Με επίκεντρο την Ελλάδα η μελέτη για την πολλά υποσχόμενη θεραπεία Diaprotectome για την Πολλαπλή Σκλήρυνση, εισέρχεται σύντομα σε Φάση ΙΙ. Περνά δηλαδή στο στάδιο της δοκιμής σε ανθρώπους και εάν επαληθευθούν τα μέχρι τώρα αποτελέσματα σε πειραματόζωα τότε η επιστήμη θα έχει στα χέρια της ένα όπλο που όχι μόνο θα επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου αλλά ενδεχομένως και να βοηθά στην αποκατάσταση της νευρικής λειτουργίας.
Τα αποτελέσματα από τις δοκιμές σε παράλυτα ζώα, άκρως ενθαρρυντικά. Από δοκιμές που έγιναν στην Ελλάδα, την Αυστραλία και το Ισραήλ, προέκυψε ότι παράλυτα ζώα κατάφεραν να περπατήσουν ξανά αφού αποκαταστάθηκε η φυσική λειτουργία του νευρικού τους συστήματος.
«Τώρα, πρέπει να δοκιμάσουμε και το τι θα συμβεί εάν η θεραπεία χορηγηθεί σε ανθρώπους», ανέφερε στον «Φ» ο Καθηγητής νευρολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Νικόλαος Γρηγοριάδης, ο οποίος θα είναι και ο συντονιστής της συγκεκριμένης έρευνας στην Ελλάδα.
Επικεφαλής της μελέτης ο ελληνοαυστραλός επιστήμονας Στίβεν Πετράτος ο οποίος με την ομάδα του στο Τμήμα Νευροεπιστημών του Πανεπιστημίου Monash στη Μελβούρνη, εδώ και χρόνια μελετά ένα συγκεκριμένο μόριο, για την πολλαπλή σκλήρυνση.
Αυτή η προσπάθεια, οδήγησε στη θεραπεία Diaprotectome η οποία στόχο έχει την επιδιόρθωση των βλαβών που αναπτύσσονται εντός του κεντρικού νευρικού συστήματος κατά την εξέλιξη της νόσου.
«Η συμμετοχή της Ελλάδας σε αυτό το καινοτόμο ερευνητικό πρόγραμμα είναι μια σημαντική πρόοδος στον αγώνα για την Πολλαπλή Σκλήρυνση», υπογράμμισε ο καθηγητής Γρηγοριάδης αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο να έρθει η ώρα για συμμετοχή και κυπρίων ασθενών στην όλη προσπάθεια.
Σήμερα, εξήγησε, υπάρχουν γύρω στα 20 εγκεκριμένα φαρμακευτικά σκευάσματα για την Πολλαπλή Σκλήρυνση. Προσφέρουν ποιότητα ζωής μέσω του ελέγχου των υποτροπών. Ωστόσο, καμία από τις υπάρχουσες θεραπείες δεν σταματά και δεν αναστρέφει την εξελικτική πορεία της νόσου.
«Αυτό ακριβώς το κενό έρχεται να καλύψει η νέα θεραπεία και αυτό μένει να αποδειχθεί, μέσω των κλινικών μελετών και των αποτελεσμάτων τους».
Η θεραπεία βασίζεται σε ένα μικρό μόριο που δρα σε δύο επίπεδα: πρώτον, προστατεύει τις νευρικές ίνες από περαιτέρω καταστροφή της μυελίνης, της προστατευτικής επικάλυψης των νευρώνων που επιτρέπει την ταχεία μετάδοση των νευρικών σημάτων, και δεύτερον, ενθαρρύνει την επαναδημιουργία μυελίνης (επαναμυελίνωση), «μια διαδικασία απαραίτητη για την αποκατάσταση της νευρικής λειτουργίας».
Το φάρμακο, πρόσθεσε ο κ. Γρηγοριάδης, «είναι ασφαλές για χρήση σε ανθρώπους και αυτό το γνωρίζουμε επειδή έχει ως βάση γνωστή φαρμακευτική ουσία η οποία χρησιμοποιείται για τη θεραπεία μιας σπάνιας γενετικής πάθησης σε παιδιά. Ως εκ τούτου και με αυτό ως δεδομένο μπορούμε να προχωρήσουμε στις κλινικές δοκιμές».
Πλεονέκτημα του νέου φαρμάκου το γεγονός ότι χορηγείται από το στόμα, σε μορφή χαπιού «και η χορήγηση του δεν προϋποθέτει διακοπή της λήψης άλλων θεραπειών. Μπορεί δηλαδή να ληφθεί ως συμπληρωματική θεραπεία».
Αυτό, «μας δίνει και ένα πλεονέκτημα σε ό,τι αφορά την κλινική δοκιμή στην οποία θα συμμετέχουν γύρω στους 400 ασθενείς σε δέκα τουλάχιστον νοσοκομεία οι οποίοι δεν θα χρειαστεί να διακόψουν κανένα από τα φάρμακα που τώρα λαμβάνουν».
«Εφόσον τα αποτελέσματα είναι επιτυχή, οι κλινικές δοκιμές θα συνεχιστούν σε διεθνές επίπεδο, με στόχο την έγκριση και τη μαζική παραγωγή του φαρμάκου, το οποίο σίγουρα, εάν φθάσουμε σε αυτό το επιθυμητό σημείο θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για τη θεραπεία της Πολλαπλής Σκλήρυνσης».
«Η διενέργεια επιδημιολογικών και κλινικών ερευνών είναι απαραίτητη προϋπόθεση προς την κατεύθυνση ανεύρεσης λύσεων για την Πολλαπλή Σκλήρυνση», τόνισε καταλήγοντας ο Καθηγητής. «Το καινοτόμο αυτό ερευνητικό πρόγραμμα, μεταξύ άλλων, σηματοδοτεί και την είσοδο της Ελλάδας στον παγκόσμιο χάρτη των χωρών που καταβάλλουν υψηλού επιπέδου προσπάθειες για τη βελτίωση της αντιμετώπισης της Πολλαπλής Σκλήρυνσης και αυτό σίγουρα εύκολα αντιλαμβανόμαστε πόσο σημαντικό είναι».
Αναφέρεται ότι πάνω από 2.800.000 άνθρωποι πάσχουν από την ασθένεια παγκοσμίως. Στην Ευρώπη ο αριθμός τον ασθενών υπολογίζεται στο 1.000.000, στην Ελλάδα ξεπερνά τις 20.000 και στην Κύπρο τις 2.500.
Τα μέχρι τώρα αποτελέσματα
Τα αποτελέσματα των μέχρι σήμερα ερευνών, για τη συγκεκριμένη θεραπεία δίνουν το δικαίωμα στους επιστήμονες να αισιοδοξούν για τη συνέχεια.
Το Diaprotectome φαίνεται να παρουσιάζει μια εξαιρετική δυναμική σε ό,τι αφορά την ικανότητα του να προστατεύει τον εγκέφαλο έναντι φλεγμονωδών βλαβών ενώ βοηθά και στη διαδικασία της επαναμυελίνωσης.
Μέχρι σήμερα, έχουν πραγματοποιηθεί δοκιμές σε ποντίκια.Οι σχετικές προκλινικές δοκιμές της πρώτης φάσης σε πειραματόζωα έδειξαν ότι μέσα σε 30 ημέρες τα τρωκτικά ανέκτησαν κινητικές λειτουργίες που είχαν προηγουμένως χαθεί λόγω της φλεγμονής του κεντρικού νευρικού συστήματος παρόμοιας με την πολλαπλή σκλήρυνση, αποκαθιστώντας έτσι τη φυσιολογική λειτουργία του νευρικού συστήματος.
Η Πολλαπλή Σκλήρυνση
Η Πολλαπλή Σκλήρυνση (ΠΣ / Multiple Sclerosis – MS) ή Σκλήρυνση Κατά Πλάκας (ΣΚΠ) είναι μια χρόνια ανοσοδιαμεσολαβούμενη νόσος που επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα, το οποίο περιλαμβάνει τον εγκέφαλο τον νωτιαίο μυελό. Στην Πολλαπλή Σκλήρυνση, το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στο προστατευτικό κάλυμμα (μυελίνη) των νευρικών ινών, προκαλώντας προβλήματα επικοινωνίας μεταξύ του εγκεφάλου και του υπόλοιπου σώματος. Τελικά, η ασθένεια μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη ή επιδείνωση της λειτουργίας των νευρώνων, καθώς και να επηρεάσει σε πολλούς ασθενείς την ικανότητα για εκτέλεση απλών καθημερινών ασχολιών.
Για κάποιους λόγους τους οποίους η ιατρική δεν έχει ακόμα εντοπίσει, η μυελίνη, δηλαδή η μονωτική ουσία η οποία περιβάλλει και προστατεύει τις νευρικές ίνες που μεταφέρουν τα μηνύματα του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού στα διάφορα μέρη του σώματος, αρχίζει σταδιακά να καταστρέφεται. Επίσης παρατηρείται και καταστροφή των ίδιων των νευρικών ινών. Όπου η μυελίνη καταστρέφεται δημιουργούνται πλάκες – εστίες παθολογικού ιστού, με αποτέλεσμα να διακόπτονται μερικώς ή και εντελώς τα μηνύματα του εγκεφάλου ή του νωτιαίου μυελού προς τα άκρα και άλλα μέρη του σώματος.
Το 2022, μια μεγάλη μελέτη (πληθυσμός 10 εκατομμυρίων σε 20 χρόνια) πρότεινε τον EBV ως την κύρια αιτία της σκλήρυνσης κατά πλάκας, με μια πρόσφατη λοίμωξη από EBV να προκαλεί 32 φορές αύξηση στον κίνδυνο ανάπτυξης σκλήρυνσης κατά πλάκας. Από την άλλη, φαίνεται ότι δεν αρκεί η λοίμωξη με EBV για να εκδηλωθεί η σκλήρυνση κατά πλάκας τελικά, αφού πάνω από 90% των ανθρώπων είμαστε φορείς του ιού.
