Η πατάτα είναι ένα από τα βασικά τρόφιμα παγκοσμίως, καλλιεργημένη για πρώτη φορά πριν από χιλιάδες χρόνια στην περιοχή των Άνδεων της Νότιας Αμερικής, προτού εξαπλωθεί παγκοσμίως από τον 16ο αιώνα.
Όπως γράφει σήμερα το Reuters, μια νέα ανάλυση 450 γονιδιωμάτων από καλλιεργημένες πατάτες και 56 γονιδιωμάτων άγριων ειδών πατάτας αποκάλυψε ότι η γενεαλογία της πατάτας προήλθε από φυσική διασταύρωση μεταξύ ενός άγριου φυτού ντομάτας και ενός είδους που μοιάζει με πατάτα, στη Νότια Αμερική, πριν από περίπου 9 εκατομμύρια χρόνια.
Αυτό το συμβάν υβριδισμού οδήγησε στην εμφάνιση του κονδύλου του νεοσύστατου φυτού πατάτας, μιας διευρυμένης δομής που φιλοξενεί θρεπτικά συστατικά στο υπέδαφος, σύμφωνα με τους ερευνητές, οι οποίοι εντόπισαν επίσης δύο κρίσιμα γονίδια που εμπλέκονται στο σχηματισμό των κονδύλων.
Ενώ σε ένα φυτό ντομάτας το βρώσιμο μέρος είναι ο καρπός, στο φυτό πατάτας είναι ο κόνδυλος, γράφει το Reuters. «Οι πατάτες είναι πραγματικά ένα από τα πιο αξιοσημείωτα βασικά τρόφιμα της ανθρωπότητας, συνδυάζοντας εξαιρετική ευελιξία, θρεπτική αξία και πολιτισμική πανταχού παρουσία με τρόπους που λίγες καλλιέργειες μπορούν να συγκριθούν», δήλωσε ο Sanwen Huang, βιολόγος γονιδιώματος και βελτιωτής φυτών στην Κινεζική Ακαδημία Γεωργικών Επιστημών και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
«Οι άνθρωποι τρώνε πατάτες χρησιμοποιώντας σχεδόν κάθε μέθοδο μαγειρέματος – ψήσιμο στο φούρνο, ψήσιμο στο φούρνο, βράσιμο, στον ατμό και τηγάνισμα. Παρά το γεγονός ότι θεωρούνται στερεότυπα ως υδατάνθρακες, οι πατάτες προσφέρουν βιταμίνη C, κάλιο, φυτικές ίνες και ανθεκτικό άμυλο, και είναι φυσικά χωρίς γλουτένη, χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και χορταστικές – μια πηγή θερμίδων με υψηλή περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά», πρόσθεσε ο Huang.
Το ανθεκτικό άμυλο είναι ένας τύπος υδατάνθρακα που αντιστέκεται στην πέψη στο λεπτό έντερο και ζυμώνεται στο παχύ έντερο, τροφοδοτώντας τα ευεργετικά βακτήρια στο έντερο. Η επιστημονική ονομασία του σύγχρονου φυτού πατάτας είναι Solanum tuberosum. Οι δύο γονείς του που εντοπίστηκαν στη μελέτη ήταν φυτά που ήταν οι πρόγονοι ενός είδους που μοιάζει με πατάτα και βρίσκεται τώρα στο Περού, με το όνομα Etuberosum, το οποίο μοιάζει πολύ με το φυτό της πατάτας αλλά δεν έχει κόνδυλο, και του φυτού της ντομάτας.
Αυτά τα δύο φυτά μοιράζονταν έναν κοινό πρόγονο που έζησε πριν από περίπου 14 εκατομμύρια χρόνια και μπόρεσαν να διασταυρωθούν φυσικά όταν το τυχαίο συμβάν υβριδισμού συνέβη πέντε εκατομμύρια χρόνια αφότου είχαν αποκλίνει το ένα από το άλλο.
«Αυτό το γεγονός οδήγησε σε μια αναδιάταξη γονιδίων, έτσι ώστε η νέα γενεαλογία να παράγει κονδύλους, επιτρέποντας σε αυτά τα φυτά να επεκταθούν στα νεοδημιουργημένα κρύα, ξηρά ενδιαιτήματα στην ανερχόμενη οροσειρά των Άνδεων», δήλωσε η βοτανολόγος Σάντρα Κναπ του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας στο Λονδίνο, συν-συγγραφέας της μελέτης.
Αυτό το γεγονός υβριδισμού συνέπεσε με την ταχεία άνοδο των Άνδεων. Με έναν κόνδυλο, το φυτό της πατάτας μπόρεσε να προσαρμοστεί στο μεταβαλλόμενο περιφερειακό περιβάλλον και να ευδοκιμήσει στις σκληρές συνθήκες των βουνών.
«Οι κόνδυλοι μπορούν να αποθηκεύσουν θρεπτικά συστατικά για προσαρμογή στο κρύο και να επιτρέψουν την ασεξουαλική αναπαραγωγή για να αντιμετωπίσουν την πρόκληση της μειωμένης γονιμότητας σε κρύες συνθήκες. Αυτά επέτρεψαν στο φυτό να επιβιώσει και να επεκταθεί γρήγορα», δήλωσε ο Huang.Τα ευρήματα της μελέτης, σύμφωνα με τους ερευνητές, μπορούν να βοηθήσουν στην καθοδήγηση της βελτιωμένης αναπαραγωγής καλλιεργούμενων πατατών για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν σήμερα οι καλλιέργειες λόγω παραγόντων όπως η κλιματική αλλαγή, σημειώνει το Reuters.
