Ο πολιτισμός δίνει στους πολίτες την αίσθηση της κοινότητας και της ολοκλήρωσης.
Σύμφωνα με νέα έρευνα του Ευρωβαρόμετρου που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι πολίτες υποστηρίζουν σθεναρά τις πολιτιστικές ανταλλαγές, την καλλιτεχνική ελευθερία και τις δίκαιες συνθήκες εργασίας για τους καλλιτέχνες. Ζητούν επίσης να ενισχυθεί ο ρόλος της ΕΕ για την προστασία της κληρονομιάς και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων των νέων τεχνολογιών.
Το 87% όσων απάντησαν συμφωνούν ότι ο πολιτισμός και οι πολιτιστικές ανταλλαγές θα πρέπει να έχουν πολύ σημαντική θέση στην ΕΕ, ώστε οι πολίτες να αισθάνονται πιο Ευρωπαίοι. Το 86% δηλώνει ότι η πολιτιστική κληρονομιά είναι σημαντική για την Ευρώπη, επιβεβαιώνοντας ότι ο πολιτισμός αποτιμάται όχι μόνο στη σημερινή ζωή αλλά και ως μέρος του παρελθόντος. Παρόμοιο ποσοστό ερωτηθέντων δηλώνει ότι ο πολιτισμός και οι τέχνες είναι σημαντικές για την ευημερία και την οικονομική ανάπτυξη.
Ποικίλλουν οι αντιλήψεις για την καλλιτεχνική ελευθερία
Η καλλιτεχνική ελευθερία παραμένει πυλώνας των δημοκρατικών κοινωνιών και το 88% των Ευρωπαίων δήλωσε ότι έχει σημασία για αυτούς. Το 77% πιστεύει ότι οι καλλιτέχνες μπορούν να εκφράσουν ελεύθερα τις ιδέες και τις απόψεις τους χωρίς φόβο λογοκρισίας ή αντιποίνων από την κυβέρνησή τους. Ωστόσο, οι αντιλήψεις για την καλλιτεχνική ελευθερία διαφέρουν μεταξύ των κρατών μελών.
Σχεδόν οι μισοί Ευρωπαίοι, το 49% όσων απάντησαν, δήλωσαν ότι συμμετείχαν σε καλλιτεχνικές δραστηριότητες τους τελευταίους 12 μήνες, σημαντική αύξηση σε σχέση με το 2013 που το ποσοστό ήταν 37%.
Ανησυχία για τον αντίκτυπο της ΤΝ
Οι πολίτες εκφράζουν την ανησυχία τους για τον αντίκτυπο της τεχνητής νοημοσύνης και των αμοιβών των καλλιτεχνών. Το 73 % των Ευρωπαίων που συμμετείχαν στην έρευνα ανησυχούν ότι η αύξηση της παραγωγικής ΤΝ μπορεί να έχει αντίκτυπο στην απασχόληση ή στα κέρδη των καλλιτεχνών. Λιγότεροι από τους μισούς Ευρωπαίους (48%) δήλωσαν ότι θα μπορούσαν να διακρίνουν τη διαφορά μεταξύ ενός έργου τέχνης τεχνητής νοημοσύνης και ενός έργου που έχει κατασκευαστεί από άνθρωπο.
Γενικότερα, η δίκαιη αμοιβή εξακολουθεί να αποτελεί ζήτημα: μόλις το 51% δηλώνει ότι πιστεύει ότι οι καλλιτέχνες στη χώρα τους λαμβάνουν γενικά δίκαιη και κατάλληλη αμοιβή για το έργο τους.
Ζητούν ισχυρότερο ρόλο της ΕΕ στον πολιτισμό
Αυτό το Ευρωβαρόμετρο αποκαλύπτει επίσης πως οι Ευρωπαίοι θεωρούν ότι η χώρα τους και η ΕΕ θα πρέπει να συνεργάζονται στενότερα στον τομέα της πολιτιστικής πολιτικής, με κορυφαίες προτεραιότητες:
- να καταστούν οι τέχνες πιο προσβάσιμες·
- προστασία χώρων πολιτιστικής κληρονομιάς κατά τη διάρκεια πολέμων, φυσικών καταστροφών ή κλιματικής αλλαγής·
- εξασφάλιση δίκαιων αμοιβών και καλών συνθηκών εργασίας για τους καλλιτέχνες και τους εργαζόμενους στον πολιτιστικό τομέα.
«Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν πόσο σημαντικός είναι ο πολιτισμός για τους Ευρωπαίους, όχι μόνο επειδή αποτελεί μέρος της ταυτότητάς τους, αλλά και επειδή είναι ένα κοινό θεμέλιο για το μέλλον της Ευρώπης» δήλωσε ο Επίτροπος Διαγενεακής Δικαιοσύνης, Νεολαίας, Πολιτισμού και Αθλητισμού Γκλεν Μικάλεφ. «Οι πολίτες εκφράζουν ξεκάθαρα τις προσδοκίες τους: δίκαιη αμοιβή για τους καλλιτέχνες, προστασία της καλλιτεχνικής ελευθερίας και καλύτερη πρόσβαση στον πολιτισμό. Αυτή η ανατροφοδότηση θα ασκήσει άμεση επίδραση στην Πολιτιστική Πυξίδα για την Ευρώπη, την οποία θα παρουσιάσω αργότερα φέτος».
Η έρευνα διεξήχθη μεταξύ Φεβρουαρίου και Απριλίου 2025 και συνέλεξε απαντήσεις από περισσότερους από 26.300 πολίτες της ΕΕ. Η πλήρης, λεπτομερής έκθεση και τα ενημερωτικά δελτία για κάθε ένα από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ δημοσιεύθηκαν στον ιστότοπο του Ευρωβαρόμετρου.
Τα αποτελέσματα του Ειδικού Ευρωβαρόμετρου θα συμβάλουν στην προετοιμασία της «πολιτιστικής πυξίδας για την Ευρώπη», του επικείμενου στρατηγικού πλαισίου της Επιτροπής για την πολιτιστική πολιτική της ΕΕ, το οποίο αναμένεται ακόμη το 2025. Επιπλέον, μια «πρόσκληση υποβολής στοιχείων» σχετικά με την πολιτιστική πυξίδα είναι επί του παρόντος ανοικτή για ανατροφοδότηση έως τις 13 Μαΐου.
