Το νομικό πλαίσιο των εκποιήσεων, το Σχέδιο «Ενοίκιο Έναντι Δόσης», το πλαίσιο αφερεγγυότητας και οι καταχρηστικές ρήτρες στις δανειακές συμβάσεις απασχόλησαν εκδήλωση που οργάνωσε, την Τετάρτη, στη Λεμεσό, ο Κυπριακός Σύνδεσμος Καταναλωτών, με στόχο την ενημέρωση και προστασία των δανειοληπτών.
Στην παρουσία δεκάδων επηρεαζόμενων πολιτών, τοποθετήσεις επί του θέματος έγιναν από τη Χρηματοοικονομική Επίτροπο Βαλεντίνα Γεωργιάδου, τον Επίτιμο Πρόεδρο του Συνδέσμου Πρώτης Κατοικίας, Σταύρο Παπαδούρη, τον Διευθυντή του Τομέα Λειτουργικών Εργασιών ΚΕΔΙΠΕΣ, Νικόλα Μαρδά, τον Σύμβουλο Αφερεγγυότητας, Ανδρέα Χαραλάμπους, και τον Πρόεδρο του Κυπριακού Συνδέσμου Καταναλωτών, Μάριο Δρουσιώτη.
Η Χρηματοοικονομική Επίτροπος έκανε αναφορά στις αρμοδιότητές της, κάνοντας λόγο για σύγχυση στους πολίτες για τις εξουσίες που έχει, ενώ σημείωσε ότι «το τελευταίο διάστημα καταβάλλουμε μια συλλογική προσπάθεια, από το γραφείο μας, για να καταφέρουμε να μεταφέρουμε στον κόσμο ποιες είναι αυτές οι αρμοδιότητες».
Όπως εξήγησε, η πρώτη αρμοδιότητα αφορά στην εξέταση παραπόνων, στο πλαίσιο μιας σύμβασης, εναντίον μιας τράπεζας ή εταιρείας εξαγοράς πιστώσεων ή ασφαλιστικής ή επενδυτικής εταιρείας και σημείωσε πως, τον τελευταίο ενάμιση χρόνο «εξετάζουμε επί της ουσίας καταχρηστικότητα κατά την εκτέλεση των συμβάσεων».
Χαρακτήρισε δε ως ιδιαίτερα σημαντική την πρόσφατη καταδικαστική απόφαση του δικαστηρίου Λευκωσίας σε υπόθεση καταχρηστικών ρητρών σε τραπεζικές συμβάσεις, η οποία «αγγίζει το σοβαρό ζήτημα των μεταβολών των επιτοκίων» και «ενδυναμώνει περαιτέρω τα ευρήματα μας».
Η δεύτερη αρμοδιότητα του Γραφείου της, συνέχισε, αφορά στον διορισμό διαμεσολαβητή για την αναδιάρθρωση πιστωτικών διευκολύνσεων και στον συντονισμό, σε θέματα εφαρμογής χρονοδιαγραμμάτων.
Υπέδειξε ότι «τον τελευταίο χρόνο το ενδιαφέρον από δανειολήπτες έχει σχεδόν μηδενιστεί και δεν υποβάλλονται αιτήσεις με σκοπό την αναδιάρθρωση, ίσως γιατί οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων να το χειρίζονται στο δικό τους πλαίσιο», ωστόσο κάλεσε τους δανειολήπτες να εκμεταλλευτούν αυτό το «χρήσιμο εργαλείο», το οποίο θέτει χρονοδιαγράμματα.
Όσον αφορά την τρίτη αρμοδιότητα, είπε ότι αυτή αφορά στην επαλήθευση του απαιτούμενου ποσού κατά τη διαδικασία εκποίησης και σημείωσε ότι εντοπίζεται πρόβλημα, αφού «δυστυχώς δεν εισακουστήκαμε κατά τη διαβούλευση».
Όπως εξήγησε, ενώ οι περιπτώσεις που καταλήγουν σε πλειστηριασμό είναι περιπτώσεις που δεν υπάρχει δυνατότητα εξόφλησης, ο νόμος δεν προσφέρει χρόνο για διαβούλευση των δυο μερών, αλλά προβλέπει όπως το ποσό καταβληθεί μέχρι την ημερομηνία που είναι ορισμένη η εκποίηση «και αυτό είναι ανθρωπίνως αδύνατο να γίνει».
Η Χρηματοοικονομική Επίτροπος τόνισε πως οι δανειολήπτες πρέπει να ελέγχουν τις συμβάσεις τους, να ενεργούν άμεσα όταν τους προβληματίζει κάποια χρέωση ή αν διαπιστώνουν ξαφνική αύξηση του επιτοκίου, ακόμα και αν το δάνειο τους είναι εξυπηρετούμενο και να είναι προσεκτικοί όταν απευθύνονται σε δικηγόρους και χρηματοοικονομικούς σύμβουλους.
Ανέφερε δε ότι «το γραφείο μας είναι στη διάθεση σας, να επικοινωνήσετε για να σας παρέχουμε καθοδήγηση» και υπέδειξε πως, αν και δεν υπάρχει δικαιοδοσία της Επιτρόπου για αναστολή ή ακύρωση εκποιήσεων, «είμαστε ένας θεσμός που οφείλει να παρέχει κάποια προστασία στους καταναλωτές και προχωρούμε σε διαμεσολαβητικές ενέργειες, οι οποίες στο 60% των περιπτώσεων έχουν αποτέλεσμα».
Από την πλευρά του, ο Επίτιμος Πρόεδρος του Συνδέσμου Πρώτης Κατοικίας, Σταύρος Παπαδούρης, έκανε μια ανασκόπηση του νομικού καθεστώτος που υπήρχε από το 2013 μέχρι και σήμερα, εκφράζοντας τη θέση ότι «το πιο μεγάλο ψέμα το οποίο ειπώθηκε είναι ότι η πρώτη κατοικία προστατεύεται».
Ο λόγος είναι απλός, συνέχισε, «καθώς αν υπήρχε απόλυτη προστασία, τότε οι τράπεζες δεν θα έδιναν δάνειο σε κανέναν για να αγοράσει σπίτι».
Ανέφερε, ωστόσο, ότι τα κρατικά σχέδια και κάποιες νομοθεσίες επιχειρούν να προστατεύσουν την πρώτη κατοικία « όμως απόλυτη προστασία δεν υπήρξε και δεν μπορεί να υπάρξει ποτέ», ενώ ανέλυσε τις «παραδοξότητες που έχουμε σήμερα στο νομικό καθεστώς για τους πλειστηριασμούς».
Μιλώντας υπό την ιδιότητα του ως Πρόεδρος του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών, ο κ. Παπαδούρης είπε πως υπάρχουν προτάσεις νόμου κατατεθειμένες από το 2021 «και προσπαθούμε να βρούμε πλειοψηφίες να περάσουμε εκείνες που πιστεύουμε ότι είναι σωστές».
Κατά την τοποθέτηση του, ο Διευθυντής του Τομέα Λειτουργικών Εργασιών της ΚΕΔΙΠΕΣ, Νικόλας Μαρδάς, ανέλυσε τα οφέλη από το Σχέδιο Ενοίκιο Έναντι Δόσης, για το οποίο λήφθηκαν 3,400 αιτήσεις και σημείωσε ότι «πρόκειται για ένα πρωτοποριακό σχέδιο, όχι μόνο για την Κύπρο αλλά και για την Ευρώπη»
Όπως είπε, περίπου 3 στις 4 αιτήσεις έχουν εγκριθεί, έχουν αποσταλεί 350 επιστολές έγκρισης και έχει ολοκληρωθεί η μεταβίβαση ακινήτων για περίπου 70 υποθέσεις, ενώ εξέφρασε την ελπίδα ότι η διαδικασία εξέτασης των αιτήσεων θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του χρόνου.
«Βρισκόμαστε τώρα στην αξιολόγηση των αιτήσεων όσον αφορά τα ακίνητα αλλά υπάρχουν κάποιες δυσκολίες», ανέφερε αφού, όπως εξήγησε, παρατηρήθηκαν κάποιες καθυστερήσεις στην εξασφάλιση των διαφόρων σχεδίων και αδειών οικοδομής από τους ΕΟΑ, που ανέλαβαν μετά την μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Το επόμενο στάδιο, είπε, είναι η διενέργεια εκτιμήσεων από αδειοδοτημένους εκτιμητές, ενώ σημείωσε ότι σε περίπτωση που απορριφθεί η αίτηση γιατί η αξία του ακινήτου υπερβεί τις πρόνοιες του Σχεδίου, δίνεται το δικαίωμα ένστασης στον αιτητή και υποβολής εκτίμησης από δικό του εκτιμητή.
Την ίδια ώρα κάλεσε τους αιτητές να έχουν υπόψη τους ότι, σε μια τέτοια περίπτωση, το Σχέδιο ορίζει ότι η αξία του ακινήτου διαμορφώνεται μέσα από τον μέσο όρο των δυο εκτιμήσεων και πιθανότατα να απορριφθεί εκ νέου η αίτηση, εάν η δική τους εκτίμηση είναι ίση ή οριακή με την μέγιστη αξία που επιτρέπει το Σχέδιο.
Εξάλλου, ο Πρόεδρος του Κυπριακού Συνδέσμου Καταναλωτών, Μάριος Δρουσιώτης, επικεντρώθηκε κατά την τοποθέτηση του, στις δικαστικές διαδικασίες που ξεκίνησε ο Σύνδεσμος, το 2021, κατά δυο τραπεζικών ιδρυμάτων, σε μια προσπάθεια προστασίας των συλλογικών συμφερόντων των δανειοληπτών.
Υποδεικνύοντας ότι ακόμη να οριστεί ακρόαση της υπόθεσης, ανέφερε πως «ζητούμε να εξετάσει το δικαστήριο, αν είναι καταχρηστικοί οι όροι, να διατάξει τις δυο τράπεζες να υπολογίσουν τις υπερχρεώσεις και να επιστρέψει τα χρήματα στους καταναλωτές».
Αναγνωρίζοντας ότι πρόκειται για ένα δύσκολο εγχείρημα, ο κ.Δρουσιώτης σημείωσε πως «αν το πετύχουμε, αυτό σημαίνει ότι κανένας καταναλωτής δεν χρειάζεται να κάνει κάτι, αλλά θα πάρει τα χρήματα του πίσω».
Ο Σύμβουλος Αφερεγγυότητας, Ανδρέας Χαραλάμπους, μίλησε για τη διαδικασία χειρισμού υποθέσεων προστασίας της πρώτης κατοικίας από εκποιήσεις και τις δυσκολίες που εντοπίζονται μέσα από το Σχέδιο Ενοίκιο Έναντι Δόσης, ειδικά για την Λεμεσό, όπου οι τιμές των ακινήτων δεν εμπίπτουν στις πρόνοιες του.
«Η λύση στις περιπτώσεις αυτές φαίνεται να είναι το πλαίσιο αφερεγγυότητας, το οποίο ωστόσο χρειάζεται τροποποίηση», είπε και έκανε αναφορά στο Προσωπικό Σχέδιο Αποπληρωμής (ΠΣΑ), το οποίο δίνει τη δυνατότητα προστασίας της κύριας κατοικίας του δανειολήπτη, έχοντας ως πλεονέκτημα ότι δεν έχει ημερομηνία λήξης, ενώ μπορεί να εντάξει όλα τα χρέη του σε ένα ενιαίο ΠΣΑ.
Η εκδήλωση του Συνδέσμου Καταναλωτών συνεχίστηκε με συζήτηση με τους παρευρισκόμενους και απάντηση ερωτημάτων και ζητημάτων που τους απασχολούν.
