Υπάρχουν διαφορές στο κόστος στέγασης μεταξύ των ατόμων με αναπηρία ή χωρίς, έχουν δικό τους σπίτι ή νοικιάζουν, είναι από τα ερωτήματα που επιχειρεί να απαντήσει η Eurostat παραθέτοντας στοιχεία και αριθμούς για κάθε χώρα της Ευρώπης αναδεικνύοντας παράλληλα και τις διαφορές που υπάρχουν.
Ως γενική εικόνα, στο σύνολο της ΕΕ, δεν υπήρχε σημαντική διαφορά μεταξύ ατόμων με ή χωρίς αναπηρία όσον αφορά την ιδιοκτησία κατοικίας, αλλά τα άτομα με αναπηρία ήταν πολύ λιγότερο πιθανό να έχουν ανεξόφλητο δάνειο ή στεγαστικό δάνειο.
Το 2024, το 66,5% των ατόμων ηλικίας 16 ετών και άνω με αναπηρία (μερικό ή σοβαρό περιορισμό δραστηριότητας) στην ΕΕ ζούσαν σε νοικοκυριό που είχε ιδιόκτητο σπίτι. Στην Κύπρο το ποσοστό ήταν 65,7% λίγο πιο κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και στην Ελλάδα αρκετά ψηλό στο 82,4%.
Στις υπόλοιπες χώρες για άτομα με αναπηρία που ζούσαν σε νοικοκυριό που είχε ιδιόκτητο σπίτι τα ποσοστά είναι: Ρουμανία 97,2%, Σλοβακία 94,3%, Κροατία 94,2%, Ουγγαρία 93,8%, Λιθουανία 90,2%, Βουλγαρία 88,6%, Πολωνία 85,5%, Ιταλία 81,8%, Λετονία 80,9%, Σλοβενία 79,7%, Ισπανία 78,8%, Εσθονία 77,8%, Πορτογαλία 75,8%, Τσεχία 73,8%, Λουξεμβούργο 72,5%, Μάλτα 70,5%, Ιρλανδία 69,4%, Φιλανδία 64,2%, Βέλγιο 61,5%, Γαλλία 59,2%, Ολλανδία 58,3%, Δανία 53,6%, Σουηδία 53,2%, Αυστρία 49,7%, Γερμανία 47,3%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, το 34,35% των ατόμων με αναπηρία στην Κύπρο ζούσε σε ενοικιαζόμενη κατοικία το 2024 και στις υπόλοιπες χώρες το ποσοστό διαμορφώνεται ως εξής: Ρουμανία 2,8%, Σλοβακία 5,7%, Κροατία 5,8%, Ουγγαρία 6,2%, Λιθουανία 9,8%, Βουλγαρία 11,4%, Πολωνία 14,5%, Ελλάδα 17,6%, Ιταλία 18,2%, Λετονία 19,1%, Σλοβενία 20,3%, Ισπανία 21,2%, Εσθονία 22,2%, Πορτογαλία 24,2%, Τσεχία 26,2%, Λουξεμβούργο 27,5%, Μάλτα 29,5%, Ιρλανδία 30,6%, Φιλανδία 35,8%, Βέλγιο 38,5%, Γαλλία 40,8%, Ολλανδία 41,7%, Δανία 46,4%, Σουηδία 46,8%, Αυστρία 50,3%, Γερμανία 52,7%.
Η Eurostat αναφέρει ότι μεταξύ των ατόμων με αναπηρία, το 15,4% ήταν ιδιοκτήτες που είχαν ακόμα στεγαστικό δάνειο ή υποθήκη να αποπληρώσουν και το 51,1% δεν είχε ανεξόφλητο στεγαστικό δάνειο ή στεγαστικό δάνειο. Για λόγους σύγκρισης, το 70% των ατόμων ηλικίας 16 ετών και άνω χωρίς αναπηρία ζούσε σε νοικοκυριό που είχε ιδιόκτητο σπίτι, ποσοστό 3,5 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από το ποσοστό για τα άτομα με αναπηρία. Μεταξύ των ατόμων χωρίς αναπηρία, το 23,7% είχε ακόμα στεγαστικό δάνειο ή υποθήκη να αποπληρώσει, ποσοστό 8,3 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από το ποσοστό για τα άτομα με αναπηρία. Επομένως, το ποσοστό των ατόμων χωρίς αναπηρία που δεν είχαν ανεξόφλητο στεγαστικό δάνειο (46,3%) ήταν χαμηλότερο από το ποσοστό για τα άτομα με αναπηρία. Τουλάχιστον εν μέρει, αυτές οι διαφορές μπορεί να αντανακλούν διαφορετικές ηλικιακές δομές των υποπληθυσμών των ατόμων με ή χωρίς αναπηρία, κάτι που με τη σειρά του επηρεάζει την πιθανότητα οι άνθρωποι να βρίσκονται σε ένα στάδιο της ζωής τους όπου έχουν αποπληρώσει τυχόν στεγαστικά δάνεια ή στεγαστικά δάνεια.
Το 33,5% των ατόμων με αναπηρία στην ΕΕ ζούσε σε ενοικιαζόμενη κατοικία το 2024: το 20,4% πλήρωνε ενοίκιο στην τιμή της αγοράς και το υπόλοιπο 13,1% πλήρωνε μειωμένο ενοίκιο ή καθόλου ενοίκιο, σύμφωνα με την Eurostat. Για τα άτομα χωρίς αναπηρία, το 30,0% ζούσε σε ενοικιαζόμενη κατοικία: το 20,9% πλήρωνε ενοίκιο στην τιμή της αγοράς και το 9,1% πλήρωνε μειωμένο ενοίκιο ή καθόλου ενοίκιο. Το ποσοστό των ατόμων χωρίς αναπηρία που πληρώνουν ενοίκιο στην τιμή της αγοράς ήταν 0,5 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από το αντίστοιχο ποσοστό των ατόμων με αναπηρία. Το ποσοστό των ατόμων με αναπηρία που πληρώνουν μειωμένο ενοίκιο ή δεν πληρώνουν καθόλου ενοίκιο ήταν 4,0 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από το αντίστοιχο ποσοστό των ατόμων χωρίς αναπηρία.
Κόστος στέγασης
Τα άτομα με αναπηρία είναι πιο πιθανό να επιβαρυνθούν υπερβολικά με το κόστος στέγασης. Το κόστος στέγασης ως ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος υποδεικνύει την ικανότητα των ατόμων να ανταπεξέλθουν οικονομικά στο κόστος που σχετίζεται με τη στέγασή τους. Τα νοικοκυριά με υψηλότερο εισόδημα μπορεί να δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν ένα υψηλό μερίδιο κόστους στέγασης σε σχέση με το διαθέσιμο εισόδημά τους. Ωστόσο, εάν το κόστος στέγασης είναι μεγαλύτερο ή ίσο με το 40% του διαθέσιμου εισοδήματος, αυτό θεωρείται υπερφόρτωση. Στην ΕΕ, το ποσοστό υπερφόρτωσης του κόστους στέγασης ήταν 10,4% το 2024 για άτομα ηλικίας 16 ετών και άνω με αναπηρία, σε σύγκριση με 7,8% για άτομα χωρίς αναπηρία. Σε 21 χώρες της ΕΕ, το ποσοστό υπερφόρτωσης του κόστους στέγασης ήταν υψηλότερο μεταξύ των ατόμων με αναπηρία από ό,τι για τα άτομα χωρίς αναπηρία. Τα μεγαλύτερα χάσματα καταγράφηκαν στη Σουηδία (7,5 ποσοστιαίες μονάδες), τη Δανία (6,6 ποσοστιαίες μονάδες) και το Βέλγιο (6,3 ποσοστιαίες μονάδες). Μεταξύ των χωρών της ΕΕ, το ποσοστό επιβάρυνσης του κόστους στέγασης για άτομα με αναπηρία κυμάνθηκε το 2024 από 2,0% στην Κύπρο και 3,0% στην Ιρλανδία έως 21,2% στη Δανία και 33,0% στην Ελλάδα.
Ποιότητα διαμονής
Τα άτομα με αναπηρία ζουν συχνότερα σε καταλύματα κατώτερων προδιαγραφών, σημειώνει η Eurostat.
•Το 22,5% των ατόμων με αναπηρία ανέφεραν θόρυβο από γείτονες ή από τον δρόμο, σε σύγκριση με το 16,9% των ατόμων χωρίς αναπηρία.
•Το 15,0% ανέφεραν ρύπανση, βρωμιά ή άλλα περιβαλλοντικά προβλήματα στην περιοχή όπου ζούσαν, σε σύγκριση με το 11,2% μεταξύ των ατόμων χωρίς αναπηρία.
•Το 13,0% των ατόμων γνώριζαν για εγκλήματα, βία ή βανδαλισμούς στην περιοχή όπου ζούσαν, σε σύγκριση με το 9,1% μεταξύ των ατόμων χωρίς αναπηρία.
•Το 18,9% δήλωσαν ότι είχαν στέγη που έτρεχε, υγρούς τοίχους, δάπεδα ή θεμέλια ή σήψη στα κουφώματα ή το δάπεδο του σπιτιού τους. Μεταξύ των ατόμων χωρίς αναπηρία το ποσοστό ήταν 13,8%.
•Το 13,2% ανέφεραν ότι δεν μπόρεσαν να διατηρήσουν το σπίτι τους επαρκώς ζεστό το 2024, σε σύγκριση με το 8,0% μεταξύ των ατόμων χωρίς αναπηρία.
•Το 8,3% των ατόμων με αναπηρία παραπονέθηκε ότι ζούσε σε μια κατοικία που θεωρούνταν πολύ σκοτεινή σε σύγκριση με το 6,1% μεταξύ των ατόμων χωρίς αναπηρία.
Καλύτερη ποιότητα στέγασης στην Κύπρο
Ένας άλλος δείκτης της ποιότητας της στέγασης είναι ο αριθμός των ατόμων που ζουν στην ίδια κατοικία. Το ποσοστό υπερπληθυσμού ορίζεται ως το ποσοστό των ατόμων που ζουν σε ένα υπερπληθυσμένο νοικοκυριό. Στην ΕΕ, το ποσοστό υπερπληθυσμού το 2024 ήταν χαμηλότερο για τα άτομα με αναπηρία από ό,τι για τα άτομα χωρίς αναπηρία, με τα ποσοστά να είναι 11,0% και 16,1% αντίστοιχα. Αυτή η κατάσταση παρατηρήθηκε επίσης σε 25 από τις χώρες της ΕΕ.
Η μεγαλύτερη διαφορά καταγράφηκε στη Ρουμανία, όπου το 23,1% των ατόμων με αναπηρία αντιμετώπισε υπερπληθυσμό, 16,7 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο από το ποσοστό μεταξύ των ατόμων χωρίς αναπηρία (39,8%). Υπήρχαν 2 χώρες της ΕΕ – η Σουηδία και η Φινλανδία – όπου το ποσοστό υπερπληθυσμού ήταν υψηλότερο για τα άτομα με αναπηρία. Και στις δύο περιπτώσεις, οι διαφορές στα ποσοστά για τα άτομα με ή χωρίς αναπηρία ήταν μικρές, 1,9 και 1,1 ποσοστιαίες μονάδες αντίστοιχα.
Μεταξύ των χωρών της ΕΕ, το ποσοστό υπερπληθυσμού το 2024 για άτομα με αναπηρία κυμαινόταν από 1,3% στη Μάλτα, 1,7% στην Κύπρο, 2,2% στην Ιρλανδία και 2,8% στην Ολλανδία έως 30,1% στην Πολωνία και 34,2% στη Λετονία.
