Η τέχνη της ξηρολιθιάς στην Κύπρο, στοιχείο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας, παρουσιάστηκε το βράδυ της Κυριακής σε εκδήλωση στην Τάλα, που οργάνωσε το Κοινοτικό Συμβούλιο Τάλας και η Ομάδα Πρωτοβουλίας Κατοίκων της κοινότητας.
Η εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε στον υπαίθριο χώρο του παραδοσιακού νερόμυλου της Τάλας, περιλάμβανε προβολή του ντοκιμαντέρ «Πέτρα στην πέτρα» για την τέχνη της ξηρολιθιάς, που ετοιμάστηκε με την συνεργασία του Πασχάλη Παπαπέτρου και της Αναστασίας Πήττα, ανοιχτή συζήτηση για το θέμα και χαιρετισμό από την Επίτροπο Περιβάλλοντος, Αντωνία Θεοδοσίου.
Μιλώντας στην εκδήλωση η Επίτροπος Περιβάλλοντος ανακοίνωσε ότι σε λίγες ημέρες, θα εκπροσωπήσει την Κύπρο στο Διεθνές Συνέδριο και εργαστήρια για την Ξηρολιθιά στην Αυστρία, το οποίο οργανώνει η Διεθνής Ένωση για τη διεπιστημονική μελέτη της Ξηρολιθιάς της οποίας η ίδια είναι αντιπρόεδρος.
Με το πέρας των εκδηλώσεων στην Αυστρία, η χώρα μας θα παραλάβει τη σκυτάλη για τη διοργάνωση του επόμενου διεθνούς συνεδρίου το 2027, ενός γεγονότος μεγάλης σημασίας, τόνισε.
Μαζί με την κ. Θεοδοσίου στην Αυστρία θα ταξιδέψουν ένας μαθητής και μια μαθήτρια, ως συνέχεια της συμμετοχής τους στο έργο που υλοποιήθηκε στο Κάβο Γκρέκο και στον Κόννο. Το γεγονός αυτό μάς χαροποιεί ιδιαίτερα, είπε η Επίτροπος, καθώς αποδεικνύει εμπράκτως ότι η παραδοσιακή αυτή τεχνική μπορεί και χρειάζεται να συνεχίσει, να εξελίσσεται, να εμπνέει νέους ανθρώπους και να αποτελεί τον καλύτερο μας πολιτισμικό και οικολογικό μας σύμμαχο.
Η Αντωνία Θεοδοσίου τόνισε στην εκδήλωση της Τάλας ότι η ξηρολιθική δόμηση αποτελεί εμβληματικό στοιχείο του αγροτικού τοπίου και, ταυτόχρονα, μηχανισμό για την ολιστική διαχείρισή του, ιστορικά, πολιτισμικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά. Παράλληλα, είναι εργαλείο οικολογικής ανθεκτικότητας, ιδιαίτερα υπό το πρίσμα της κλιματικής κρίσης καθώς και μέσο ενίσχυσης της τοπικής ταυτότητας.
Μετά το τριήμερο συνέδριο «Ξηρολιθική Κληρονομιά – Γνώση, Πρακτικές, Διάλογος», τον Ιούνιο του 2025, με συμμετέχοντες από την Κύπρο και το εξωτερικό, επεσήμανε, αξιοποιήσαμε τις προτάσεις και τις καλές πρακτικές που αναδείχθηκαν, ώστε να προχωρήσουμε στη διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου προγράμματος πιστοποιημένης εκπαίδευσης στην ξηρολιθική δόμηση και το Γραφείο μας προχωρεί στη διαμόρφωση θεσμοθετημένου μοντέλου εκπαίδευσης και πιστοποίησης στην τεχνική της ξηρολιθικής δόμησης, τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο, ώστε αφενός αυτή να διαφυλαχθεί και αφετέρου να εξελιχθεί.
Στόχος μας, είπε, είναι να δημιουργηθεί ένα δυναμικό δίκτυο νέων τεχνιτών που θα μεταλαμπαδεύσουν τη γνώση, θα την συνδέσουν με τις ανάγκες της αγροτικής και περιβαλλοντικής αποκατάστασης και θα την εντάξουν σε έργα τοπικής ανάπτυξης.
Ιδιαίτερη σημασία ανέφερε η Επίτροπος Περιβάλλοντος, αποδίδεται και στις δράσεις αποκατάστασης σε πυρόπληκτες περιοχές, όπου η τεχνική της ξερολιθιάς μπορεί να αξιοποιηθεί για την προστασία των εδαφών, την μείωση της διάβρωσής τους, και την πρόληψη πλημμυρικών φαινομένων. Αυτές οι δράσεις θα υλοποιηθούν με εξωτερική χρηματοδότηση καθώς και κρατικά κονδύλια και σε συνεργασία και με το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης, το Τμήμα Γεωργίας, το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων και Τοπικές Αρχές, όπως τόνισε.
Η ξηρολιθική δόμηση δεν αποτελεί απολίθωμα του παρελθόντος, αλλά αποτελεί δυναμικό συνεργιστικό εργαλείο σύνδεσης των ανθρωπίνων έργων με το περιβάλλον, τη φύση και το αγροτικό τοπίο, κατέληξε η Αντωνία Θεοδοσίου.
