Σε έως και 600 εκατ. ευρώ εκτιμάται το ύψος της διαφεύγουσας φορολογητέας ύλης από τη διακίνηση χύμα ελαιολάδου, σύμφωνα με την Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ελαιολάδου (ΕΔΟΕ). Η παράνομη εμπορία μέσω του γνωστού 16κιλου τενεκέ παραμένει ανεξέλεγκτη, παρά την απαγόρευση που ισχύει εδώ και είκοσι χρόνια, με τους εκπροσώπους του κλάδου να επιρρίπτουν ευθύνες στις πολιτικές ηγεσίες για αδράνεια λόγω πολιτικού κόστους.
Ο πρόεδρος της ΕΔΟΕ, Μανώλης Γιαννούλης, υποστήριξε ότι το κράτος χάνει ετησίως 55 έως 73 εκατ. ευρώ μόνο από ΦΠΑ, ενώ η συνολική απώλεια για τα δημόσια έσοδα εξαρτάται από την παραγωγή και τις τιμές της κάθε χρονιάς.
Κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία και αθέμιτος ανταγωνισμός
Πέρα από τη φοροδιαφυγή, οι επαγγελματίες του χώρου προειδοποιούν και για κινδύνους υγείας από την ανεξέλεγκτη διακίνηση χύμα λαδιού. Ο πρόεδρος του ΣΕΒΙΤΕΛ, Κώστας Κουτσιούμπης, σημείωσε ότι η ποιότητα δεν μπορεί να εγγυηθεί και υπενθύμισε το τραγικό περιστατικό στην Ισπανία πριν από 40 χρόνια, όπου 180 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από νοθευμένο προϊόν. Στην Ισπανία, όπως ανέφερε, απαγορεύεται πλέον κάθε συσκευασία άνω των 5 λίτρων.
Η αγορά εστίασης (Ho.Re.Ca.) στηρίζεται επίσης κατά πλειοψηφία στο χύμα ελαιόλαδο, καθώς μόλις 8.000-10.000 τόνοι διακινούνται μέσω της τυποποιημένης βιομηχανίας. Επιπλέον, δεν εφαρμόζεται η υποχρέωση για χρήση μη επαναχρησιμοποιούμενων συσκευασιών στα εστιατόρια.
Ελπίδες από το Μητρώο Παραγωγών και τα myData
Αχτίδα αισιοδοξίας για τον περιορισμό του φαινομένου αποτελεί η επικείμενη λειτουργία του Μητρώου Παραγωγών και η διασύνδεσή του με το σύστημα myData, όπως παραδέχθηκαν οι εκπρόσωποι του ΣΕΒΙΤΕΛ.
Κατάρρευση 55% στις πωλήσεις σε 15 χρόνια
Η προτίμηση των καταναλωτών στον τενεκέ έχει πλήξει τις πωλήσεις τυποποιημένου ελαιολάδου στα σούπερ μάρκετ. Την περίοδο Μαΐου 2023 – Μαΐου 2024, όταν οι τιμές λιανικής κυμαίνονταν στα 12,5-13 ευρώ το λίτρο, οι πωλήσεις έπεσαν στους 13.950 τόνους —το χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας 15ετίας. Το 2009, οι πωλήσεις ξεπερνούσαν τους 35.000 τόνους.
Τον επόμενο χρόνο (Μάιος 2024 – Μάιος 2025), η πτώση των τιμών στο ράφι σε επίπεδα από 7,90 έως 10,50 ευρώ το λίτρο συνοδεύτηκε από ανάκαμψη στους 15.800 τόνους, χωρίς όμως να επιστρέφουν τα προ πανδημίας επίπεδα των 18.000 τόνων.
Διαφορά τιμής χωραφιού – ραφιού παρά την πτώση κόστους
Παρά την αυξημένη παραγωγή στους 250.000 τόνους, οι τιμές παραγωγού υποχώρησαν κατά 57%, από τα 8,5-9 ευρώ το κιλό πέρσι στα 3,8 ευρώ σήμερα. Ωστόσο, οι τιμές στο ράφι μειώθηκαν μόνο κατά 30%. Ο Κώστας Κουτσιούμπης εκτίμησε ότι δεν αναμένονται περαιτέρω μειώσεις στο λιανεμπόριο εντός του 2025.
Η ψαλίδα χωραφιού-ραφιού παραμένει ανοιχτή, αποκαλύπτοντας τις χρόνιες στρεβλώσεις στην αγορά του ελαιολάδου και τη δυσκολία εξάλειψης του φαινομένου της χύμα διακίνησης.
Capital.gr/Forbes
