Το ιστορικό βάθος των σχέσεων ανάμεσα σε Κυπριακή Δημοκρατία και Ινδία έρχεται να συνδεθεί με τις ισχυρές προοπτικές που διανοίγονται για τις δύο χώρες μέσα από την επίσκεψη του Ναρέντρα Μόντι που αρχίζει σήμερα στο νησί. Μια επίσκεψη με την οποία το Νέο Δελχί, θέλησε ταυτόχρονα με την ανακοίνωσή της, να δώσει ένα ηχηρό αποτύπωμα συνδέοντας την με την πρόσφατη κρίση στις σχέσεις Ινδίας-Πακιστάν και το ρόλο της Τουρκίας. Ο Ναρέντρα Μόντι επέλεξε την Κύπρο ως το πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό, μετά την πρόσφατη ινδοπακιστανική κρίση καθοδόν προς τον Καναδά και την σύνοδο των G7.
Τόσο στην περίπτωση της Κύπρου όσο και σ’ ό,τι αφορά την Ινδία, ο παράγοντας Τουρκίας παίζει ένα αρνητικό ρόλο. Η μεν Λευκωσία έχει να αντιμετωπίσει την τουρκική επιθετικότητα όπως αυτή προκύπτει και μέσα από τη συνεχιζόμενη κατοχή τμήματος της νήσου, το δε Νέο Δελχί έχει να αντιμετωπίσει την Τουρκία μέσα από τη συνεργασία της με το Πακιστάν. Μια συνεργασία η οποία χρησιμοποιήθηκε ουκ ολίγες φορές για να προκαλέσει ζημιά στο Κυπριακό.
Γιατί είναι σημαντική η σημερινή επίσκεψη
Η πρώτη έξοδο του Ναρέντρα Μόντι μετά την κρίση με το Πακιστάν προσδίδει στην Κύπρο ένα στρατηγικό βάρος που πάνε πέραν από τις αλληλεγγύη των δύο χωρών σε όλο το φάσμα της ιστορίας και συνύπαρξής τους.
Η Κύπρος ενισχύει, μέσα από την επίσκεψη αυτή, τη θέση της ως στρατηγικός εταίρος της Ινδίας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κάτι που είναι σημαντικό και ενόψει τις Κυπριακής Προεδρίας της ΕΕ κατά το πρώτο εξάμηνο του 2026. Περίοδο κατά την οποία δεν αποκλείεται και επίσκεψη του Νίκου Χριστοδουλίδη στο Νέο Δελχί.
Η Ινδία, όπως φάνηκε και μέσα από την προβολή του ταξιδιού Μόντι στη διάρκεια της εβδομάδας, δείχνει ότι θεωρεί την Κύπρο ως μια θεσμική γέφυρα προς την Ευρώπη και ένα πεδίο επιρροής χωρίς να επηρεάζεται από αντικρουόμενα συμφέροντα.
Θα πέσουν υπογραφές
Στο πλαίσιο της επίσκεψης του στην Κύπρο ο Ναρέντρα Μόντι μαζί με το Νίκο Χριστοδουλίδη θα υπογράψουν κοινή διακήρυξη που θα περιλαμβάνει μια σειρά από άξονες συνεργασίας ανάμεσα σε Ινδία και Κύπρο.
Οι δύο ηγέτες τόσο κατά τις κατ’ ιδίαν συνομιλίες του όσο και στην παρουσία αντιπροσωπειών θα έχουν την ευκαιρία πέραν της συζήτησης διεθνών και περιφερειακών ζητημάτων, να προβούν και σε μια αξιολόγηση των σχέσεων των δύο χωρών προχωρώντας και σε επικαιροποίηση κοινών δράσεων.
Οι στοχεύεις της Ινδίας
Η Ινδία επί πρωθυπουργίας Ναρέντρα Μόντι ενισχύει όλο και περισσότερο τη στρατηγική της διεθνή παρουσία. Προωθεί ένα πολυπολιτικό μοντέλο εξωτερικής πολιτικής επιτυγχάνοντας στενή συνεργασία τόσο με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και με την ομάδα κρατών BRICS (στην οποία συμμετέχει μαζί με τη Βραζιλία, Κίνα, Αίγυπτο, Αιθιοπία, Ινδονησία, Ιράν, Ρωσία, Ν. Αφρική και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα). Και στο πλαίσιο αυτών των κινήσεων ο Ναρέντρα Μόντι βρίσκεται καθοδόν προς τον Καναδά και τη σύνοδο των εφτά ισχυροτέρων οικονομικά χωρών του πλανήτη G7 (ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιαπωνία, Ιταλία, Γερμανία, Γαλλία και Καναδάς).
Για το Νέο Δελχί οι προτεραιότητες του είναι η ενεργειακή ασφάλεια, στρατηγικές πρώτες ύλες (σπάνιες γαίες), τεχνολογική πρόοδος και θαλάσσια ασφάλεια.
Σύμπλευση και προοπτική
Για την Ινδία είναι σημαντική η στρατηγική σύμπλευση με τρεις χώρες, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ. Μια σύμπλευση η οποία προωθείται μέσω της πρωτοβουλίας I2U2 (India,Israel, USA, UAE) και η οποία επικεντρώνεται στην οικονομική και στρατηγική συνεργασία των τεσσάρων χωρών.
Η οικονομικός διάδρομος IMEC είναι ένα στοιχείο το οποίο έρχεται να συνδέσει ακόμα περισσότερο τις σχέσεις ανάμεσα σε Ινδία και Κύπρο. Για το Νέο Δελχί ο IMEC αποτελεί ένα από του στρατηγικούς στόχους, γι’ αυτό και ο Μόντι επιστρέφοντας από τον Καναδά θα σταθμεύσει και στην Κροατία, την οποία η Ινδία θεωρεί κομμάτι του διαδρόμου αυτού.
O IMEC (India-Middle East – Europe Economic Corridor) αποτελεί ένα οικονομικό σχέδιο που στοχεύει μέσω ενός διαδρόμου που ξεκινά από το Μουμπάι και διέρχεται μέσω Αραβικής χερσονήσου, Μέσης Ανατολής και Μεσογείου να καταλήγει στην Ευρώπη. Στόχος του η οικονομική διασύνδεση ανάμεσα στην Ασία, τον Αραβικό κόσμο και την Ευρώπη.
Οι εξελίξεις στην περιοχή, ένεκα του πολέμου στη Γάζα μετά την τρομοκρατική επίθεση της 7ης Οκτωβρίου 2024, έχουν βάλει στο ψυγείο τη ανάπτυξη μιας νέας συνεργασίας σε σχήμα 3+1 στο οποίο θα συμμετέχουν εκτός από Κύπρο, Ελλάδα και Ισραήλ και η Ινδία. Και είναι κάτι για το οποίο θα υπάρξουν στο εγγύς μέλλον εξελίξεις λαμβάνοντας υπόψη ότι αποτελεί ισχυρή επιθυμία όλων των εμπλεκομένων.
Μια ακόμα σημαντική πτυχή
Τα ινδικά μέσα ενημέρωσης έδωσαν ιδιαίτερη έμφαση στην επίσκεψη Μόντι στο νησί αναδεικνύοντας το ότι θα αποτελέσει μια απάντηση προς την Τουρκία. Όχι τυχαίο λαμβάνοντας υπόψη το ρόλο που παίζει η Άγκυρα σε βάρος του Νέου Δελχί στο θέμα του Κασμίρ ενεργώντας ανοικτά και στηρίζοντας και στρατιωτικά το Πακιστάν. Η όλη συμπεριφορά της Τουρκίας σ’ ό,τι αφορά τα δικά της περιφερειακά ζητήματα δεν είναι κάτι που περνά απαρατήρητο από την πλευρά της Ινδίας.
Από την άλλη για την Κύπρο οι σχέσεις με την Ινδία έχουν ένα ιστορικό βάθος που πάει πίσω στην ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960. Η νέα εξωτερική και οικονομική πολιτική που ακολουθεί η Ινδία τοποθετούν την Κύπρο σε μια στρατηγική θέση και με σημαντικό ρόλο που φέρνει τη συνεργασία των δύο χωρών σε ένα νέο επίπεδο.
Αναδεικνύοντας το στρατηγικό ρόλο της Κύπρου στη Ανατολική Μεσόγειο είναι κάτι που ενοχλεί ιδιαίτερα την Τουρκία η οποία επιδιώκει να ασκεί έλεγχο σε όσα συμβαίνουν στην περιοχή. Κάτι που φαίνεται πως και η Ινδία όπως και άλλες χώρες δεν είναι διατεθειμένες να της εκχωρήσουν.
Ως μια αντιτουρκική συμμαχία
Για την Άγκυρα όποιος πάει εναντίον των σχεδίων της θεωρείται ως εχθρός γι’ αυτό και η επίσκεψη Μόντι στην Κύπρο ερμηνεύεται ως αντιτουρκική συμμαχία. Χαρακτηριστικό το πρόσφατο δημοσίευμα της τουρκικής εφημερίδας «Σοζτζού» η οποία έγραψε πως «η Ινδία πήρε την απόφαση να υποστηρίξει τους αντιπάλους της Τουρκίας στην περιοχή της».
- Η τουρκική εφημερίδα αναφέρει ότι «το Νέο Δελχί αποφάσισε να επενδύσει στον αμυντικό τομέα της Ελλάδας, ιδίως στην Ελληνική Αεροδιαστημική Βιομηχανία (ΕΑΒ) και στα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (ΕΑΣ)». Καθώς τα τελευταία χρόνια έχει εντατικοποιηθεί η στρατιωτική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών, οι ινδικές αμυντικές εταιρείες έχουν επίσης εκφράσει την ετοιμότητά τους να επενδύσουν στην Ελλάδα, η οποία έχει δηλώσει ότι θεωρεί «την Τουρκία ως τον μεγαλύτερο περιφερειακό της αντίπαλο».
Όπως αναφέρει τα θέματα αυτά αναμένεται να συζητηθούν λεπτομερώς κατά την επίσκεψη του Μόντι στη Λευκωσία, προσθέτοντας ότι «η Αθήνα, η οποία έχει λάβει χρηματοδότηση από την Ευρώπη για την ανάπτυξη της αμυντικής της βιομηχανίας, αναμένει να λάβει μια μεγάλη επιταγή κι από τον Μόντι».
Οι επισκέψεις του παρελθόντος
- Η πρώτη επίσκεψη έγινε από τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο το 1962.
- Αυτή είναι μόλις η τρίτη επίσκεψη Ινδού πρωθυπουργού στην Κύπρο για πάνω από τέσσερις δεκαετίες.
- Το 1981 η πρωθυπουργός Ιντίρα Κάντι στάθμευσε στην Κύπρο καθοδόν προς άλλη χώρα, για να ακολουθήσει το 1983 επίσημη επίσκεψη στο νησί.
- Επόμενος πρωθυπουργός που ήρθε στην Κύπρο ήταν ο Άταλ Μπιχάρι Βαζμπαγί το 2002. Ακολούθησαν οι επισκέψεις των Προέδρων Πρατίμπχα Πατίλ και Ραμ Ναθ Κοβίντ το 2009 και 2018 αντίστοιχα. Καθώς και του υπουργού Εξωτερικών Τσαϊσανκάρ το 2022.
- Από κυπριακής πλευράς σημειώνεται το ταξίδι του Προέδρου Τάσσου Παπαδόπουλου το 2006 και του Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη το 2017.
Τι θα περιλαμβάνει η επίσημη επίσκεψη Μόντι στην Κύπρο
Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση που εκδόθηκε την περασμένη Πέμπτη, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα συναντηθεί με τον Πρωθυπουργό της Ινδίας, ο οποίος θα πραγματοποιήσει επίσημη επίσκεψη στην Κύπρο.
Συγκεκριμένα η ανακοίνωση αναφέρει:
Ανταποκρινόμενος σε πρόσκληση του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Χριστοδουλίδη, ο Πρωθυπουργός της Ινδίας κ. Ναρέντρα Μόντι θα πραγματοποιήσει διήμερη επίσημη επίσκεψη στην Κύπρο, την πρώτη Πρωθυπουργού της Ινδίας, μετά από 23 χρόνια.
Στις 15 Ιουνίου, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης θα υποδεχθεί τον Πρωθυπουργό Μόντι κατά την άφιξη του στο διεθνές αεροδρόμιο «Γλαύκος Κληρίδης», στη Λάρνακα, και στη συνέχεια θα μεταβούν στη Λεμεσό, όπου θα παραστούν στις εργασίες στρογγυλής τραπέζης με επιχειρηματίες από τις δύο χώρες. Μετά, οι δύο ηγέτες θα παρακαθήσουν σε άτυπο δείπνο εργασίας.
Τη Δευτέρα, 16 Ιουνίου, ο Πρωθυπουργός της Ινδίας θα τύχει επίσημης υποδοχής στο Προεδρικό Μέγαρο και ακολούθως θα έχει κατ΄ιδίαν συνάντηση με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη, ο οποίος θα τον παρασημοφορήσει με τον Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Μακαρίου Γ’.
Θα ακολουθήσουν διευρυμένες συνομιλίες ανάμεσα στις αντιπροσωπείες των δύο χωρών και στη συνέχεια οι δύο ηγέτες θα προβούν σε δηλώσεις στα ΜΜΕ.
Κατά τις συνομιλίες θα συζητηθούν, ανάμεσα σε άλλα, θέματα που άπτονται των διμερών σχέσεων και τρόποι περαιτέρω ενίσχυσης τους, κυρίως στους τομείς της οικονομίας, του εμπορίου, των υποδομών και των επενδύσεων. Θα συζητηθούν, επίσης, οι σχέσεις ΕΕ-Ινδίας, ζητήματα που αφορούν τον οικονομικό διάδρομο Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (IMEC), η κατάσταση στη Μέση Ανατολή και στη Νότια Ασία και οι τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό.
Αργότερα, οι δύο ηγέτες θα μεταβούν στο Δημαρχείο Λευκωσίας από όπου θα περιηγηθούν κατά μήκος της γραμμής κατάπαυσης του πυρός.
Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα παραθέσει επίσημο γεύμα προς τιμήν του Πρωθυπουργού της Ινδίας, στο Προεδρικό Μέγαρο, και αμέσως μετά ο κ. Μόντι θα αναχωρήσει από την Κύπρο.
