Έχετε παρατηρήσει αυτό το κλισέ στις ταινίες τρόμου, όπου η μπέιμπι σίτερ συνειδητοποιεί σταδιακά ότι ο τρελός δολοφόνος που της τηλεφωνεί, δεν βρίσκεται κάπου μακριά, αλλά μέσα στο σπίτι; Κάτι παρόμοιο συμβαίνει στην αγορά πετρελαίου.
Αυτό γιατί η Σαουδική Αραβία, ο μεγαλύτερος καθαρός εξαγωγέας αργού στον κόσμο, χρησιμοποιεί τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για να μειώσει δραστικά την κατανάλωση πετρελαίου. Η απειλή για τους παραγωγούς του βασιλείου δεν προέρχεται από την άνοδο των ηλεκτρικών οχημάτων στη μακρινή Σενζέν, το Όσλο ή το Σαν Φρανσίσκο – βρίσκεται ακριβώς μέσα στο σπίτι της.
Πρόκειται για μια μεγάλη ανατροπή. Από την αρχή του 21ου αιώνα, η κατανάλωση πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας έχει αυξηθεί περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα εκτός από την Κίνα και την Ινδία. Έχει διπλασιαστεί στα 2,3 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, μεγαλύτερη από την αυξημένη ζήτηση σε Αφρική, Λατινική Αμερική ή και την πρώην Σοβιετική Ένωση.
Το ένα τέταρτο έως το ένα τρίτο της κατανάλωσης της χώρας πηγαίνει σε γεννήτριες που λειτουργούν με αργό πετρέλαιο και παρέχουν ηλεκτρική ενέργεια για την αντιμετώπιση του καύσωνα το καλοκαίρι. Η κυβέρνηση θέλει να αντικαταστήσει όλα αυτά με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με στόχο τα 130 γιγαβάτ έως το 2030 – που ισοδυναμούν περίπου με όλη την ηλιακή ενέργεια στην Ινδία. Μια τέτοια στροφή θα μπορούσε να αποτελέσει τη μεγαλύτερη μείωση στη ζήτηση πετρελαίου τα επόμενα πέντε χρόνια, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας.
Δεν αποτελεί είδηση ότι η χώρα έχει τέτοιες φιλοδοξίες. Ένας από τους ακρογωνιαίους λίθους του Vision 2030, του προγράμματος που ανακοινώθηκε το 2016 για την απεξάρτηση της οικονομίας του βασιλείου από τους υδρογονάνθρακες, ήταν η μετάβαση του δικτύου σε ένα αποκλειστικό μείγμα φυσικού αερίου και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Ωστόσο, τέτοιες τολμηρές δηλώσεις δεν λαμβάνονται πάντα στα σοβαρά όσον αφορά τη Σαουδική Αραβία. Πρόκειται για μια χώρα που εργάζεται σε έναν ημιτελή ουρανοξύστη μήκους ενός χιλιομέτρου από το 2013 και πρόσφατα κάλεσε ειδικούς για να εξετάσουν τη σκοπιμότητα του The Line – μιας απίθανης πόλης βγαλμένη από ταινία επιστημονικής φαντασίας που χτίζεται για να στεγάσει εννέα εκατομμύρια ανθρώπους μέσα σε έναν πύργο μήκους 170 χιλιομέτρων.
Η Kpler, μια εταιρεία δεδομένων που παρακολουθεί τις ροές εμπορευμάτων, εκτιμά ότι μόνο 14,8 γιγαβάτ από τα προγραμματισμένα 130 γιγαβάτ θα είναι σε λειτουργία μέχρι το 2030. Ένα τόσο σοβαρό έλλειμμα θα ήταν αρκετό για να διατηρηθεί το αργό στο ενεργειακό μείγμα και στο μέλλον.
Ωστόσο, ίσως ήρθε η ώρα να αρχίσουμε να επανεξετάζουμε κατά πόσον αυτός ο σκεπτικισμός είναι δικαιολογημένος. Σίγουρα υπάρχει ένα τεράστιο χάσμα μεταξύ των υποσχέσεων και της εκτέλεσης σε ό,τι αφορά στα μεγαλεπήβολα έργα του βασιλείου. Παρόλα αυτά, όταν πρόκειται για την κατασκευή απλοϊκών ενεργειακών υποδομών (σε αντίθεση, ας πούμε, με έναν πύργο σε σχήμα κύβου, τόσο ψηλό όσο το Empire State Building), ένας από τους μεγαλύτερους πετρελαιοπαραγωγούς στον κόσμο διατηρεί σχετικά καλό ιστορικό.
Αυτό φαίνεται πλέον όχι μόνο στις γεωτρήσεις και τις εγκαταστάσεις για την εξαγωγή πετρελαίου, αλλά και στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Μετά από χρόνια κατά τα οποία το μόνο μεγάλο έργο ηλιακής ενέργειας που συνδέθηκε στο δίκτυο ήταν ένα σχετικά μέτριο εργοστάσιο 0,3 γιγαβάτ στις ερήμους μεταξύ Ιορδανίας και Ιράκ, η διασύνδεση γεννητριών προχωρά τώρα με ταχείς ρυθμούς.
Μόνο από τις αρχές του 2024, η ACWA Power Co., ο μεγαλύτερος πάροχος ηλεκτρικής ενέργειας και νερού της χώρας, ξεκίνησε την εμπορική λειτουργία τεσσάρων εγκαταστάσεων ηλιακής ενέργειας συνολικής ισχύος περίπου 4,9 γιγαβάτ. Περίπου ο ίδιος αριθμός αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία μέχρι το τέλος του επόμενου έτους, δήλωσε η εταιρεία στους επενδυτές, λίγο μετά την ολοκλήρωση μιας ΑΜΚ ύψους 7,125 δισεκατομμυρίων ριάλ (1,9 δισ. δολαρίων). Τον περασμένο μήνα, υπέγραψε συμφωνίες με την κύρια εταιρεία κοινής ωφέλειας της Σαουδικής Αραβίας για την κατασκευή άλλων 15 γιγαβάτ, που θα παραδοθούν έως τα μέσα του 2028.
Το ευρύτερο σχέδιο προβλέπει ότι η ACWA θα φτάσει τα 78 γιγαβάτ μέχρι το 2030, που από μόνα τους θα αρκούν για να παρέχουν όλη την ηλεκτρική ενέργεια που παρήγαγε η Σαουδική Αραβία από το πετρέλαιο πέρυσι. Περισσότερα έργα βρίσκονται στα σκαριά από άλλες εταιρείες.
Με την ACWA να δίνει στους επενδυτές λεπτομερή χρονοδιαγράμματα για περαιτέρω βραχυπρόθεσμες ημερομηνίες ολοκλήρωσης, οι σκεπτικιστές καλούνται να εξηγήσουν γιατί η πρόσφατη σειρά επιτυχημένης εκτέλεσης έργων θα μπορούσε να διακοπεί. Χάρη στο άφθονο φως, οι ηλιακές μονάδες της Σαουδικής Αραβίας παρέχουν ηλεκτρική ενέργεια σε λιγότερο από το ήμισυ του κόστους του δικτύου. Οι συστοιχίες πάνελ τείνουν επίσης να είναι πολύ πιο απλές, από άποψη μηχανικής, από τα συγκροτήματα εξόρυξης, μεταφοράς και διύλισης πετρελαίου στα οποία το βασίλειο έχει διαπρέψει τα τελευταία -πολλά- χρόνια.
Η κατασκευή αυτών των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι επίσης ζωτικής σημασίας για την κυρίαρχη “εμμονή” της χώρας: τη θέση της στην αγορά πετρελαίου. Μια αιτιολόγηση που δόθηκε από τον πρόεδρο της Saudi Arabian Oil Co, Amin Nasser, για την περικοπή της μέγιστης παραγωγικής ικανότητας πέρυσι ήταν ότι η απομάκρυνση του αργού από το εγχώριο δίκτυο θα ενίσχυε τις εξαγωγές εξίσου αποτελεσματικά με την προσθήκη περισσότερων πηγών [πετρελαίου]. Τα σχέδια για την εξάλειψη του πετρελαίου από το δίκτυο μέχρι το 2030 εξακολουθούν να βρίσκονται “σε καλό δρόμο”, δήλωσε στους επενδυτές της Aramco την περασμένη εβδομάδα.
Οι ανταγωνιστές της Saudi Aramco ίσως θα έπρεπε να το σκεφτούν. Για τον Nasser, η μετάβαση της χώρας αρκεί για να πει ότι θα περικόψει τις επενδύσεις που προορίζονται για την κάλυψη της υποθετικής μελλοντικής ζήτησης. Το δίκτυο του βασιλείου χρησιμοποιεί περισσότερο πετρέλαιο από όλα τα αυτοκίνητα και τα σκούτερ στην Ινδία. Εάν ένας τόσο μεγάλος καταναλωτής του παγκόσμιου αργού εξαφανιστεί μέχρι το τέλος της δεκαετίας, η ήδη υπερπλήρης αγορά κινδυνεύει να οδηγηθεί ακόμη πιο βαθιά σε υπερπληθώρα.
BloombergOpinion
