Την Παρασκευή ανακοινώθηκαν τα στοιχεία σε σχέση με την ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας για το τρίτο τρίμηνο του 2025. Οι αριθμοί δείχνουν ότι η κυπριακή οικονομία βαδίζει στο σωστό δρόμο και έχει αφήσει πίσω της τα πέτρινα χρόνια που οδήγησαν στην κρίση του 2013, αλλά και την ακολούθησαν. Άλλωστε, όσο και αν θέλουμε να κρίνουμε και να κατακρίνουμε αυτή την πορεία ανάπτυξης, είναι δεδομένο ότι σε αυτό το οικονομικό σύστημα στο οποίο είμαστε ενταγμένοι, οι αριθμοί είναι αυτοί που θα κριθούν από τους διεθνείς οργανισμούς, θα αξιολογηθούν και θα δώσουν την δυνατότητα στην εκάστοτε κυβέρνηση να βγει στις αγορές, να δανειστεί με χαμηλό επιτόκιο, να προσελκύσει επενδύσεις και να αναπτυχθεί.
Χωρίς να εισέλθουμε σε βαθιά οικονομική ανάλυση, ας δούμε ορισμένα στοιχεία τα οποία αφορούν όχι μόνο την κυπριακή οικονομία, αλλά και τους βασικούς τομείς οι οποίοι συμβάλλουν στην ανάπτυξη, καθώς και την μισθολογική κατάσταση των εργαζομένων.
Πορεία οικονομίας – εργασίας
Επιγραμματικά. Ρυθμός Ανάπτυξης: (1) Ο ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ, εποχικά προσαρμοσμένος, κατά το τρίτο τρίμηνο του 2025, είναι θετικός και υπολογίζεται σε 3,6% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2024, σύμφωνα με προκαταρκτική εκτίμηση που δημοσίευσε την Παρασκευή η Στατιστική Υπηρεσία. Σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο, ο ρυθμός ανάπτυξης κατέγραψε αύξηση 0,9%.
Μέσος μισθός: (2) Σύμφωνα με τον Υπουργό Εργασίας Γιάννη Παναγιώτου, ο μέσος μισθός έχει αυξηθεί κατά την τελευταία διετία κατά 13% προσεγγίζοντας τις 2.5 χιλιάδες ευρώ, ενώ ο ενδιάμεσος μισθός έχει αυξηθεί κατά σχεδόν 11.5% προσεγγίζοντας τα 1.900 ευρώ.
Κατώτατος Μισθός: (3) Η εισαγωγή του Κατώτατου Μισθού έγινε με το αναθεωρημένο Διάταγμα του Υπουργικού Συμβουλίου την 1.1.2024. Ο Κατώτατος Μηνιαίος Μισθός καταβάλλεται σε οποιοδήποτε εργοδοτούμενο στη Δημοκρατία και καθορίζεται σε 1.000 ευρώ για πλήρη απασχόληση. Για όσους δεν έχουν συμπληρώσει έξι μήνες συνεχούς απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη, ο Κατώτατος καθορίζεται σε 900 ευρώ για πλήρη απασχόληση. Ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Παναγιώτου είχε αναφέρει ότι «ο Κατώτατος Μισθός έχει επιδράσει θετικά, ώστε την τελευταία διετία να περιοριστεί ο αριθμός των χαμηλόμισθών εργαζομένων, που έχουν απολαβές κάτω από 1.000 κατά 30%».
Ανεργία: (4) Με βάση τα εποχικά διορθωμένα στοιχεία, τα οποία αποτυπώνουν την τάση της ανεργίας, ο αριθμός των εγγεγραμμένων ανέργων τον Οκτώβριο 2025 μειώθηκε στα 9.476 άτομα, σε σύγκριση με 9.671 τον προηγούμενο μήνα. Σε σύγκριση με τον Οκτώβριο 2024 καταγράφηκε μείωση κατά 682 άτομα ή 8,8%. Η μείωση αυτή αποδίδεται κυρίως στους τομείς του εμπορίου, των κατασκευών, της μεταποίησης, των χρηματοπιστωτικών και ασφαλιστικών δραστηριοτήτων, καθώς και στη μείωση των νεοεισερχομένων στην αγορά εργασίας.
Βασικοί κλάδοι
Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι βασικότεροι κλάδοι της κυπριακής οικονομίας. Δηλαδή τουρισμός, ανάπτυξη γης, λιανικό εμπόριο.
Λιανικό εμπόριο: (5) Ο Δείκτης Αξίας Κύκλου Εργασιών Λιανικού Εμπορίου αυξήθηκε τον Σεπτέμβριο 2025 κατά 6,3% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους. Κατά τον ίδιο μήνα ο Δείκτης Όγκου Κύκλου Εργασιών Λιανικού Εμπορίου αυξήθηκε κατά 9,0% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους.
Ακίνητα: (6) Σχεδόν 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ είναι η αξία των μεταβιβάσεων τους πρώτους εννέα μήνες του έτους, αναφέρει το Συμβούλιο Εγγραφής Κτηματομεσιτών. Σε ετήσια βάση, αναφέρει, σημειώθηκε αύξηση της τάξης του 13% στον αριθμό των πωλητηρίων εγγράφων, που κατατέθηκαν παγκύπρια την περίοδο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου. Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου Εγγραφής Κτηματομεσιτών, Μαρίνος Κυναιγείρου, ανέφερε ότι τα στοιχεία του ενιαμήνου του 2025 επιβεβαιώνουν “περίτρανα ότι η αγορά ακινήτων διανύει μία περίοδο ισχυρής και ποιοτικής ανάπτυξης, λειτουργώντας ως βασικός πυλώνας ανθεκτικότητας για την οικονομία”.
Τουρισμός: (7) Τα έσοδα από τον τουρισμό τον Αύγουστο 2025 ανήλθαν σε €581,8 εκ., παρουσιάζοντας αύξηση 13,8% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου χρόνου (€511,4 εκ.). Για την περίοδο Ιανουαρίου – Αυγούστου 2025 τα έσοδα από τον τουρισμό υπολογίζονται σε €2.472,9 εκ. σε σύγκριση με €2.121,8 εκ. την αντίστοιχη περίοδο του 2024, σημειώνοντας αύξηση 16,5%. Οι αφίξεις τουριστών τον Σεπτέμβριο 2025 ανήλθαν σε 570.635 σε σύγκριση με 509.463 τον Σεπτέμβριο 2024, σημειώνοντας αύξηση 12,0%. Για την περίοδο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2025, οι αφίξεις τουριστών ανήλθαν σε 3.604.790 σε σύγκριση με 3.268.090 την αντίστοιχη περίοδο του 2024, σημειώνοντας αύξηση 10,3%.
Η άλλη όψη
Ωστόσο, όπως ισχύει πάντοτε, κάθε νόμισμα έχει δυο όψεις. Οι αριθμοί καταδεικνύουν μια ιδιαίτερα καλή εικόνα για την κυπριακή οικονομία και αυτό οφείλουμε να το πιστώσουμε στην Κυβέρνηση. Εδώ όμως προκύπτουν ορισμένα ερωτήματα.
Οι αριθμοί λένε όντως την αλήθεια; Οι πολίτες αυτής της χώρας ευημερούν όσο και οι αριθμοί; Πού οφείλεται πραγματικά η ανάπτυξη των βασικών κλάδων της αγοράς, οι οποίοι συμβάλλουν στην ευρύτερη ανάπτυξη της οικονομίας; Και το κυριότερο. Γιατί ένας τόσο μεγάλος αριθμός συμπολιτών μας διαμαρτύρεται για την ακρίβεια και για το γεγονός ότι δεν μπορεί να βγάλει το μήνα με τον μισθό του;
Ας εξετάσουμε τα σημεία που θίξαμε πιο πάνω
Μέσος μισθός. Όντως ο μέσος μισθός στην Κύπρο είναι €2500; Για να το λένε οι αριθμοί σημαίνει ότι είναι. Στη βάση της φόρμουλας με την οποία αυτός εξάγεται. Είναι όμως αντιπροσωπευτικός του μισθού που λαμβάνουν οι Κύπριοι εργαζόμενοι; Ασφαλώς και ξεκάθαρα όχι. Άλλωστε, σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, το υψηλότερο ποσοστό υπαλλήλων (14,2%) αντιστοιχεί στην ομάδα υπαλλήλων που λαμβάνουν μεταξύ €1.000 και €1.249 και ακολουθεί η ομάδα των υπαλλήλων που λαμβάνουν μεταξύ €1.250 και €1.499 (11,6%).
Επομένως, οι πλείστοι εργαζόμενοι κινούνται σε ένα εύρος μισθού που ξεκινά από τα 1000 ευρώ και φτάνει στα 1500 ευρώ. Ακαθάριστα φυσικά. Άρα πώς εκτοξεύτηκε ο μέσος μισθός στα 2500 ευρώ; Τα τελευταία χρόνια μεγάλος αριθμός εταιρειών τεχνολογίας και συναφών κλάδων έχουν εγκατασταθεί στην Κύπρο, συνεισφέροντας από τη μια στην ανάπτυξη της οικονομίας, αλλά αυξάνοντας ταυτόχρονα και το μέσο μισθό στο νησί.
Λιανικό εμπόριο. Τόσο ο όγκος όσο και η αξία του κύκλου εργασιών στο λιανικό εμπόριο έχει αυξηθεί. Πώς εξηγείται όμως αυτό από τη στιγμή που μεγάλος αριθμός καταναλωτών παραπονιέται για την ακρίβεια και ότι δεν μπορεί να βγάλει τον μήνα; Κατά παραδοχή και των επαγγελματιών του κλάδου, το γεγονός ότι αυξάνεται ο όγκος, δείχνει ότι η πίτα της αγοράς έχει αυξηθεί. Και αυτό, ένεκα κυρίως της καθόδου μεγάλου αριθμού ξένων στην Κύπρο και συγκεκριμένα Ισραηλινών και Λιβανέζων. Συνεπώς οι υπεραγορές και τα καταστήματα λιανικής συνεχίζουν να αυξάνουν τον κύκλο εργασιών τους, όχι όμως απαραίτητα με Κύπριους καταναλωτές.
Ακίνητα. Η αγορά αναπτύσσεται, τα πωλητήρια έγγραφα αυξάνονται, οι τιμές ανεβαίνουν. Άρα η αγορά κινείται θετικά. Όμως οι Κύπριοι ενδιαφερόμενοι αγοραστές και κυρίως τα νεαρά ζευγάρια έχουν σχεδόν αποκλειστεί από την αγορά καθώς με τις τιμές σε αυτά τα ύψη, δεν είναι σε θέση να αγοράσουν ακίνητο. Καθώς για να πάρουν δάνειο από την τράπεζα χρειάζεται να καταβάλουν το 20% μπροστά. Ποιος διαθέτει όμως ένα τέτοιο ποσό όταν ένα μέσο διαμέρισμα φτάνει στις 250-300 χιλιάδες; Όσο για τα ενοίκια; Η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη με αποτέλεσμα κυβέρνηση και εκκλησία να έχουν κινητοποιηθεί για να αυξήσουν το οικιστικό απόθεμα στην αγορά και να προσφέρουν στους καταναλωτές σπίτια και διαμερίσματα σε χαμηλότερες τιμές. Και εδώ είναι παραδεχτό ότι η μεγάλη προσέλευση ξένων αγοραστών και επενδυτών, σε συνδυασμό με την απόσυρση από την αγορά αριθμού ακινήτων τα οποία παραχωρούνται με τη μέθοδο της βραχυχρόνιας μίσθωσης (Airbnb) έχουν εκτοξεύσει τις τιμές.
Τουρισμός. Δεν χρειάζονται ιδιαίτερες εξηγήσεις εδώ. Η ενίσχυση των αφίξεων και των εσόδων με τα απανωτά ρεκόρ χρόνο με τον χρόνο συμβάλουν αποφασιστικά στην ευρύτερη ανάπτυξη της οικονομίας, δεδομένου ότι ο συγκεκριμένος κλάδος αποτελεί βασικό πυλώνα της. Η εντυπωσιακή αύξηση της καθόδου τουριστών από το Ισραήλ τα τελευταία δυο χρόνια, οι οποίοι μάλιστα εξασφαλίζουν την πρωτιά στο κομμάτι των χρημάτων που ξοδεύουν κατά την παραμονή τους στο νησί μας, αποτελεί βασικό συστατικό στην ανάπτυξη του κλάδου και κατ’ επέκταση στην πορεία της οικονομίας.
Οι ξένοι, οι παρενέργειες και ο ρόλος της Κυβέρνησης
Εν κατακλείδι. Η κάθοδος ξένων εταιρειών, επενδυτών, τουριστών και γενικά πολιτών, συμβάλει και ενισχύει την ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας. Την ίδια ώρα όμως, δημιουργεί παρενέργειες τις οποίες επωμίζονται κατά κύριο λόγο οι εγχώριοι κάτοικοι. Επομένως, θα πρέπει να δαιμονοποιήσουμε τις ξένες επενδύσεις;
Όχι ασφαλώς. Κάτι τέτοιο θα ήταν μεγάλο λάθος. Άλλωστε παρόμοιες καταστάσεις αντιμετωπίζουν και άλλες χώρες πέραν της Κύπρου. Εδώ όμως έρχεται ο ρόλος του κράτους και της Κυβέρνησης. Να διασφαλίσει ότι από την ανάπτυξη της οικονομίας επωφελούνται όλοι. Επιχειρήσεις και καταναλωτές. Κύπριοι και ξένοι. Όπως και το κόστος να είναι ισοβαρές και όχι να γονατίζει μόνο μια μερίδα του πληθυσμού. Αυτό σημαίνει να ευημερούν οι αριθμοί και οι πολίτες.
