«Για μένα η πιο όμορφη λέξη στο λεξικό είναι ο “δασμός”. Είναι η αγαπημένη μας λέξη», έλεγε ο Ντόναλτ Τραμπ προεκλογικά το 2024 και φρόντισε τώρα να το αποδείξει και στην πράξη.
Με σύνθημα τάχα η “Ημέρα της Απελευθέρωσης” των ΗΠΑ, επέβαλε δασμούς σε προϊόντα της Ε. Ένωσης, της Κίνας και άλλων χωρών μέχρι 25%, αναστατώνοντας όλο το διεθνές εμπόριο.
Από την περασμένη Τετάρτη που πυροδότησε ο Τραμπ τη βόμβα με τους δασμούς, όλος ο πλανήτης προσπαθεί να απαντήσει σε τρία καίρια ερωτήματα, που είναι τα εξής:
- Γιατί ο Τραμπ επιλέγει αυτή την οδό για να στηρίξει την οικονομία των ΗΠΑ, αφού γνωρίζει τις συνέπειες για τη διεθνή οικονομία;
- Ποιες και πόσες θα είναι οι ακριβείς επιπτώσεις πάνω στη διεθνή οικονομία και ειδικά στο παγκόσμιο εμπόριο από τους δασμούς Τραμπ;
- Θα ακολουθήσουν οι καταναλωτές των ΗΠΑ τις πρακτικές Τραμπ, να προτιμούν κυρίως αμερικάνικα προϊόντα, που θεωρητικά θα είναι πιο φθηνά, μετά την επιβολή δασμών στα προϊόντα άλλων χωρών;
Αυτή τη στιγμή, λίγες μόνο μέρες μετά την εξαγγελία της νέας προστατευτικής πολιτικής Τραμπ, μόνο το πρώτο ερώτημα μπορεί να απαντηθεί με σιγουριά. Και η απάντηση είναι ότι ο Τραμπ με εργαλείο τους δασμούς πιστεύει ότι θα αυξήσει τις πωλήσεις αμερικάνικων προϊόντων στην αγορά των ΗΠΑ, θα ενισχύσει την αμερικάνικη παραγωγή, θα ελκύσει εργασία και επιχειρήσεις να δραστηριοποιηθούν στις ΗΠΑ, θα υπάρξει αύξηση στην απασχόληση εργατών στις ΗΠΑ και θα μειώσει το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ έναντι της Ε. Ένωσης, της Κίνας, κ.α.
Αδιαφορώντας για την αναστάτωση στο διεθνές εμπόριο και την επιδείνωση των οικονομικών, εμπορικών και ίσως των άλλων σχέσεων του με τις υπόλοιπες χώρες, επιχειρεί μέσω του προστατευτισμού να στηρίξει την οικονομία της χώρας του.
Ερχόμενοι στο δεύτερο ερώτημα, διαπιστώνουμε ότι αυτό δεν μπορεί να απαντηθεί επακριβώς, αν και στην Ε.Ε. οι ζημιές υπολογίζονται σε 750 δισ. ευρώ. Ήδη, οι αποφάσεις του άρχισαν να δημιουργούν σοβαρές επιπτώσεις στη διεθνή οικονομία, αφού οι μετοχές, το πετρέλαιο, το δολάριο και άλλα προϊόντα παρουσιάζουν σημαντικές απώλειες από την πρώτη στιγμή.
Η έκταση και κυρίως η διάρκεια των ζημιών αυτών είναι δύσκολο να προβλεφθούν αυτή τη στιγμή, αφού οι επιπτώσεις έχουν πολλαπλασιαστικό χαρακτήρα. Αν δεν υπάρξουν αλλαγές στις αποφάσεις Τραμπ – κάτι που θα επιδιώξουν οι άλλες χώρες – τότε οι επιπτώσεις θα είναι πολύ μεγάλες, με τις περισσότερες χώρες να αρχίσουν να φλερτάρουν με την ύφεση.
Ένα σοβαρό θέμα που εγείρεται και μ’ αυτό ερχόμαστε στο τρίτο ερώτημα, είναι πώς θα συμπεριφερθούν οι καταναλωτές των ΗΠΑ;
Μπορεί ο Τραμπ να αυξάνει το κόστος των εισαγόμενων προϊόντων στις ΗΠΑ, όμως οι Αμερικανοί καταναλωτές θα στραφούν προς τα εγχώρια προϊόντα;
Και αυτό το ερώτημα δεν μπορεί να απαντηθεί τώρα, ωστόσο είναι σίγουρο ότι για να πετύχουν τα σχέδια και οι επιδιώξεις του Τραμπ θα πρέπει να συνηγορήσουν και οι Αμερικανοί καταναλωτές, προτιμώντας τα εγχώρια προϊόντα και απορρίπτοντας τα εισαγόμενα.
Με βάση τα πιο πάνω, είναι φανερό ότι ο Τραμπ επέλεξε έναν δρόμο πολύ αμφίβολο για επίτευξη των στόχων του. Η ενίσχυση της αμερικανικής οικονομίας θα μπορούσε να επιδιωχθεί με πολλούς άλλους τρόπους, χωρίς να δημιουργηθεί αυτό το εμπορικό χάος σ’ όλο τον πλανήτη. Η μέθοδος του προστατευτισμού που επέλεξε ο Τραμπ παραπέμπει σε αναχρονισμό και σε πρακτικές της περιόδου του μεσοπολέμου του 20ου αιώνα. Τώρα, βρισκόμαστε στον 21ο αιώνα, ζούμε σ’ ένα παγκοσμιοποιημένο οικονομικό περιβάλλον και με άξονα οικονομικής ισχύος τον ψηφιακό κόσμο και όχι τη βιομηχανία και τον πρωτογενή τομέα. Οι συνθήκες σήμερα δεν ευνοούν αυτές τις μεθοδεύσεις και αυτό θα αποδειχθεί πολύ σύντομα.
Κατ’ αντικειμενική ομολογία, ο Τραμπ είναι εκτός κλίματος και από τη φετέτρα του βγάζει ξεπερασμένα όπλα.
Όσον τώρα αφορά εμάς εδώ στην Κύπρο, το πρόβλημα μας δεν θα είναι άμεσο, αλλά έμμεσο. Οι εξαγωγές μας προς τις ΗΠΑ είναι λίγες και ο άμεσος επηρεασμός που αναμένεται δεν είναι μεγάλος.
Ωστόσο, λόγω του ότι είμαστε μέλος της Ε. Ένωσης και της Ευρωζώνης, οι επιπτώσεις πάνω στην Ευρώπη ενδέχεται έμμεσα να μας επηρεάσουν. Αν, για παράδειγμα, επηρεαστούν σοβαρά οι Ευρωπαίοι οικονομικά από τη μείωση των εξαγωγών τους προς τις ΗΠΑ και μειωθεί το βιοτικό επίπεδο τους, τότε ενδέχεται να μην έρθουν για διακοπές στην Κύπρο ή να μην προβούν σε επενδύσεις στη χώρα μας.
Ακόμη, αν η οικονομία της Ευρωζώνης παρουσιάσει επιδείνωση και αύξηση του πληθωρισμού, τότε η Κύπρος θα δεχθεί παράπλευρες απώλειες.
Όλα αυτά οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πρέπει να γίνουμε αρκετά πιο προσεκτικοί στην οικονομική πολιτική μας, γιατί ο Τραμπ προκαλεί απρόβλεπτες αναταράξεις…
