Η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ έχει ανατρέψει την παραδοσιακή εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών, που επί δεκαετίες βασιζόταν στη βοήθεια συμμάχων και διεθνών εταίρων. Οι κινήσεις της Ουάσινγκτον υπό τον Τραμπ εντάσσονται σε μια στρατηγική περιορισμού της διεθνούς δέσμευσης, με επίκεντρο το αμιγώς εθνικό συμφέρον.
Από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Αμερική στηρίχθηκε στην αρχή ότι η παγκόσμια ευημερία ενίσχυε τη δική της οικονομική ανάπτυξη. Ο υπουργός Εξωτερικών Τζορτζ Μάρσαλ είχε διακηρύξει το 1947 ότι η σταθερότητα και η ειρήνη εξαρτώνται από την οικονομική ανάκαμψη του κόσμου. Στο πλαίσιο αυτό εντάχθηκαν το Σχέδιο Μάρσαλ και το πρόγραμμα «δανεισμού και μίσθωσης» του Φραγκλίνου Ρούζβελτ, που παρείχε όπλα στη Βρετανία ενάντια στη ναζιστική Γερμανία χωρίς ανταλλάγματα.
Ωστόσο, η Αμερική είχε και περιόδους που παραβίασε αυτές τις αρχές, όπως με την επέμβαση στο Βιετνάμ ή την υποστήριξη αυταρχικών καθεστώτων. Παρά τα σφάλματα, οι κυβερνήσεις από τον Κάρτερ έως τον Ρίγκαν διατήρησαν την εικόνα μιας χώρας που προασπίζεται τη διεθνή συνεργασία.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, αντίθετα, υιοθέτησε δόγμα εθνικισμού και περιορισμού της διεθνούς βοήθειας. Ο ίδιος δήλωσε ότι «δωρεάν αρωγή τέλος» και ότι από εδώ και πέρα «θα δίνονται μόνο δάνεια», ενώ ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο τόνισε ότι «κάθε δολάριο φορολογούμενου πρέπει να δαπανάται για το εθνικό συμφέρον».
Στο πλαίσιο αυτό, οι ΗΠΑ διέλυσαν την Υπηρεσία για τη Διεθνή Ανάπτυξη (USAID), μείωσαν χρηματοδοτήσεις κατά 80% προς αναπτυσσόμενες χώρες και ανέστειλαν διεθνή προγράμματα υγείας. Αποσύρθηκαν επίσης από περιβαλλοντικές συμφωνίες, σταμάτησαν τη στήριξη στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και πάγωσαν την εφαρμογή νόμων κατά της διαφθοράς.
Η αλλαγή προκάλεσε διεθνή ανησυχία. Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Ipsos σε 29 χώρες, μόλις το 46% των ερωτηθέντων εκτιμά θετικά την επιρροή των ΗΠΑ, ενώ την ίδια ώρα ενισχύεται η εικόνα της Κίνας. Ο περιορισμός της αμερικανικής «ήπιας ισχύος» αφήνει κενό που άλλες χώρες, όπως μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προσπαθούν να καλύψουν με αυστηρότερους περιβαλλοντικούς κανόνες και διεθνή μέτρα κατά της διαφθοράς.
Καθώς το Κογκρέσο εμφανίζεται επιφυλακτικό, το βάρος πέφτει στα δικαστήρια, που ανέστειλαν εκτελεστικά διατάγματα και διαφύλαξαν θεσμούς όπως το Radio Free Europe. Ο ρόλος των ΗΠΑ στην προώθηση διεθνούς σταθερότητας τίθεται πλέον υπό αμφισβήτηση, την ώρα που η κυβέρνηση Τραμπ εστιάζει αποκλειστικά στο εθνικό όφελος.
BloombergOpinion
