Η μία έκπληξη των εκλογών της 9ης Ιουνίου ήταν η εκλογή του Φειδία Παναγιώτου. Η δεύτερη αρνητική έκπληξη της κάλπης, ήταν το ποσοστό του ΑΚΕΛ. Το κόμμα της κυπριακής Αριστεράς βρέθηκε για ακόμα μια φορά τα τελευταία χρόνια, ενώπιον ενός κακού εκλογικού αποτελέσματος.
Το οποίο ήρθε σε ένα ιδιαίτερα ευνοϊκό πολιτικό σκηνικό για το ίδιο και αυτό είναι που προκαλεί προβληματισμό. Σε μια περίοδος, που στην Εζεκία Παπαϊωάννου φυσούσε νέος αέρας και μάλιστα αέρας αισιοδοξίας. Οι πιο αισιόδοξοι, μιλούσαν ακόμα και για πρωτιά.
Η κάλπη όμως έφερε τα πάνω κάτω. Το ΑΚΕΛ δεν κατάφερε να διασωθεί από το γενικότερο ναυάγιο του πολιτικού συστήματος που επέφερε ο τυφώνας Φειδίας Παναγιώτου. Όπως και στην περίπτωση των βουλευτικών εκλογών του 2021, όπου κάποια σενάρια ήθελαν το ΑΚΕΛ να είναι πρώτο κόμμα, αλλά τελικά διαψεύστηκαν στην κάλπη έτσι συνέβη και στις πρόσφατες ευρωεκλογές.
Έχει ενδιαφέρον μια ανάγνωση των αριθμών της κάλπης των τελευταίων χρόνων για το ΑΚΕΛ. Στις τελευταίες ευρωεκλογές, όπου και η συμμετοχή ήταν αρκετά αυξημένη σε σχέση με τις προηγούμενες, το ΑΚΕΛ έλαβε σε απόλυτους αριθμούς 79,163 ψήφους εκ των οποίων περίπου 5000 είχαν προέλθει από τις ψήφους των Τουρκοκυπρίων.
Στις βουλευτικές του 2021 το ΑΚΕΛ είχε πάρει 79.913 ψήφους και στις ευρωεκλογές του 2019 πήρε 77,241 εκ των οποίων τότε οι 4,700 περίπου προέρχονταν από τις ψήφους των Τουρκοκυπρίων. Στις δε βουλευτικές του 2016, όπου η συμμετοχή σε σχέση με το 2021 ήταν αυξημένη είχε πάρει 90.204 ψήφους.
Στις προεδρικές εκλογές του 2023, ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, ο οποίος στηριζόταν από το ΑΚΕΛ είχε λάβει 117,551 ψήφους. Το 2018 ο Σταύρος Μαλάς, υποψήφιος που στήριζε το ΑΚΕΛ έλαβε 116,920 ψήφους, ενώ το 2013 πήρε 118,755 ψήφους.
Οι αριθμοί αυτοί μπορεί να μην έχουν και καμία σημασία, μπορεί όμως και να λένε κάποια πράγματα. Σίγουρα, οι προεδρικές εκλογές είναι μια άλλη εκλογική αναμέτρηση στην οποία μετριέται ο υποψήφιος κυρίως και μετά το κόμμα. Είναι όμως προφανές ότι και ο Ανδρέας Μαυρογιάννης και ο Σταύρος Μαλάς είχαν ως κύρια δεξαμενή τους κατά τον πρώτο γύρο, ψήφους της Αριστεράς. Άρα, αυθαίρετα ίσως, θα μπορούσε να διερωτηθεί κάποιος που πάνε αυτοί οι «αριστεροί» ή «προοδευτικοί» ψήφοι των προεδρικών εκλογών σε άλλες εκλογικές αναμετρήσεις και δεν πάνε στο ΑΚΕΛ;
Το ερώτημα είναι μεν ρητορικό, ίσως όμως να έχριζε πολιτικής ανάλυσης από πλευράς Εζεκίας Παπαϊωάννου. Ας μην ξεχνάμε ότι η ηγεσία του κόμματος ξεκίνησε από το περασμένο καλοκαίρι μία πρωτοβουλία διεύρυνσης της εκλογικής της βάσης με το προσκλητήριο συμμετοχής σε μία κοινωνική προοδευτική συμμαχία, εμπνευσμένη ουσιαστικά από το μοντέλο που ακολουθήθηκε στις προεδρικές εκλογές με τον Ανδρέα Μαυρογιάννη. Γιατί αυτή η προσπάθεια δυσκολεύεται να βρει ανταπόκριση σε κομματικό επίπεδο; Προφανώς κάτι δεν πείθει και εδώ είναι που θα πρέπει να εστιάσει και η νέα ηγεσία του κόμματος, η οποία ξεκίνησε μία προσπάθεια αλλαγών και θα ήταν άδικο να καταδικαστεί τόσο νωρίς.
Υπάρχουν ασφαλώς και θέματα εσωτερικής λειτουργίας του κόμματος. Υπάρχουν επίσης και οι εσωκομματικές κόντρες. Επικρατεί για παράδειγμα έντονη φιλολογία για συμπαιγνία υποψηφίων στο ευρωψηφοδέλτιο του κόμματος εις βάρος άλλων υποψηφίων. Αυτό ενδεχομένως να εξηγεί και τις διαφορές που καταγράφηκαν στους σταυρούς προτίμησης. Τέτοιες νοοτροπίες σε άλλες δεκαετίες ήταν ξένες για το ΑΚΕΛ. Υπάρχουν και διάφορα άλλα θέματα.
Το σημαντικότερο όμως είναι ότι το ΑΚΕΛ δεν έχει καταφέρει να βάλει φρένο στην πτωτική πορεία των ποσοστών του που ξεκίνησε κυρίως από το 2016 και μετά. Θεωρείται ακόμα και από τον κόσμο της Αριστεράς ως κόμμα του κατεστημένου παρόλο ότι είναι για 3η πενταετία στην αντιπολίτευση.
Δεν έχει ακόμα καταφέρει να πείσει πώς μπορεί να γίνει ξανά πρόταση εξουσίας και μπορεί να αποτελέσει αντίβαρο στις δεξιές πολιτικές. Ο δρόμος για την ηγεσία του κόμματος, προβλέπεται μακρύς και δύσκολος και ίσως να απαιτούνται και ριζικές τομές προκειμένου να ανατραπεί αυτή η πορεία προτού να είναι πλέον οριστικά αργά. Μπορεί να αντεπεξέλθει σε αυτή την πρόκληση;
