Οι κυβερνήσεις της Γαλλίας, της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου ανακοίνωσαν την επαναφορά των κυρώσεων του ΟΗΕ κατά του Ιράν μέσω του μηχανισμού «snapback», κατηγορώντας την Τεχεράνη ότι δεν τήρησε τις δεσμεύσεις της στη συμφωνία για το πυρηνικό της πρόγραμμα. Η απόφαση έρχεται λίγες ημέρες πριν από τη λήξη, στις 18 Οκτωβρίου, των κυρώσεων που είχαν ανασταλεί με τη συμφωνία του 2015.
Η αρχική συμφωνία προέβλεπε την άρση διεθνών κυρώσεων με αντάλλαγμα περιορισμούς και αυστηρή επιτήρηση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος. Ωστόσο, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ανέφεραν ότι η Τεχεράνη παραβίασε σχεδόν το σύνολο των υποχρεώσεών της, επισημαίνοντας την έλλειψη συμμόρφωσης με τις επιθεωρήσεις του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (IAEA) και τα αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου.
Η ενεργοποίηση του μηχανισμού ακολουθεί αποτυχημένες επαφές με τον Ιρανό υπουργό Εξωτερικών, Αμπάς Αραγτσί, και την απουσία συγκεκριμένων μέτρων συμμόρφωσης από την Τεχεράνη. Οι Ευρωπαίοι χαρακτήρισαν τις συμφωνίες Ιράν–IAEA «ασαφείς» και ανεπαρκείς.
Η ιρανική κυβέρνηση αντέδρασε ανακαλώντας τους πρέσβεις της από Παρίσι, Βερολίνο και Λονδίνο. Ο Αραγτσί απέστειλε επιστολή στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ καταγγέλλοντας «κατάχρηση διαδικασίας», ενώ ο πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιάν δήλωσε ότι η χώρα του θα παραμείνει στη Συνθήκη Μη Διάδοσης των Πυρηνικών (NPT), παρά τις πιέσεις.
Με την επαναφορά του «snapback» εφαρμόζονται ξανά τα μέτρα που ίσχυαν μεταξύ 2006 και 2010, περιλαμβάνοντας εμπάργκο όπλων, απαγόρευση πρόσβασης σε τεχνολογία πυραύλων, και περιορισμούς σε ενέργεια και χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Η απόφαση της Ευρώπης δεν δεσμεύει τη Ρωσία και την Κίνα, συμμάχους της Τεχεράνης, αλλά τη φέρνει πιο κοντά στη γραμμή των ΗΠΑ, που από το 2018 έχουν υιοθετήσει πολιτική «μέγιστης πίεσης».
Η ακριβής κατάσταση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος παραμένει ασαφής μετά τις ισραηλινές και αμερικανικές επιθέσεις σε εγκαταστάσεις όπως το Φορντό και το Ισφαχάν τον περασμένο Ιούνιο. Ενώ ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ μίλησε για «καταστροφή» των υποδομών, άλλες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για διετή καθυστέρηση.
Η επαναφορά των κυρώσεων ενισχύει την ένταση στη Μέση Ανατολή και περιπλέκει τις διπλωματικές προσπάθειες για τον έλεγχο του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο νέων συγκρούσεων.
protothema.gr
