηφία. Η συμμετοχή αυτή σημαίνει ότι η τουρκική αμυντική βιομηχανία θα επωφεληθεί από τα 150 δισ. ευρώ της ΕΕ για τον επανεξοπλισμό της.
Στις Βρυξέλλες διαπιστώνουν ότι ο επανεξοπλισμός της Ευρώπης δεν μπορεί να γίνει χωρίς τη συμμετοχή χωρών εκτός της ΕΕ. Οι δύο αυτοί εξωτερικοί πυλώνες, εκτός ΕΕ, της ευρωπαϊκής άμυνας θα είναι η Τουρκία και η Βρετανία. Ήδη με τη Βρετανία έχει υπογραφεί μια συμφωνία ευρύτερης συνεργασίας που διορθώνει αδυναμίες στις σχέσεις των δύο πλευρών που προέκυψαν από το Brexit. Κάτι παρόμοιο θα γίνει και με την Τουρκία. Η οποία αν και εκτός ΕΕ, επί της ουσίας επωφελείται σχεδόν όλων όσων προσφέρει η Ένωση στα μέλη της.
Στο θέμα της ευρωάμυνας η Τουρκία φρόντισε από νωρίς να έχει τη στήριξη χωρών όπως η Ιταλία, η Γερμανία και η Ισπανία. Υπάρχουν άλλωστε συμφωνίες συνεργασίας της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας με τις αντίστοιχες της Ιταλίας και της Ισπανίας. Ακόμη, την περασμένη χρονιά η Τουρκία πέτυχε την εξαγορά της ιταλικής εταιρείας Piaggio Aerospace, από την τουρκική εταιρεία Baykar, η οποία ανήκει στον Σελτσούκ Μπαϊρακτάρ, γαμπρό του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Έτσι πολύ πριν την απόφαση της Ευρωπαϊκής Ενωσης να επεκτείνει τη συνεργασία της στον τομέα της άμυνας με τρίτους, η Τουρκία είχε ήδη κατορθώσει να αποκτήσει τον έλεγχο μιας αμιγώς ευρωπαϊκής εταιρείας, η οποία -μάλιστα- ανήκει στον τομέα της αεροναυπηγικής και λειτουργεί ως εκ τούτου και συμβάλλει ευθέως στην περαιτέρω ανάπτυξη της τουρκικής βιομηχανίας: την ανάπτυξη μη επανδρωμένων αεροχημάτων (UAV).
«Είναι χαρακτηριστικό ότι οι σχετικές βιομηχανικές μονάδες της Τουρκίας έχουν πιστοποιηθεί τα τελευταία χρόνια με βάση τα πιο υψηλά διεθνή πρότυπα στον τομέα της αεροναυπηγικής (απαραίτητα πιστοποιητικά των συστημάτων διαχείρισης ποιότητας), γεγονός που σημαίνει ότι ένα προϊόν που παράγεται εκεί μπορεί να εισαχθεί στην Ε.Ε. ή να εξαχθεί από εκεί ως προϊόν της Ε.Ε., χωρίς την ανάγκη για προσαρμογές ή κάποια περαιτέρω διαδικασία».
Θερμός υποστηρικτής της Τουρκίας είναι και η Γερμανία, η οποία υπολογίζει στην συνεργασία μαζί της για τον επανεξοπλισμό της, καθώς θα χρειαστεί χρόνος για την γερμανική αμυντική βιομηχανία να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Στήριξη έχει επίσης η Άγκυρα από τις χώρες μέλη της ΕΕ που προέρχονται από το πρώην Ανατολικό Μπλοκ. Άλλωστε η Τουρκία εξάγει ήδη όπλα στην Ευρώπη, κατά κύριο λόγο σε αυτές τις χώρες.
Η τουρκική συμμετοχή στην ευρωάμυνα ευνοείται επίσης από τις ΗΠΑ. Καθώς οι σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ βρίσκονται σε πλήρη αναθέρμανση, οι Αμερικανοί υπολογίζουν να έχουν επιπλέον ένα σύμμαχο εντός του ευρωπαϊκού πυλώνα ασφαλείας. Ο δε ΓΓ του ΝΑΤΟ ξεπέρασε ακόμη και τον Τραμπ στον θαυμασμό του για τον Ερντογάν, δηλώνοντας ότι «είναι ένας εκπληκτικός ηγέτης εντός του ΝΑΤΟ και χαίρει πραγματικού σεβασμού από τους συναδέλφους του». Αυτά τη στιγμή που ο ευρωπαϊκός πυλώνας ασφαλείας θα περιλαμβάνει τη Βρετανία και την Τουρκία θα είναι ένα ευρωπαϊκό ΝΑΤΟ.
Η Αθήνα και η Λευκωσία αντιμετωπίζουν την αναβάθμιση της Τουρκίας και τη συμμετοχή της στην ευρωάμυνα με πολλή αμηχανία. Πρόκειται για μια δύσκολη εξίσωση για την οποία και οι δύο χώρες βρέθηκαν απροετοίμαστες με την μονοδιάστατη εξωτερική πολιτική που ακολούθησαν τα προηγούμενα χρόνια. Προπάντων που εναπόθεσαν πολλές ελπίδες σε μια συμμαχία με το Ισραήλ, τη στιγμή που ο σημερινός Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ εργάζεται να φέρει σε επαναπροσέγγιση το Ισραήλ με την Τουρκία. Αλλωστε η συνεργασία Τουρκίας-Ισραήλ δεν έχει διακοπεί ποτέ, παρά την ρητορική του Ερντογάν και του Νετανιάχου που απευθύνεται κυρίως στο εσωτερικό τους ακροατήριο.
Η Τουρκία εργάστηκε σκληρά όλα αυτά τα χρόνια για να δημιουργήσει μια σημαντική αμυντική βιομηχανία αλλά και να γίνει, με την πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική της, αναγκαία τόσο στους Αμερικανούς όσο και στους Ευρωπαίους. Αντίθετα η Ελλάδα όλα αυτά τα χρόνια διέλυσε ότι υπήρχε από ελληνική πολεμική βιομηχανία και έφτασε να αγοράζει τα πάντα. Οι δε υπηρεσίες που πρόσφερε στην Ευρώπη στηρίζοντας με μια μονομέρεια άνευ προηγουμένου την Ουκρανία, δεν απέδωσαν τίποτα για την εθνική της ασφάλεια. Σε σημείο που ο ίδιος ο Ζελένσκι πηγαινοέρχεται στην Άγκυρα και συνεργάζεται με την Τουρκία τόσο διπλωματικά όσο και στρατιωτικά. Χωρίς όμως αυτό να εμποδίζει την Άγκυρα να διατηρεί και καλές σχέσεις με την Μόσχα.
Την ίδια ώρα ο ελληνοτουρκικός διάλογος καρκινοβατεί. Το μόνο θετικό είναι ότι η Τουρκία δεν έχει αυτή τη στιγμή κανένα λόγο να διατηρεί την ένταση με την Αθήνα. Για την Άγκυρα τα ελληνοτουρκικά πέρασαν σε δεύτερη μοίρα, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι δεν αντιδρά έντονα εκεί που νομίζει ότι θίγονται τα συμφέροντά της. Η περίπτωση με το καλώδιο και ότι συνέβη στην Κάσο είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της τουρκικής πολιτικής.
Στην Αθήνα έχουν επικρατήσει τα φοβικά σύνδρομα απέναντι στην Τουρκία, σε σημείο που ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην ανάρτησή του για την γενοκτονία των Ποντίων απέφυγε επιμελώς να χρησιμοποιήσει αυτή τη λέξη.
Τα ίδια φοβικά σύνδρομα επικρατούν και στην Λευκωσία όπου ο Νίκος Χριστοδουλίδης δεν χάνει ευκαιρία να προσπαθεί να συνομιλήσει στους διαδρόμους διαφόρων ευρωπαϊκών διασκέψεων με τον Ερντογάν και τον Φιντάν. Δεν είναι κακό να συνομιλήσουμε με την Τουρκία γιατί το Κυπριακό δεν είναι δικοινοτική διαφορά. Αυτή είναι η κατοχική δύναμη. Με σοβαρότητα όμως και αξιοπρέπεια και αφού η Άγκυρα αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία. Όχι στους διαδρόμους των ευρωπαϊκών διασκέψεων ως επαίτες.
Υπάρχει αυτή τη στιγμή μια ασυμμετρία ανάμεσα στην Τουρκία και την Ελλάδα-εννοείται και την Κύπρο. Αλλά η Τουρκία δεν είναι ούτε αήττητη, ούτε άτρωτη. Έχει και αυτή πολλαπλές αδυναμίες. Σε μας εναπόκειται να σοβαρευτούμε και με μια δημιουργική διπλωματία, με την αναβάθμιση της παιδείας και την έμφαση στη τεχνολογία, τη δημιουργία ισχυρής οικονομίας, με στιβαρούς θεσμούς και απαλλαγή από τη διαφθορά, με ισονομία και κοινωνική δικαιοσύνη, να χρησιμοποιήσουμε σωστά τα γεωπολιτικά μας χαρτιά για την υπεράσπιση των εθνικών μας συμφερόντων.
*Πανεπιστημιακός, ποιητής, συγγραφέας.
