Η μάχη για αδυνάτισμα συνεχίζεται με τις διεθνείς φαρμακοβιομηχανίες να ανταγωνίζονται για το ποια θα κατασκευάσει το καλύτερο και αποτελεσματικότερο σκεύασμα. Μετά την κατάχρηση των ενέσιμων για τον διαβήτη φαρμάκων και την κατασκευή και κυκλοφορία άλλων –και πάλι ενέσιμων– σκευασμάτων που στόχευαν την παχυσαρκία, ένα νέο χάπι, αυτή τη φορά, έρχεται για να αλλάξει τα δεδομένα, δημιουργώντας μεγάλες προσδοκίες σε εκατομμύρια ανθρώπους που παλεύουν με τα περιττά κιλά, λίγα ή πολλά.
Το χάπι κατασκευάστηκε από την εταιρεία Eli Lilly, η οποία είχε πρόσφατα δημιουργήσει και το ενέσιμο Mounjaro. Η μεγάλη διαφορά του νέου σκευάσματος είναι ότι κατασκευάστηκε σε μορφή χαπιού, με τις έρευνες να δείχνουν ότι μπορεί να βοηθήσει όσους το λάβουν στην απώλεια μέχρι και του 12% του σωματικού τους βάρους.
Το Orforglipron, όπως είναι το όνομα του φαρμάκου, αποτελεί έναν καινοτόμο αγωνιστή του υποδοχέα γλυκαγόνης-1 (GLP-1) που βοηθά στη μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, μειώνει την όρεξη και επιβραδύνει την πέψη.
«Τα τελευταία χρόνια, οι ορμόνες του εντέρου GLP-1 και GIP έχουν μετατραπεί σε πρωταγωνίστριες της φαρμακολογίας για την αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και της παχυσαρκίας» ανέφερε στον «Φ», ο καθηγητής Φαρμακευτικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, Χρίστος Πέτρου. «Όταν τρώμε, αυτές οι ορμόνες δίνουν σήμα στο πάγκρεας να εκκρίνει ινσουλίνη, επιβραδύνουν το άδειασμα του στομάχου και περιορίζοντας την όρεξη.
Τα φάρμακα που μιμούνται τις ορμόνες αυτές, όπως οι εβδομαδιαίες ενέσεις των πεπτιδίων σεμαγλουτίδης (Ozempic/ Wegovy) ή τιρζεπατίδης (Mounjaro/ Zepbound), έχουν ήδη δείξει εντυπωσιακή μείωση σακχάρου και απώλεια βάρους έως και 22% καθώς και άλλα οφέλη κυρίως από το καρδιαγγειακό».
Ωστόσο, επεσήμανε, «η ανάγκη για ένεση, το υψηλό κόστος και οι συχνές ελλείψεις στην αγορά αφήνουν μεγάλο περιθώριο για βελτιώσεις. Η προσοχή στρέφεται πλέον σε από του στόματος (χάπια) χορηγούμενες φαρμακευτικές μορφές με την ίδια ή παρόμοια δράση. Πρώτο στη γραμμή εκκίνησης, όπως φαίνεται, είναι το Orforglipron της Eli Lilly, ένα μικρό μόριο που δεν είναι πεπτίδιο και απορροφάται με τον ίδιο τρόπο που απορροφώνται τα περισσότερα φάρμακα όταν χορηγούνται από το στόμα».
Τα αποτελέσματα της πρώτης μελέτης
Στην τελική μελέτη ATTAIN-1 (φάση III) το χάπι ημερήσιας χορήγησης πέτυχε μέση απώλεια βάρους 12,4 % σε διάστημα 72 εβδομάδων, ενώ στο εικονικό φάρμακο η απώλεια ήταν μόλις 0,9 %. Σχεδόν έξι στους δέκα συμμετέχοντες οι οποίοι έλαβαν την υψηλότερη δόση έχασαν τουλάχιστον το 10% του αρχικού βάρους τους και τέσσερις στους δέκα ξεπέρασαν το 15%.
Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν ναυτία, έμετος και διάρροια· περίπου ένας στους δέκα διέκοψε τη θεραπεία εξαιτίας τους, ποσοστό ελαφρώς υψηλότερο από αυτό που έχει παρατηρηθεί στις ενέσιμες μορφές.
«Παρά το γεγονός ότι το ποσοστό απώλειας βάρους υπολείπεται κατά 3-4% των ενέσιμων πεπτιδίων, το Orforglipron αναμένεται να διευρύνει σημαντικά την πρόσβαση στη θεραπεία, κυρίως για όσους φοβούνται τη βελόνα ή χρειάζονται μια απλούστερη λύση».
Η Eli Lilly σκοπεύει να υποβάλει τα δεδομένα στις ρυθμιστικές Αρχές μέχρι το τέλος του έτους με στόχο κυκλοφορία του σκευάσματος το 2026.
Ο αγώνας δρόμου των φαρμακοβιομηχανιών – Σε εξέλιξη μελέτες για νέα σκευάσματα
– Η Novo Nordisk αναπτύσσει την Αmycretin, συνδυάζοντας τη δράση των GLP-1 και της αμυλίνης. Η ενέσιμη μορφή έχει ως τώρα φτάσει απώλεια βάρους κοντά στο 24 %, ενώ το χάπι βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο με απώλεια γύρω στο 13 % μέσα σε δώδεκα εβδομάδες.
– Η Viking Therapeutics δοκιμάζει την από του στόματος μορφή του VK2735, ενός διπλού αγωνιστή GLP-1/GIP· και τα αποτελέσματα φάσης II αναμένονται σύντομα.
Σύμφωνα με τον κ. Πέτρου, «παρόμοιες μελέτες γίνονται και από άλλες εταιρείες ενώ ξεχωρίζει ειδικά για την παχυσαρκία η μελέτη της Rhythm Pharmaceuticals η οποία ακολουθεί διαφορετικό μονοπάτι με το Βivamelagon, το οποίο ενεργοποιεί τον υποδοχέα MC4 (υποδοχέα της μελανοκορτίνης) και απευθύνεται κυρίως σε σπάνιες μορφές παχυσαρκίας που σχετίζονται με βλάβη του υποθαλάμου».
Το «Οrforglipron», σημείωσε, «πέτυχε διψήφιο ποσοστό απώλειας βάρους σε τελική μελέτη και, παρότι δεν «έπιασε» τα επίπεδα των ισχυρότερων ενέσιμων (κάτι που οδήγησε σε πτώση των μετοχών της εταιρείας, αφού ανέμεναν πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα), προσφέρει το μεγάλο πλεονέκτημα της καθημερινής χορήγησης χωρίς ενέσεις ή περίπλοκες οδηγίες».
Αν επιβεβαιωθεί η ασφάλειά του και εγκριθεί έως το 2026, «μπορεί να αποτελέσει τη βασική εναλλακτική για εκατομμύρια άτομα που επιζητούν απλούστερη θεραπεία, ενώ ο ανταγωνισμός σε χάπια και νέους μηχανισμούς αναμένεται να διευρύνει ακόμη περισσότερο τις διαθέσιμες επιλογές».
Αλλάζει το τοπίο για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας
Το τι σημαίνει όλη αυτή η εξέλιξη για τους ασθενείς είναι σαφές: «Περισσότερες επιλογές, μεγαλύτερη ευκολία και, ενδεχομένως, χαμηλότερο κόστος, αφού τα μικρά μόρια παράγονται με κλασικές γραμμές δισκίων χωρίς την ανάγκη εξειδικευμένων συσκευών ένεσης ή ψυχρής αλυσίδας».
Τα ενέσιμα, «εξακολουθούν να προσφέρουν τα υψηλότερα ποσοστά απώλειας και καρδιαγγειακό όφελος, όμως δεν είναι απαραίτητο ότι όλοι τα χρειάζονται ή τα αποδέχονται».
Αν τα χάπια επιβεβαιώσουν την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά τους σε μεγαλύτερους και μακροχρόνιους πληθυσμούς, «το τοπίο της αντιμετώπισης της παχυσαρκίας θα αλλάξει ριζικά, μεταφέροντας μεγάλο μέρος της θεραπείας από τη σύριγγα στο καθημερινό κουτί με χάπια».
