Οι κυπριακές επιχειρήσεις περνούν από αποσπασματικές δράσεις σε οργανωμένα προγράμματα ESG, υπό την πίεση νέων κανόνων, των προσδοκιών της κοινωνίας και της αγοράς κεφαλαίου
Η εταιρική κοινωνική ευθύνη στην Κύπρο μετασχηματίζεται από μεμονωμένες «καλές πράξεις» σε δομικό στοιχείο εταιρικής στρατηγικής. Μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις ενσωματώνουν μετρήσιμους στόχους στους τρεις πυλώνες του ESG (περιβάλλον, κοινωνία και διακυβέρνηση), καθώς το νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο, ιδίως η CSRD, διευρύνει τις υποχρεώσεις διαφάνειας σε μεγαλύτερο τμήμα της αγοράς.
Η ζήτηση από πελάτες και επενδυτές για υπεύθυνα προϊόντα και υπηρεσίες επιταχύνει την πορεία, ενώ η ανάγκη μείωσης κόστους μέσα από ενεργειακή αποδοτικότητα και ορθολογική διαχείριση πόρων λειτουργεί ως πρόσθετο κίνητρο.
Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ) έχει μετατραπεί, τις τελευταίες δεκαετίες, από μια συμπληρωματική δραστηριότητα δημοσίων σχέσεων σε θεμελιώδες κομμάτι της στρατηγικής των επιχειρήσεων. Στο σύγχρονο επιχειρηματικό περιβάλλον, όπου η κοινωνία απαιτεί διαφάνεια, βιωσιμότητα και υπευθυνότητα, η ΕΚΕ δεν θεωρείται πλέον απλώς μια «καλή πράξη», αλλά ένας καθοριστικός παράγοντας που επηρεάζει την ανταγωνιστικότητα, την πρόσβαση σε επενδύσεις και τη φήμη μιας εταιρείας.
Η διεθνής εμπειρία δείχνει πως η ΕΚΕ έχει εξελιχθεί σε βασικό κριτήριο αξιολόγησης εταιρικής επίδοσης, ενώ στην Κύπρο η υιοθέτηση τέτοιων πρακτικών γνωρίζει ταχύτατη ανάπτυξη, με ιδιαίτερη έμφαση στην κοινωνική συνοχή, την περιβαλλοντική υπευθυνότητα και την εταιρική διακυβέρνηση.
ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ
Το θεσμικό περιβάλλον ωθεί τις εταιρείες σε τυποποιημένη μη χρηματοοικονομική αναφορά με κοινά πρότυπα και ελέγχους, ενώ εθνικές πρωτοβουλίες για καταγραφή και αναγνώριση συστημάτων ΕΚΕ δημιουργούν ορατότητα και κίνητρα.
Παράλληλα, η αγορά και η κοινωνία επιβραβεύουν όσες εταιρείες διατυπώνουν καθαρούς στόχους ESG: οι πελάτες προτιμούν «υπεύθυνα» προϊόντα, οι εργαζόμενοι επιλέγουν εργοδότες με ουσιαστικές πολιτικές και οι χρηματοδότες ενσωματώνουν κριτήρια βιωσιμότητας στη χρηματοδότηση.
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ : Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΜΕΤΡΙΕΤΑΙ
Στον περιβαλλοντικό πυλώνα, η εξοικονόμηση ενέργειας και η υιοθέτηση «έξυπνων» κτηριακών υποδομών γίνονται ο κανόνας, με οργανισμούς να καταγράφουν διψήφιες μειώσεις κατανάλωσης ρεύματος και εκπομπών σε ορίζοντα δεκαετίας, συνδυάζοντας τεχνικές παρεμβάσεις με ψηφιοποίηση διαδικασιών.
Η στροφή στις ανανεώσιμες πηγές μέσω φωτοβολταϊκών για ιδιοκατανάλωση μειώνει εκατοντάδες τόνους CO₂ ετησίως, ενώ καινοτομίες σε ψύξη και κλιματισμό περιορίζουν περαιτέρω την κατανάλωση. Η κυκλική οικονομία ενσωματώνεται στην καθημερινή λειτουργία μέσω οργανωμένης διαχείρισης αποβλήτων, ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης υλικών, από γραφεία μέχρι παραγωγικές μονάδες.
Στο λιανεμπόριο, η ανασχεδίαση συσκευασιών προς πλήρη ανακυκλωσιμότητα και τα προγράμματα αξιοποίησης «ατελών» φρούτων και λαχανικών περιορίζουν τη σπατάλη τροφίμων. Η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση ενισχύεται με εθελοντικές εκστρατείες καθαρισμών σε δάση και ακτές, οι οποίες καταλήγουν σε μετρήσιμα αποτελέσματα συλλογής απορριμμάτων. Η επόμενη πρόκληση είναι η συστηματική στόχευση εκπομπών Scope 3, η ενοποίηση δεδομένων προμηθευτών και η σύγκλιση με ευρωπαϊκά benchmarks ενεργειακής έντασης.
ΚΟΙΝΩΝΙΑ: ΑΠΟ ΤΗ ΧΟΡΗΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΙΔΡΑΣΗ
Στον κοινωνικό πυλώνα, η στήριξη της υγείας και των ευάλωτων ομάδων αποκτά διάρκεια και βάθος, με σταθερές συνεργασίες, δωρεές εξοπλισμού, εκστρατείες ενημέρωσης και ενεργό εθελοντισμό προσωπικού. Η επένδυση σε παιδεία και δεξιότητες επεκτείνεται μέσω υποτροφιών, πολιτιστικών δράσεων και επιστημονικών εκδηλώσεων, ενώ προγράμματα στα σχολεία καλλιεργούν υγιεινή διατροφή, επιχειρηματική σκέψη και περιβαλλοντική ευαισθησία.
Στο εσωτερικό των οργανισμών, αναβαθμισμένα συστήματα αξιολόγησης, ακαδημίες δεξιοτήτων, ευέλικτες πρακτικές και πολιτικές ισότητας δημιουργούν ένα πιο δίκαιο και παραγωγικό εργασιακό περιβάλλον, συχνά με εξωτερικές πιστοποιήσεις. Η σύνδεση με τις τοπικές κοινωνίες ενισχύεται μέσα από χορηγίες σε αθλητισμό και πολιτισμό, στήριξη κοινωνικών παντοπωλείων και επαναλαμβανόμενες εκστρατείες για ευάλωτα νοικοκυριά. Η τάση μετακινείται από τις αποσπασματικές δωρεές σε πολυετή προγράμματα με συγκεκριμένους δείκτες αποτελέσματος όπως αριθμοί δικαιούχων, ώρες εκπαίδευσης, δείκτες ένταξης και αποτύπωμα υγείας.
ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ: Η «G» ΠΕΡΝΑ ΣΤΑ Δ.Σ.
Η διακυβέρνηση της βιωσιμότητας αποκτά θεσμικό βάθος με επιτροπές και ομάδες ESG, ενσωμάτωση περιβαλλοντικών και κοινωνικών κινδύνων σε πιστοδοτήσεις, προμήθειες και λειτουργικούς ελέγχους, καθώς και με σταδιακή σύνδεση των κινήτρων της διοικητικής ομάδας με την επίτευξη στόχων. Οι εκθέσεις βιωσιμότητας εκδίδονται πλέον με βάση ενιαία ευρωπαϊκά πρότυπα και συνοδεύονται από δημόσια διαθέσιμες πολιτικές δεοντολογίας, προστασίας δεδομένων και κατά της διαφθοράς.
Η πιστοποίηση συστημάτων για ενέργεια, υγεία και ασφάλεια ενισχύει την αξιοπιστία των ισχυρισμών. Το επόμενο βήμα είναι η ουσιαστική διασύνδεση της διαχείρισης κινδύνων με το ESG και ο έλεγχος της εφοδιαστικής αλυσίδας με δέουσα επιμέλεια για ανθρώπινα δικαιώματα και περιβαλλοντικό αντίκτυπο.
ΠΩΣ ΚΙΝΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΚΛΑΔΟΙ
Χρηματοοικονομικός
Ο χρηματοοικονομικός κλάδος προωθεί πράσινη χρηματοδότηση για ενεργειακές αναβαθμίσεις κατοικιών και επιχειρήσεων, αλλά και για ηλεκτροκίνηση, ενώ εντάσσει κριτήρια περιβαλλοντικού και κοινωνικού κινδύνου στις αξιολογήσεις πελατών. Παράλληλα, σχεδιάζει και υλοποιεί προγράμματα χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού για μαθητές και ενήλικες, εστιάζοντας στην υπεύθυνη διαχείριση πόρων.
Κατασκευές και ανάπτυξη γης
Στις κατασκευές, η βιώσιμη δόμηση μεταφράζεται σε ενεργειακά πρότυπα, χρήση φιλικών υλικών και συστηματική διαχείριση εργοταξιακών αποβλήτων, ενώ η υγεία και ασφάλεια υποστηρίζονται από πιστοποιημένα συστήματα και στοχευμένη εκπαίδευση. Η σύνδεση με την τοπική κληρονομιά εκφράζεται μέσω συνεισφοράς σε πολιτιστικά και αθλητικά έργα και παρεμβάσεις αστικής αναβάθμισης.
Τουρισμός και φιλοξενία
Ο τουρισμός μειώνει το λειτουργικό του αποτύπωμα μέσα από ΑΠΕ για ζεστό νερό, περιοριστές ροής και έξυπνο φωτισμό, καταργεί σταδιακά τα πλαστικά μιας χρήσης και οργανώνει ροές ανακύκλωσης. Η προστασία της βιοποικιλότητας εντάσσεται σε συνεργασίες με φορείς, ενώ οι πιστοποιήσεις βιωσιμότητας αναγνωρίζουν τη συνολική επίδοση σε περιβάλλον και κοινωνία.
Ενέργεια και υπηρεσίες κοινής ωφέλειας
Στις υπηρεσίες ενέργειας και κοινής ωφέλειας, η ασφάλεια και η περιβαλλοντική συμμόρφωση είναι κεντρικές, με τακτικές ασκήσεις ετοιμότητας και επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές και «έξυπνους» μετρητές. Παράλληλα, κοινωνικές δράσεις όπως αιμοδοσίες και στήριξη αθλητικών και πολιτιστικών θεσμών υπογραμμίζουν τον ρόλο τους στο κοινωνικό σύνολο, ενώ ειδικά τιμολόγια διευκολύνουν ευάλωτες ομάδες.
Λιανικό εμπόριο και καταναλωτικά αγαθά
Στο λιανεμπόριο, ο ανασχεδιασμός συσκευασιών προς ανακυκλωσιμότητα και τα προγράμματα περιορισμού σπατάλης τροφίμων αποτελούν βασική προτεραιότητα. Παράλληλα, αναπτύσσονται εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες για υγεία και διατροφή με ανοιχτά εργαστήρια και καμπάνιες ενημέρωσης, ενώ η εφοδιαστική αλυσίδα ενισχύεται με διεθνείς πιστοποιήσεις πρώτων υλών που διασφαλίζουν κοινωνικά και περιβαλλοντικά στάνταρ.
Τεχνολογία και τηλεπικοινωνίες
Ο κλάδος της τεχνολογίας προωθεί την ψηφιακή συμπερίληψη με υπηρεσίες προσβάσιμες σε άτομα με αναπηρίες, προγράμματα STEM και διαγωνισμούς ρομποτικής. Η καινοτομία κατευθύνεται σε λύσεις με κοινωνικό σκοπό μέσω hackathons και συνεργασιών με πανεπιστήμια, ενώ οι εργασιακές πρακτικές δίνουν έμφαση στην ευελιξία, την ευεξία και τα εσωτερικά δίκτυα αλληλοβοήθειας.
ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ Η ΚΥΠΡΟΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΕ
Η Κύπρος ευθυγραμμίζεται με τα ευρωπαϊκά πλαίσια αναφοράς και ταξινομίας, αλλά η ωρίμανση βρίσκεται πίσω από χώρες της Βόρειας Ευρώπης όπου η λογοδοσία μετρά δεκαετίες. Καλές πρακτικές όπως η σύνδεση bonus στελεχών με στόχους ESG, η συμμετοχή σε διεθνή δίκτυα και η ευθυγράμμιση με πρότυπα GRI και τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης κερδίζουν έδαφος.
Η κουλτούρα της αγοράς μεταβάλλεται, με αυξανόμενη ζήτηση για υπεύθυνα προϊόντα και ισχυρότερο ρόλο των νεότερων γενεών, αν και απαιτείται εντονότερη δημόσια ενημέρωση και πολυμερείς συνεργασίες.
Συγκεκριμένα, σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη η ενσωμάτωση της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης (ΕΚΕ) σε εθνικές στρατηγικές είναι πραγματικότητα εδώ και χρόνια, με εθνικά σχέδια δράσης που από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 προώθησαν την υπεύθυνη επιχειρηματικότητα σε χώρες όπως η Δανία, η Ολλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο (προ Brexit). Η προσέγγιση αυτή καλλιέργησε ευαισθητοποίηση στις επιχειρήσεις και διαμόρφωσε κουλτούρα όπου η ΕΚΕ θεωρείται δεδομένο μέρος της λειτουργίας τους.
Η Κύπρος κινείται προς αυτή την κατεύθυνση: ήδη από το 2017 διατυπώθηκε στόχος για αύξηση των επιχειρήσεων που εμπλέκονται ενεργά σε ΕΚΕ, με έμφαση ότι ακόμη και οι μικρότερες μπορούν να υιοθετήσουν υπεύθυνες πρακτικές. Η εμπειρία άλλων χωρών δείχνει ότι η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα με φορολογικά κίνητρα, θεσμικές διακρίσεις και συμπράξεις σε κοινωνικά έργα αποτελεί αποτελεσματικό μοχλό διάχυσης της ΕΚΕ οριζόντια στην οικονομία.
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Ένωση ανεβάζει τον πήχη, μετατρέποντας στοιχεία της «προαιρετικής» ΕΚΕ σε υποχρεώσεις μέσω νομοθεσίας. Πέρα από τα πλαίσια για δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών (NFRD/CSRD), εισάγεται η οδηγία για τη δέουσα επιμέλεια στη βιωσιμότητα, που αναμένεται να απαιτεί από μεγάλες επιχειρήσεις να εντοπίζουν και να αντιμετωπίζουν αρνητικές επιπτώσεις σε ανθρώπινα δικαιώματα και περιβάλλον σε όλη την αλυσίδα αξίας· αντίστοιχες ρυθμίσεις έχουν ήδη θεσπιστεί σε κράτη μέλη όπως η Γαλλία.
Ταυτόχρονα, κανονισμοί όπως η ταξινομία της ΕΕ και το πλαίσιο γνωστοποιήσεων για τη βιώσιμη χρηματοδότηση κατευθύνουν κεφάλαια προς πιο υπεύθυνες επιλογές. Για τις κυπριακές επιχειρήσεις, η συμμόρφωση με το νέο κανονιστικό τοπίο είναι πρόκληση αλλά και ευκαιρία: όσες υιοθετήσουν έγκαιρα διεθνή πρότυπα ESG θα αποκτήσουν πλεονέκτημα σε μια αγορά που πλέον αξιολογεί συστηματικά την «ESG απόδοση». Σε χώρες όπως η Γερμανία και η Σουηδία, όπου η λογοδοσία είναι ενσωματωμένη επί χρόνια, η εμπειρία λειτουργεί ως οδηγός για προσαρμογή στις νέες απαιτήσεις.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχουν θεσπιστεί δείκτες αξιολόγησης βιωσιμότητας (όπως οι διεθνώς αναγνωρισμένοι χρηματιστηριακοί δείκτες), στους οποίους εταιρείες μικρότερων αγορών ενδέχεται να μην εκπροσωπούνται ακόμη λόγω μεγέθους ή κλαδικής σύνθεσης· ωστόσο, πολλές υιοθετούν συναφή KPIs για εσωτερική βελτίωση.
Η συμμετοχή σε ευρωπαϊκά δίκτυα ΕΚΕ και διεθνείς πρωτοβουλίες του ΟΗΕ ενισχύει την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και τη δέσμευση σε κοινά πρότυπα. Μια ώριμη πρακτική που κερδίζει έδαφος είναι η σύνδεση της αποδοτικότητας των στελεχών με στόχους ESG για παράδειγμα, με bonus που εξαρτώνται από μείωση εκπομπών ή βελτίωση της ποικιλομορφίας τάση που αρχίζει να ενσωματώνεται και σε θυγατρικές διεθνών ομίλων στην κυπριακή αγορά.
Η κοινωνική και καταναλωτική ευαισθητοποίηση λειτουργεί ως καταλύτης. Σε χώρες με ώριμη κουλτούρα ΕΚΕ, οι καταναλωτές επιλέγουν προϊόντα και υπηρεσίες με κοινωνικό και οικολογικό αποτύπωμα, και παρόμοιες στάσεις είναι εμφανείς στις νεότερες γενιές και στην Κύπρο. Οι επιχειρήσεις ανταποκρίνονται με περισσότερα βιώσιμα προϊόντα όπως βιολογικά και δίκαιου εμπορίου και με αναφορές ΕΚΕ στη γλώσσα του κοινού, ώστε η λογοδοσία να απευθύνεται όχι μόνο σε επενδυτές αλλά και στην κοινωνία. Δημόσιες εκστρατείες ενημέρωσης για την υπεύθυνη κατανάλωση, οι οποίες είναι διαδεδομένες στην Ευρώπη, αποτελούν χρήσιμο υπόδειγμα και για την κυπριακή πραγματικότητα.
Τέλος, οι συνεργασίες και οι συλλογικές πρωτοβουλίες ενισχύουν τον αντίκτυπο. Η σύμπραξη επιχειρήσεων, δημόσιων αρχών και οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών σε μεγάλα έργα κοινωνικής ωφέλειας στο πνεύμα του 17ου Στόχου Βιώσιμης Ανάπτυξης για τις συνεργασίες κερδίζει έδαφος και στην Κύπρο, με θεσμούς που επιβραβεύουν καλές πρακτικές και ενθαρρύνουν τη διάχυση γνώσης. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πλατφόρμες που φέρνουν κοντά εταιρείες από διαφορετικές χώρες για κοινά projects (όπως πρωτοβουλίες κατά της νεανικής ανεργίας) αποδεικνύουν ότι η συλλογική δράση επιταχύνει αποτελέσματα· η αυξανόμενη συμμετοχή κυπριακών επιχειρήσεων σε τέτοια δίκτυα αναμένεται να ενισχύσει τη φιλοδοξία και την ποιότητα των εγχώριων δράσεων ΕΚΕ.
ΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ
Η καθολική διαφάνεια μέσα από ενιαία πρότυπα ESRS και ανεξάρτητο έλεγχο αναμένεται να ενισχυθεί, ενώ η αξιοποίηση δεδομένων και τεχνολογίας θα επιτρέψει καλύτερη παρακολούθηση κατανάλωσης και εκπομπών και ακριβέστερη ποσοτικοποίηση κοινωνικού αντικτύπου. Η χρηματοδότηση με κριτήρια ESG θα επηρεάσει το κόστος κεφαλαίου, με πλεονέκτημα για ώριμα έργα. Η δέουσα επιμέλεια στις αλυσίδες αξίας θα καταστεί κρίσιμη, και τα εργαλεία «light ESG» για μικρές επιχειρήσεις θα διευκολύνουν την προσαρμογή τους μέσω κλαδικών προτύπων και συνεργατικών σχημάτων.
ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ
Ο κίνδυνος «green/social washing» παραμένει υπαρκτός όταν λείπουν μετρήσιμοι στόχοι και ανεξάρτητη επιβεβαίωση. Το κόστος συμμόρφωσης, ιδίως για μικρομεσαίες, είναι σημαντικό και η συλλογή δεδομένων Scope 3 δυσχερής σε κατακερματισμένες αλυσίδες. Η έλλειψη δεξιοτήτων ESG σε διοικήσεις και στελέχη αναδεικνύει την ανάγκη στοχευμένης κατάρτισης.
ROADMAP 12–24 ΜΗΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ
Η επόμενη διετία απαιτεί θέσπιση συγκεκριμένων στόχων και δεικτών για ενέργεια, νερό, απόβλητα, ποικιλομορφία, εκπαίδευση και προμηθευτές· εγκαθίδρυση λειτουργικών συστημάτων και πιστοποιήσεων με σαφείς ρόλους διακυβέρνησης· χαρτογράφηση δεδομένων για αναφορές βάσει ESRS και κάλυψη κενών· ανάπτυξη κλαδικών οδηγών και κοινών εργαλείων για μικρομεσαίες επιχειρήσεις· και θεσμοθέτηση διαβούλευσης με ενδιαφερόμενους μέσω τακτικών ασκήσεων υλικότητας και ανοιχτών διαλόγων με κοινότητες.
Η κυπριακή αγορά εισέρχεται σε φάση ωρίμανσης της εταιρικής υπευθυνότητας. Η καλή πρόθεση παραχωρεί τη θέση της στη μετρήσιμη επίδοση, και οι πρωτοπόροι αποκομίζουν οφέλη σε ανθεκτικότητα, πρόσβαση σε κεφάλαια και εταιρική φήμη. Το ζητούμενο είναι η κλιμάκωση: η διάχυση της κουλτούρας ESG σε όλους τους κλάδους και ιδιαίτερα στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με πρακτικά εργαλεία, συνεργασίες και διαφάνεια. Εφόσον η μετάβαση γίνει μεθοδικά, η ΕΚΕ μπορεί να εξελιχθεί σε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για την Κύπροοικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά.
ΗΓΕΣΙΑ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ: ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΚΑΙ Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΩΝ ΑΕΙ
Ηγεσία και εταιρική βιωσιμότητα δεν είναι έννοιες αποκομμένες αλλά άρρηκτα συνδεδεμένες, υπογράμμισε ο Δρ. Μαρίνος Βουκής, διδάκτορας στην ενσωμάτωση της αειφόρου ανάπτυξης στα ΑΕΙ και πρόεδρος του ΔΣ του CSR Cyprus, σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στην οικονομική ιστοσελίδα Insider για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι οργανισμοί και ο κλάδος της ανώτερης εκπαίδευσης.
Όπως έγραψε, η εταιρική βιωσιμότητα και υπευθυνότητα (ΕΒΥ) δεν είναι μια τεχνική υποχρέωση, αλλά στρατηγική επιλογή που συμβάλλει στην ανθεκτικότητα, την καινοτομία και τη νομιμοποίηση των οργανισμών στην κοινωνία. «Σύμφωνα με τον ορισμό του World Business Council for Sustainable Development, πρόκειται για τη δέσμευση των επιχειρήσεων να συνεισφέρουν στη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, εργαζόμενες με το προσωπικό, τις οικογένειες και την κοινωνία για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής με τρόπους που ωφελούν ταυτόχρονα επιχείρηση και κοινωνία», σημείωσε.
Στο ακαδημαϊκό πεδίο, πρόσθεσε, η ΕΒΥ ορίζεται ως η ενσωμάτωση κοινωνικών, περιβαλλοντικών και οικονομικών παραμέτρων πέρα από τις νομικές υποχρεώσεις, με στόχο τη δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας.
Ο ίδιος τόνισε στο άρθρο ότι η ηγεσία είναι ο καθοριστικός παράγοντας για το όραμα, τις αξίες και τη στρατηγική ενός οργανισμού. «Δεν περιορίζεται στη διαχείριση διαδικασιών· λειτουργεί ως καταλύτης αλλαγής, επηρεάζοντας την κουλτούρα, τα κίνητρα και τη δέσμευση των εργαζομένων. Αντίθετα, όταν η ηγεσία περιορίζεται σε συμβολικές κινήσεις, ο κίνδυνος του greenwashing είναι μεγάλος και πλήττει την εικόνα και τη μακροπρόθεσμη αξία του οργανισμού», επεσήμανε.
Αναφερόμενος στις προσεγγίσεις top-down και bottom-up, εξήγησε ότι η βιωσιμότητα δεν μπορεί να επιβληθεί μόνο «από πάνω». «Απαιτεί κουλτούρα συμμετοχής και ουσιαστικής δέσμευσης του προσωπικού. Οι εταιρείες που συνδυάζουν τις δύο αυτές προσεγγίσεις πετυχαίνουν καλύτερους δείκτες ESG», έγραψε.
Κατά τον ίδιο, η πραγματική βιωσιμότητα δεν περιορίζεται σε δράσεις όπως ανακύκλωση ή εξοικονόμηση πόρων, αλλά απαιτεί αλλαγή νοοτροπίας, εκπαίδευση, ενσωμάτωση των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης και στρατηγική σύνδεση με το «triple bottom line» οικονομική επίδοση, κοινωνική ευθύνη και περιβαλλοντική ισορροπία. «Η ηγεσία πρέπει να λειτουργεί ως servant leadership, εμπνέοντας αντί να επιβάλλει, και δημιουργώντας κλίμα συμμετοχής. Η ηγεσία δεν αφορά προνόμια, αλλά ευθύνη», υπενθύμισε με αναφορά στον Peter Drucker.
Σε σχέση με τον ρόλο των Ανώτερων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, ο Δρ. Βουκής σημείωσε ότι «τα πανεπιστήμια δημιουργήθηκαν για να υπηρετούν την κοινωνία και αποτελούν ζωντανά εργαστήρια, όπου μπορούν να δοκιμαστούν λύσεις που αργότερα θα εφαρμοστούν ευρύτερα».
Τόνισε ότι στην Κύπρο, όπου ο κλάδος έχει αναπτυχθεί σημαντικά, με διεθνείς διακρίσεις, τα ΑΕΙ πρέπει να εκπαιδεύσουν εξειδικευμένους επαγγελματίες, να διεξάγουν καινοτόμο έρευνα και να εκσυγχρονίσουν τα προγράμματα σπουδών, ώστε να δημιουργούν τους «πράσινους» πολίτες και ηγέτες του αύριο. «Η συνεργασία με τη βιομηχανία, τις δημόσιες αρχές και τα επιχειρηματικά δίκτυα μπορεί να ενισχύσει την εφαρμογή βιώσιμων λύσεων. Εξίσου σημαντική είναι η διοργάνωση ανοικτών εργαστηρίων και συνεδρίων για την εκπαίδευση της κοινωνίας», πρόσθεσε.
Καταλήγοντας, υπογράμμισε ότι η ΕΒΥ είναι στρατηγική επιλογή και όχι υποχρέωση συμμόρφωσης. «Η ευθύνη για την κατεύθυνση και το μέλλον βαραίνει πρωτίστως όσους διοικούν και υπηρετούν τα ιδρύματα και τους οργανισμούς. Στους ανθρώπους έχει δοθεί η νοημοσύνη και, ως εκ τούτου, η ευθύνη να διαφυλάξουν τη συνέχεια της ζωής», ανέφερε με αναφορά στον Stephen Jay Gould.
ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΡΙΔΟΔΙΚΟ INSIDER
