Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο να ενεργοποιήσει τον Μηχανισμό Κατά του Οικονομικού Εξαναγκασμού (ACI) ως απάντηση σε πιθανή επιβολή δασμών 30% από τις Ηνωμένες Πολιτείες σε ευρωπαϊκά προϊόντα. Η κρίσιμη προθεσμία που έθεσε η κυβέρνηση Τραμπ λήγει την 1η Αυγούστου και, σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, εάν δεν υπάρξει εμπορική συμφωνία, οι δασμοί θα τεθούν σε ισχύ.
Πηγές του πρακτορείου Reuters, που επικαλείται το αμερικανικό δίκτυο CBNC, αναφέρουν ότι κράτη-μέλη όπως η Γαλλία και η Γερμανία ζητούν σθεναρή απάντηση από τις Βρυξέλλες. Μεταξύ των μέτρων που βρίσκονται στο τραπέζι είναι:
- Αποκλεισμός αμερικανικών εταιρειών από δημόσιες συμβάσεις
- Περιορισμοί στην πρόσβαση στην ενιαία αγορά
- Εμπόδια σε επενδύσεις και εμπορικές συναλλαγές
Τι είναι ο ACI – Το «μπαζούκα» της ΕΕ
Ο ACI θεσπίστηκε το 2023 και παραμένει ανενεργός έως σήμερα. Προορίζεται για αντίμετρα σε περιπτώσεις οικονομικού εξαναγκασμού από τρίτες χώρες και παρέχει στην ΕΕ τη δυνατότητα να επιβάλλει:
- Δασμούς και ποσοστώσεις
- Ελέγχους σε ξένες επενδύσεις
- Περιορισμούς σε εισαγωγές και εξαγωγές
- Αποκλεισμό από δημόσιους διαγωνισμούς
- Μέτρα κατά της πνευματικής ιδιοκτησίας
Η ενεργοποίηση του ACI απαιτεί τεκμηρίωση εξαναγκαστικής πρακτικής από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έγκριση τουλάχιστον 15 κρατών-μελών, καθώς και απόπειρα διπλωματικής επίλυσης με την εμπλεκόμενη χώρα.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, όλα τα μέτρα πρέπει να είναι στοχευμένα, αναλογικά και προσωρινά, όσο διαρκεί η κρίση.
Η εμπορική απειλή Τραμπ και τα σενάρια της ΕΕ
Το συνολικό εμπόριο ΕΕ–ΗΠΑ το 2024 ανήλθε στα 1,68 τρισ. ευρώ, με την ΕΕ να εμφανίζει πλεόνασμα 50 δισ. ευρώ στα αγαθά και έλλειμμα στις υπηρεσίες. Ο Πρόεδρος Τραμπ έχει κατηγορήσει την ΕΕ για αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και επικαλείται το πλεόνασμα αυτό για να δικαιολογήσει την απειλή δασμών 30% σε περίπτωση μη συμφωνίας.
Παρότι ο Λευκός Οίκος χαρακτηρίζει την 1η Αυγούστου ως τελική προθεσμία, πηγές αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις ακόμη και μετά την επιβολή των μέτρων.
Η ΕΕ φέρεται να επιδιώκει συμφωνία με βασικό δασμό 10% και εξαιρέσεις για στρατηγικούς τομείς όπως:
- Αυτοκινητοβιομηχανία
- Γεωργία
- Αεροδιαστημική
- Βιομηχανικός εξοπλισμός
Αναλυτές της Eurasia Group προειδοποιούν ότι εάν οι δασμοί των ΗΠΑ ξεπεράσουν το 15%, η ΕΕ είναι έτοιμη να επιβάλει αντίμετρα ύψους έως 116 δισ. ευρώ, χρησιμοποιώντας τον ACI ως τελικό μοχλό πίεσης.
Πιθανά αντίμετρα σε αμερικανικές υπηρεσίες
Μεταξύ των πιθανών μέτρων είναι η επιβολή δασμών σε υπηρεσίες στις οποίες οι ΗΠΑ έχουν πλεόνασμα, όπως οι υπηρεσίες ψηφιακής τεχνολογίας από εταιρείες όπως Amazon, Microsoft, Netflix και Uber. Επίσης εξετάζεται:
- Περιορισμός στην εισαγωγή αμερικανικών τροφίμων και χημικών
- Αποκλεισμός από δημόσιες ευρωπαϊκές προμήθειες
- Περιορισμοί στις διασυνοριακές επενδύσεις υπηρεσιών
Η ΕΕ εμφανίζεται έτοιμη να ενεργοποιήσει το «εμπορικό της μπαζούκα» εάν διαπιστώσει ότι οι ΗΠΑ ακολουθούν μονομερείς εμπορικές πρακτικές που συνιστούν οικονομικό εξαναγκασμό.
