Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου 1966. Η εφημερίδα «Ελευθερία» κυκλοφορεί στην Ελλάδα με τον συγκλονιστικό τίτλο «Θαλάσσια τραγωδία οκταλέπτου διάρκειας: Υπερδιακόσιαι ανθρώπιναι ψυχαί στον βυθό!». Δυστυχώς, η είδηση ήταν σωστή: Το προηγούμενο ξημέρωμα είχε συντελεστεί μία από τις μεγαλύτερες τραγωδίες στη θαλάσσια ιστορία της Ελλάδας –από την οποία είναι εμπνευσμένη και η ιστορία της σειράς «Το Ναυάγιο» που προβάλλεται από τον καθημερινά από τον Alpha Κύπρου-, αφού το πλοίο «Ηράκλειον», που έκανε το δρομολόγιο Χανιά – Πειραιάς, βυθίστηκε κοντά στη Φαλκονέρα, μία νησίδα δίπλα από την Αντίμηλο, παρασύροντας στον πάτο της θάλασσας περισσότερες από 200 ανθρώπινες ψυχές νεκρές.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ
Το πλοίο είχε ναυπηγηθεί στη Γλασκόβη το 1949 ως δεξαμενόπλοιο με το όνομα «Leicestershire», για λογαριασμό αγγλικής εταιρείας. Είχε χωρητικότητα 8.922 κόρων (ένας κόρος αντιστοιχεί σε 100 κυβικά πόδια), μήκος 498 πόδια, πλάτος 60 πόδια, βύθισμα 36 πόδια και ανέπτυσσε ταχύτητα 17 κόμβων. Το 1964, μετά τη μετασκευή του σε οχηματαγωγό, περιήλθε στην εταιρεία «Typaldos Lines» και, από το 1965, δρομολογήθηκε στις ακτοπλοϊκές γραμμές της Κρήτης, με δυνατότητα μεταφοράς 1.000 επιβατών και 300 αυτοκινήτων. Κατά τη μετασκευή του αφαιρέθηκαν τα υποκαταστρώματα και το έρμα βάρους (το βάρος που προστίθεται στο κύτος ενός πλοίου ή σκάφους για να αυξάνεται η ευστάθεια και η ισορροπία) 200 τόνων, ώστε να γίνει το γκαράζ, με αποτέλεσμα την ανύψωση του μεσοκεντρικού βάρους και τη μείωση της ευστάθειάς του. Παρ’ όλα αυτά -άγνωστο πώς- είχε λάβει άδεια πλοϊμότητας από το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας της κυβέρνησης αποστατών.
Η ΝΥΧΤΑ ΤΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ
Το «Ηράκλειον» επρόκειτο να αποπλεύσει στις 19.00 το απόγευμα της 7ης Δεκεμβρίου 1966 από το λιμάνι της Σούδας, στα Χανιά, με προορισμό τον Πειραιά. Το δρομολόγιο, ωστόσο, καθυστέρησε περίπου 20 λεπτά, εξαιτίας της καθυστερημένης άφιξης στο λιμάνι ενός φορτηγού ψυγείου, βάρους 25 τόνων, το οποίο μετέφερε πορτοκάλια για τη Βιέννη – το λανθασμένο δέσιμο του συγκεκριμένου φορτηγού ήταν η βασικότερη από τις αιτίες της καταστροφής. Ο οδηγός του φορτηγού, Μιχάλης Καστρίτσης, σε συνέντευξη του στη εκπομπή «Μηχανή του Χρόνου», είχε δηλώσει ότι το όχημα ήταν στερεωμένο μόνο με δύο τάκους ενώ η δεξιά μπουκαπόρτα του πλοίου ήταν ασφαλισμένη με ένα συρματόσχοινο. Αν και ο λιμενάρχης Χανίων εξέφρασε επιφυλάξεις για την είσοδο του φορτηγού στο πλοίο, λόγω του βάρους του, ακολούθησαν διαβουλεύσεις και οι αντιρρήσεις του κάμφθηκαν. Εκείνο το βράδυ, στην περιοχή των Χανίων, επικρατούσε κακοκαιρία, με βροχές και ανέμους 5-6 μποφόρ. Το Λιμεναρχείο, είχε ήδη απαγορεύσει στα μικρά πλεούμενα τον απόπλου, ωστόσο το 40.000 τόνων «Ηράκλειον», φάνταζε άτρωτο. Έτσι, το πλοίο αναχώρησε για τον προορισμό του στις 19:20 το βράδυ, με καπετάνιο των Εμμανουήλ Βερνίκο. Μετέφερε 206 ταξιδιώτες και 65 μέλη του πληρώματος.
Το πλοίο, κάτω από δύσκολες συνθήκες, συνέχισε το ταξίδι του προς τον Πειραιά, μέχρι τις 2:00 η ώρα το πρωί της 8ης Δεκεμβρίου. Εκείνη την ώρα, το πλοίο βρισκόταν κοντά στη βραχονησίδα Φαλκονέρα, στο Μυρτώο Πέλαγος (σ.σ. η Φαλκονέρα βρίσκεται κοντά στην Αντίμηλο και απέχει 25 ναυτικά μίλια από τη Μήλο), η οποία έχει ιδιαίτερη σημασία, λόγω της θέσης της, για τη ναυσιπλοΐα, αλλά είναι πολύ επικίνδυνη για τα καράβια που πλέουν κοντά της. Στις 2:03 π.μ. ο καπετάνιος έστειλε το πρώτο S.O.S. και μέσα στα επόμενα 8 λεπτά ακολούθησε η απόλυτη καταστροφή. Το πλοίο άρχισε να κλυδωνίζεται έντονα, αλλά αυτό δεν ήταν τίποτα μπροστά σε ό,τι ακολούθησε: Το φορτηγό-ψυγείο, λύθηκε και συγκρούστηκε με μια από τις μπουκαπόρτες του πλοίου την οποία και διέλυσε, δημιουργώντας ρήγμα 17 τετραγωνικών μέτρων. Τα νερά τότε εισέβαλαν μέσα και, μέσα σε λίγα λεπτά, το πλοίο βυθίστηκε σε βάθος 600 – 800 μέτρων. Πολλοί επιβάτες παγιδεύονται στις καμπίνες τους, μερικές δεκάδες πέφτουν στη θάλασσα. Ο πλοίαρχος Εμμανουήλ Βερνίκος προσπάθησε να σωθεί, αλλά κανείς δεν βρήκε ίχνη του αργότερα.
Ο ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΤΡΑΓΙΚΟΥ ΝΑΥΑΓΙΟΥ
Το σήμα κινδύνου κινητοποίησε πολεμικά και εμπορικά πλοία, αλλά αυτά έφτασαν αργοπορημένα στο σημείο του ναυαγίου. Στις 10:00 η ώρα το πρωί, ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος έφτασε στον τόπο του ναυαγίου αντικρίζοντας την απόλυτη καταστροφή – τα συνεργεία διάσωσης που έφτασαν στη Φαλκονέρα κατάφεραν να σώσουν 47 επιζώντες και να συλλέξουν μόλις 25 από τους νεκρούς.
Στις 12:00 η ώρα το μεσημέρι, η Ελλάδα μαθαίνει τα πάντα για το τραγικό συμβάν και δεκάδες άνθρωποι συρρέουν στα γραφεία της «Εταιρείας Τυπάλδου», σε Χανιά και Πειραιά, για να μάθουν για την τύχη των αγαπημένων τους προσώπων. Ο τελικός απολογισμός του ναυαγίου ήταν τραγικός. Συνολικά 224 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους βυθίζοντας στο πένθος όλη τη χώρα και η κυβέρνηση Στεφανόπουλου κηρύσσει εθνικό πένθος για μία εβδομάδα – η Ελλάδα, απ’ άκρη σ’ άκρη, είναι μαυροντυμένη.
Η ΔΙΚΗ-ΦΙΑΣΚΟ
Η δίκη των κατηγορουμένων για τη βύθιση του «Ηράκλειον» άρχισε στις 19 Φεβρουαρίου 1968 στο Κακουργιοδικείο Πειραιά – νωρίτερα, δεκάδες δημοσιεύματα έκαναν σοκαριστικές αποκαλύψεις για τις βαρύτατες ευθύνες του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας στην έκδοση πλαστογραφημένων πιστοποιητικών αξιοπλοΐας του πλοίου. H απόφαση του δικαστηρίου πάρθηκε στις 21 Μαρτίου του ιδίου έτους, με τη Χούντα των Συνταγματαρχών να βρίσκεται ήδη στο τιμόνι της χώρας. Οι ποινές φυλάκισης 5-7 ετών για τον ιδιοκτήτη του πλοίου, Xαράλαμπο Τυπάλδο, τον διευθυντή της εταιρείας, Παναγιώτη Κόκκινο, καθώς και για δύο αξιωματικούς του «Ηράκλειον», θεωρήθηκαν «χάδι» και οι αντιδράσεις ήταν έντονες από τις οικογένειες των θυμάτων. Τελικά, στις 9 Ιανουαρίου 1969 ο δικαστικός φάκελος της υπόθεσης έκλεισε οριστικά, με τον Άρειο Πάγο να απορρίπτει την αίτηση αναίρεσης των τεσσάρων, οι οποίοι είχαν καταδικασθεί και σε δεύτερο βαθμό για το δυστύχημα. Το ναυάγιο προκάλεσε φυσικά την κατάρρευση της «Typaldos Lines», που κυριαρχούσε τότε στην εγχώρια ακτοπλοΐα.
Η 8η Δεκεμβρίου, όμως, είναι ημέρα διπλού πένθους για τα Χανιά. Τρία χρόνια αργότερα, στις 8 Δεκεμβρίου 1969, ένα αεροπλάνο της Ολυμπιακής, προερχόμενο από τα Χανιά, κατέπεσε στην Κερατέα – ως αποτέλεσμα είχε να σκοτωθούν και οι 90 επιβαίνοντες!
Πηγές: Lifo, Η Μηχανή του Χρόνου, OneMan.
