Υποχρεώνομαι όλο και πιο τακτικά να επανέρχομαι σε θέματα τα οποία θα έπρεπε να είναι ξεκάθαρα. Κυρίως σε πτυχές του κυπριακού. Πρωτίστως όμως σε ένα θέμα το οποίο θεωρώ θεμελιακό. Το απλό ερώτημα ποιος υπέχει την κυριαρχική ευθύνη ώστε να παραμένει άλυτο το κυπριακό από το 1974 έως τα σήμερα.
Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον, όσοι θεωρούν ότι η κυριαρχική ευθύνη ανήκει στην ε/κ πλευρά να βγουν καθαρά να το δηλώσουν και να το τεκμηριώσουν. Κανείς δεν το κάνει! Για τους τύπους όποιος και να ερωτηθεί ποιος υπέχει την κυριαρχική ευθύνη για το άλυτο κυπριακό θα απαντήσει η Τουρκία. Είτε ερωτηθεί πολιτικός, είτε δημοσιογράφος, είτε πολίτης. Ορισμένοι όμως θα προσθέσουν και διάφορα άλλα. Στη συνέχεια δε θα αναπτύξουν και διάφορες θεωρίες και επιχειρήματα, τα οποία στο τέλος δίνουν δικαιολογητικά σε δύο πλευρές. Την Τουρκία και τους τρίτους. Και οι τρίτοι στο κυπριακό είναι καλά γνωστοί σε όλους. Ακόμα και σε αυτούς που τους δικαιολογούν. Και όλοι γνωρίζουν πολύ καλά και με ακρίβεια τον ρόλο τους εδώ και δεκαετίες. Θα αναφέρω μόνο ένα παράδειγμα που θεωρώ ότι το συμμερίζεται η συντριπτική πλειοψηφία του κυπριακού λαού. Τη Βρετανία και το διαχρονικό της ρόλο στο κυπριακό. Από την ώρα που πάτησε το πόδι της στη Κύπρο.
Διάβασα πρόσφατα την εξής θέση: «Αν κάτι αφήνει πίσω του ο Στιούαρτ, είναι μια προειδοποίηση: ο χρόνος δεν είναι σύμμαχος. Κάθε μέρα που περνά, η διχοτόμηση εδραιώνεται, οι γενιές μεγαλώνουν χωρίς μνήμη συμβίωσης, και η διεθνής κοινότητα μαθαίνει να λειτουργεί με την πραγματικότητα δύο οντοτήτων». Σωστός, ολόσωστος! Δεν μας λέει όμως και το γιατί. Δεν μας λέει ποιος ευθύνεται για να είμαστε ενώπιον αυτής της πραγματικότητας. Λογικά σε κάθε πρόβλημα που παραμένει άλυτο για πολλά χρόνια οι ευθύνες δεν βαραίνουν ένα. Η ορθή προσέγγιση όμως δεν είναι η ισοπεδωτική οριζόντια και ομοιόμορφη επίρριψη ευθυνών. Υπάρχουν πρωταρχικές, θεμελιακές ευθύνες και αυτές ανήκουν στην Τουρκία. Αν υπάρχει αντίλογος σε αυτό να τον ακούσουμε και να τον σχολιάσουμε.
Υπάρχουν πρωτεύουσες ευθύνες και αυτές κατά την κρίση μου ανήκουν σε αυτούς που δημιούργησαν τις συνθήκες ώστε να φτάσουμε στο 1974 με το δίδυμο έγκλημα και εδώ καθοριστικός ήταν ο ρόλος των γνωστών τρίτων, αλλά και όσων δυνάμεων τους άκουαν εντός των εγγυητριών δυνάμεων και φυσικά εντός των δύο κοινοτήτων.
Οι δευτερεύουσες ευθύνες ανήκουν στις δύο κοινότητες. Μιλώ πάντα για την περίοδο από τον Ιούλιο του 1974 και μετέπειτα. Εκείνοι που πιστεύουν ότι οι πρωταρχικές ευθύνες ανήκουν στις δύο κοινότητες, επαναλαμβάνω, ας το πουν και ας το τεκμηριώσουν. Μεταξύ άλλων θα πρέπει να απαντήσουν και το ερώτημα για τις ευθύνες των εκάστοτε Προέδρων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Για παράδειγμα τους θεωρούν όλους «ενδοτικούς» ή όλους «απορριπτικούς». Κατατάσσουν τους Μακάριο, έστω και αν έζησε μόλις 2.5 – 3 χρόνια μετά την εισβολή και θεμελίωσε τις συμφωνίες Ομοσπονδιακής λύσης «ενδοτικό» ή «απορριπτικό». Τους Κυπριανού, Βασιλείου, Κληρίδη, Τάσσο, Χριστόφια και Αναστασιάδη τι τους θεωρούν; Θα δώσω μόνο ένα παράδειγμα, για ένα αξιοσέβαστο πολιτικό γενικής αποδοχής για τις γνώσεις του στο κυπριακό και τις πολιτικές του ικανότητες. Έναν πολιτικό που πολλοί διεκδικούν την σχολή σκέψης του, αν και οι δικές τους θέσεις είναι αλληλοσυγκρουόμενες. Στον Γλαύκο Κληρίδη. Έναντι των τουρκικών διαχρονικών απαράδεκτων θέσεων, οι οποίες ουσιαστικά δεν έχουν αλλοιωθεί από το 1974, που τον κατατάσσουν; Στους σκληρούς ή τους συμβιβαστικούς; Και με ποιο κριτήριο, με ποιο γνώμονα τον κατατάσσουν εκεί που τον κατατάσσουν. Με βάση τη θέση του για τη στήριξη των Ιδεών Γκάλι (που δεν ήταν σχέδιο λύσης) ή τον ενταφιασμό της Δέσμης Ιδεών Γκάλι. Με βάση τη θέση του για την έλευση των S-300 ή την ακύρωση της έλευσης τους; ΄Η με βάση τις ευφάνταστες ιδέες; θα μπορούσα να αναφέρω και άλλα. Δεν χρειάζεται όμως. Διότι κατά την κρίση μου ο αείμνηστος Κληρίδης δοκίμασε και τις δύο κατευθύνσεις. Και με το καλό και με το αποφασιστικό. Τίποτα δεν στάθηκε ικανό να κάμψει την τουρκική αδιαλλαξία.
πιπρόσθετα όσοι κατατάσσουν τον Σπύρο Κυπριανού στους «ανένδοτους» ας απαντήσουν το ερώτημα γιατί ο Γιώργος Βασιλείου, του «λύση χθες», ούτε αυτός κατάφερε να κάμψει την τουρκική αρνητικότητα. Και θα κλείσω με το παράδειγμα του Δημήτρη Χριστόφια, ο οποίος κατάφερε να συμφωνήσει ένα σωρό ζητήματα με τον κ. Ταλάτ, ώσπου ένα χειμωνιάτικο πρωϊνό του Γενάρη τα ανάτρεψε όλα η Τουρκία. Με τον ίδιο τρόπο θα πρέπει να κριθούν και οι Έλληνες Πρωθυπουργοί τόσον για τη στάση τους στο κυπριακό όσον και στα ελλαδοτουρκικά. Γιατί δεν κατάφεραν να σπάσουν την τουρκική αρνητικότητα και αδιαλλαξία. Από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή στον Αντρέα Παπαντρέου, και από τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη στον Κώστα Σημίτη, και από τον Γιώργο Παπανδρέου, στον Αλέξη Τσίπρα και τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Γιατί; Διότι η Τουρκία δεν έχει ποτέ μετακινηθεί από τις διχοτομικές της θέσεις ούτε στην Κύπρο, ούτε στο Αιγαίο. Γιατί δεν έχει μετακινηθεί; Διότι η διεθνής κοινότητα την οποία επικαλείται ο κ. Στιούαρτ, ουδέποτε έπραξε εκείνο το οποίο όφειλε, αρκούντως ικανοποιητικά. Να προωθήσει δηλαδή αποφασιστικά την εφαρμογή των περι Κύπρου αποφάσεων του Ο.Η.Ε.
Επειδή έχω προαναφέρει ότι ορισμένοι παρέχουν δικαιολογητικά στην αδιάλλακτη στάση της Τουρκίας, παραθέτω ακόμα κάτι που διάβαση πρόσφατα, το οποίο γράφτηκε ως προέκταση στην αναφορά του κ. Κόλιν Στιούαρτ: «ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ λοιπόν, δεν είναι αν τα Ηνωμένα ΄Εθνη θα πιέσουν ή αν η Τουρκία, θα δείξει καλή θέληση. Το κρίσιμο ζήτημα είναι αν οι δύο ηγέτες – και κατ΄ επέκταση οι δύο κοινότητες – είναι διατεθειμένοι να βγουν από τον φαύλο κύκλο της αδράνειας. Μέχρι σήμερα η απάντηση είναι απογοητευτική». Αρα οι δύο κοινότητες και οι δύο ηγέτες φταίνε!!! Η Τουρκία; Καμία ευθύνη στην Τουρκία; Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν ή δεν έχουν ευθύνη να προωθούν τις δικές τους αποφάσεις; Είναι άξιον απορίας πως οι ίδιοι οι οποίοι ζητούν από τη ε/κ πλευρά να συμμορφώνεται πλήρως με τις αποφάσεις και θέσεις του ΟΗΕ, να μην ζητούν το ίδιο από την κατοχική δύναμη! Δεν μένει όμως ως εδώ η συλλογιστική των σχολίων ως συνέχεια της θέσης Στιούαρτ. Κλείνει αυτή η συλλογιστική με την ακόλουθη θέση: «Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ του Στιούαρτ είναι ξεκάθαρη: το κυπριακό μπορεί να λυθεί μόνο αν οι ίδιοι οι κύπριοι το θελήσουν». Μάλιστα! Οι κύπριοι, ε/κ και τ/κ ευθυνόμαστε που δεν υπάρχει λύση. Και πως θα τα καταφέρουμε από μόνοι μας δεν μας το λένε. Δεν μας λένε πως θα πείσουμε τη Τουρκία να επανέλθει εντός πλαισίου Ο.Η.Ε. Πως θα εγκαταλείψει τη θέση για δύο κράτη. Εκτός αν οποιοσδήποτε, που δεν το πιστεύω, εισηγείται να μοιράσουμε τη διαφορά μεταξύ της θέσης για ομοσπονδιακή λύση και της θέσης για δύο κράτη.
