Είμαι αισιόδοξη και επενδύω αναλόγως – μακροπρόθεσμα. Αλλά έχω μάθει ότι το να παραμένω αισιόδοξη δεν σημαίνει ότι αγνοώ τους μακροοικονομικούς “αντίθετους ανέμους”. Ένας από αυτούς είναι η αποδυνάμωση του δολαρίου. Όχι μόνο στη τεχνική της διάσταση, αλλά ως μήνυμα για πολιτικές φιλοδοξίες, μεταβολή του παγκόσμιου κλίματος και διόγκωση του συστημικού κινδύνου.
Από την αρχή του έτους, το δολάριο έχει διολισθήσει άνω του 8% έναντι ενός καλαθιού σημαντικών νομισμάτων: το χειρότερο ξεκίνημα έτους στην ιστορία τεσσάρων δεκαετιών του ICE U.S. Dollar Index. Ο δείκτης “αναβοσβήνει” στο κόκκινο, όχι μόνο λόγω των μακροοικονομικών παρεκκλίσεων, αλλά από κάτι πιο δομικό: μια σκόπιμη πολιτική που εγείρει ανησυχίες για τον ρόλο του δολαρίου παγκοσμίως.
Ο Λευκός Οίκος έχει αρχίσει να προωθεί τη “Συμφωνία Mar-a-Lago”, μια προσπάθεια να επαναπροσδιορίσει την αξία του δολαρίου σε χαμηλότερα επίπεδα, δήθεν για να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα του αμερικανικού μεταποιητικού κλάδου. Όπως έχουν διευκρινίσει ο υπουργός Οικονομικών Μπέσεντ και ο πρόεδρος της CEA Στίβεν Μίραν, στόχος -μεταξύ άλλων- είναι να πιεστούν οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων μακράς διαρκείας και να αποδυναμωθεί το δολάριο.
Αλλά υπάρχει ένα πρόβλημα. Η αποδυνάμωση του δολαρίου ενώ συγχρόνως θα διατηρείται το παγκόσμιο αποθεματικό καθεστώς του δεν είναι εύκολη υπόθεση. Το δολάριο αποτελεί τη ραχοκοκαλιά των παγκόσμιων κεφαλαιαγορών ακριβώς επειδή ήταν ισχυρό, σταθερό και μη ευάλωτο σε πολιτικές “ιδιοτροπίες”. Πλέον, με την ασταθή εμπορική πολιτική και τα διφορούμενα μηνύματα από την Ουάσινγκτον, βλέπουμε το κόστος από το να χρησιμοποιείται η νομισματική κυριαρχία ως μέσο διαπραγμάτευσης.
Όπως ανέφερε πρόσφατα σε σημείωμά της η Goldman Sachs, το “premium αξίας” που επί χρόνια στήριζε το δολάριο υπονομεύεται. Οι δασμοί δεν επηρεάζουν μόνο τις εμπορικές ροές – συμπιέζουν και τα περιθώρια κέρδους, τα πραγματικά εισοδήματα των καταναλωτών και “διαβρώνουν” την εμπιστοσύνη στους αμερικανικούς θεσμούς.
Η αγορά ομολόγων το βλέπει αυτό. Τα επιτόκια υποχωρούν – όχι λόγω της αισιοδοξίας για την ανάπτυξη, αλλά επειδή οι ξένοι κάτοχοι κρατικών ομολόγων επανεκτιμούν την κατάσταση. Τον Φεβρουάριο του 2025, σύμφωνα με την Perplexity, οι επενδυτές από το εξωτερικό κατείχαν 8,8 τρισ. δολάρια σε αμερικανικό χρέος. Εάν αυτή η αγοραστική βάση παραπαίει, οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων πρέπει να ενισχυθούν ως αντιστάθμισμα. Αυτό σημαίνει ότι αυξάνεται το κόστος δανεισμού των ΗΠΑ και υπονομεύεται η ιδιότητα του δολαρίου ως ασφαλούς επενδυτικού καταφυγίου.
Η αποδυνάμωση του δολαρίου φέρνει σε δύσκολη θέση και τις κεντρικές τράπεζες στον κόσμο. “Φουσκώνει” τα νομίσματά τους, βλάπτει την ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών τους και τις αναγκάζει να σκέφτονται πρόωρες μειώσεις των επιτοκίων τους. Βρισκόμαστε σε αχαρτογράφητα νερά, όπου το παραδοσιακό αντανακλαστικό της “φυγής στην ποιότητα” -ισχυρό δολάριο, πτώση της απόδοση των αμερικανικών ομολόγων- δεν μπορεί να εφαρμοστεί. Και επιπλέον, οι επενδυτές ανά τον κόσμο μάλλον είναι επιφυλακτικοί να επιλέξουν τις ΗΠΑ ως καταφύγιο.
Οι αγορές παρατηρούν αυτό που πολλοί δεν θα πουν φωναχτά: ότι η χρηματαγορά των ΗΠΑ φέρει πλέον ασφάλιστρο πολιτικού κινδύνου. Όπως παρατήρησαν οι Financial Times, τα αμερικανικά ομόλογα συμπεριφέρονται λιγότερο ως περιουσιακά στοιχεία χωρίς ρίσκο και περισσότερο ως “εργαλεία” των αναδυόμενων αγορών.
Για να είμαστε σαφείς, υπάρχουν σενάρια -όπως ο φόβος μιας παγκόσμιας ύφεσης- όπου το δολάριο θα μπορούσε να σημειώσει ράλι σε μια σύντομη “φυγή προς την ασφάλεια”. Δεν είναι ένα στοίχημα που θέλουν να βάλουν οι περισσότεροι. Το μακροπρόθεσμο στοίχημα το καθορίζει η εμπιστοσύνη. Η υπονόμευση του δολαρίου για βραχυπρόθεσμα στρατηγικά οφέλη ενέχει τον κίνδυνο να καταρρεύσει η εμπιστοσύνη που οικοδομήθηκε σταδιακά επί δεκαετίες. Και όταν κλονιστεί η εμπιστοσύνη, δύσκολα αποκαθίσταται.
Η αμερικανική κυβέρνηση μπορεί να δει την υποτίμηση του νομίσματος ως εργαλείο για την επαναβιομηχανοποίηση. Ωστόσο, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής καλό θα ήταν να κινηθούν προσεκτικά. Το δολάριο δεν είναι ένας ακόμη μακροοικονομικός μοχλός – είναι ακρογωνιαίος λίθος της αμερικανικής οικονομικής κυριαρχίας. Αν το υπονομεύσουν, μπορεί όλοι μας να ανακαλύψουμε πόσο εύθραυστη μπορεί να είναι αυτή η κυριαρχία.
Απόδοση – επιμέλεια: Μιχάλης Παπαντωνόπουλος
Forbes
