Η πρωτοβουλία «Minds in Cyprus» στοχεύει στη μετουσίωση μιας εθνικής ανάγκης σε στρατηγική προτεραιότητα, με βάθος και διάρκεια. Δεν είναι επικοινωνιακού χαρακτήρα αλλά σχέδιο δράσης, τονίζει στο Κυριακάτικο «Φ» η Υφυπουργός παρά τω Προέδρω, Ειρήνη Πική, η οποία έχει και την ευθύνη υλοποίησης της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας.
Εκτιμά ότι υπάρχει πρόσφορο έδαφος για την επανασύνδεση ενός σημαντικού επιστημονικού δυναμικού με την πατρίδα, μέσω επαγγελματικής ένταξης, επιχειρηματικής δραστηριότητας, συνεργασιών ή και μερικής επιστροφής. Θεωρεί ενθαρρυντική την ανταπόκριση των Κυπρίων επιστημόνων του εξωτερικού και υπογραμμίζει ότι η συμμετοχή 2.200 ατόμων —δια ζώσης και διαδικτυακά— στο Λονδίνο ήταν ένδειξη προσδοκίας για συνέπεια και σοβαρότητα.
Η Υφυπουργός τονίζει ότι το φορολογικό είναι μεν ένα εργαλείο, αλλά η προσπάθεια είναι ολιστική, με στόχο τη δημιουργία σταθερών και ποιοτικών συνθηκών επιστροφής. Ειδική αναφορά κάνει στον ρόλο των Κυπρίων του εξωτερικού στην ενίσχυση των επενδύσεων, της καινοτομίας και της τεχνολογικής μετάβασης της χώρας.
– Με ποιους στόχους προχωράτε στην πρωτοβουλία, την οποία αξιολογείτε ως εθνική αποστολή προς επαναπατρισμό των Κυπρίων επιστημόνων που διαπρέπουν στο εξωτερικό;
Βασικός μας στόχος είναι να αξιοποιήσουμε το ανθρώπινο δυναμικό της διασποράς, ένα συγκριτικό πλεονέκτημα της Κύπρου που παραμένει σε μεγάλο βαθμό αναξιοποίητο. Χιλιάδες συμπατριώτες μας, με υψηλή κατάρτιση και διεθνή εμπειρία, δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό και αποτελούν μια μεγάλη δεξαμενή γνώσης, τεχνογνωσίας και εξωστρέφειας.
Η πρωτοβουλία «Minds in Cyprus» επιδιώκει να επανασυνδεθεί αυτό το ανθρώπινο δυναμικό με την πατρίδα — είτε μέσω επαγγελματικής ένταξης, είτε μέσω επιχειρηματικής δραστηριότητας, συνεργασιών, ή ακόμα και μερικής επιστροφής.
Σίγουρα, η απόφαση επαναπατρισμού είναι προσωπική και αποτέλεσμα πολλών διαφορετικών παραγόντων. Για αυτόν τον λόγο, συνοδεύουμε την πρωτοβουλία με ένα σύνολο εργαλείων — από φορολογικά κίνητρα μέχρι ψηφιακές πλατφόρμες και ενεργή εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα — ώστε η επιστροφή να μπορεί να γίνει πράξη.
Η κυπριακή οικονομία βρίσκεται σε πορεία σταθερής ανάπτυξης, με ιστορικά χαμηλή ανεργία (5% το α’ τρίμηνο του 2025) και αυξημένο επενδυτικό ενδιαφέρον. Αυτά καταγράφονται από ανεξάρτητους διεθνείς φορείς, ακόμα και από το ΔΝΤ.
Θέλω να τονίσω ότι η πρωτοβουλία αυτή δεν είναι επικοινωνιακού χαρακτήρα. Αντιλαμβάνομαι τον σκεπτικισμό, γι’ αυτό και δεν απαντάμε με λόγια αλλά με πράξεις: σχέδιο δράσης, θεσμική δομή υλοποίησης και ψηφιακά εργαλεία.
– Τι μηνύματα έχετε λάβει από την πρώτη εκδήλωση στη βρετανική πρωτεύουσα και πώς προχωράτε παρακάτω;
Η εκδήλωση στο Λονδίνο ήταν το σημείο εκκίνησης. Η συμμετοχή άνω των 2.200 ενδιαφερόμενων — τόσο με φυσική παρουσία όσο και διαδικτυακά — και η ποιότητα του διαλόγου κατέδειξαν την έντονη επιθυμία για διατήρηση δεσμών με την πατρίδα και συγκεκριμένες προϋποθέσεις επιστροφής.
Προχωρούμε στην υλοποίηση του Σχεδίου Δράσης, το οποίο περιλαμβάνει:
- Την προώθηση του νομοσχεδίου για φορολογικά κίνητρα επαναπατρισμού.
- Τη δημιουργία της Πύλης Ταλέντου Κύπρου (Cyprus Talent Portal).
- Την Πύλη Πληροφόρησης Επαναπατρισμού.
- Δράσεις για άρση εμποδίων επανένταξης (οικογένεια, αναγνώριση προσόντων, επαγγελματικά μητρώα).
- Νέες παρουσιάσεις και ημέρες καριέρας σε χώρες με ισχυρή κυπριακή διασπορά.
Το μήνυμα είναι σαφές: πρόκειται για οργανωμένη, εθνική προσπάθεια με συνέχεια και ορίζοντα.
– Είναι εφικτό με τα δεδομένα της χώρας μας να πειστούν συμπατριώτες μας να επαναπατριστούν; Μπορεί το βασικό δέλεαρ να είναι το φορολογικό;
Αναγνωρίζουμε τις δυσκολίες και τις αντιμετωπίζουμε με ρεαλισμό. Το φορολογικό εργαλείο είναι σημαντικό αλλά όχι το μόνο. Εντάσσεται σε ένα συνολικό σχέδιο μεταρρυθμίσεων με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Δίνουμε προτεραιότητα στην παιδεία και την υγεία: ενίσχυση του ΓεΣΥ, αναβάθμιση σχολείων, ψηφιακή υποδομή.
Όσον αφορά το στεγαστικό, εφαρμόζουμε ολοκληρωμένη πολιτική: επιδοτήσεις ενοικίου, αξιοποίηση δημόσιας γης, κοινωνική κατοικία και απλοποίηση πολεοδομικών διαδικασιών.
Δεν επιχειρούμε να “καλύψουμε” τις αδυναμίες, αλλά να οικοδομήσουμε στέρεες συνθήκες επιστροφής με διάρκεια.
– Πώς συνδυάζεται ο επαναπατρισμός με την τεχνολογία και την καινοτομία;
Ο επαναπατρισμός ταλέντου συνδέεται άρρηκτα με την τεχνολογική ανάπτυξη. Οι τομείς πληροφορικής και επικοινωνιών αντιστοιχούν στο 14% του ΑΕΠ και παρουσιάζουν αυξημένη ζήτηση για εξειδικευμένο προσωπικό.
Η Πρωτοβουλία εντάσσεται στο «Όραμα 2035» και στη στρατηγική μετάβασης προς οικονομία της γνώσης. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει θέσει την καινοτομία στο επίκεντρο της εθνικής αναπτυξιακής ατζέντας, όπως φάνηκε και στις πρόσφατες επαφές του στις ΗΠΑ.
Πρέπει να φέρουμε το ταλέντο μαζί με τις επενδύσεις. Και οι Κύπριοι του εξωτερικού έχουν κρίσιμο ρόλο σε αυτό.
– Προγραμματίζετε και άλλες δράσεις για να καταστεί η Κύπρος ελκυστικός τόπος επιστροφής;
Ασφαλώς. Η Πρωτοβουλία είναι δυναμική, εξελίσσεται με βάση την εμπειρία και τις ανάγκες της αγοράς.
Συμπληρώνει το ευρύτερο κυβερνητικό έργο σε παιδεία, υγεία, στέγαση και δημόσια διοίκηση. Συνδέεται με τη συνολική βελτίωση της καθημερινότητας και με τη δυνατότητα επιστροφής.
Είναι μια συλλογική προσπάθεια: Κυβέρνηση, ιδιωτικός τομέας, ακαδημαϊκή κοινότητα, επαγγελματικοί φορείς και — πάνω απ’ όλα — οι ίδιοι οι Κύπριοι του εξωτερικού.
Δεν είναι πρόσκληση «από τα πάνω», αλλά ανοιχτή διαδικασία επανασύνδεσης με τους ανθρώπους μας, όπου κι αν βρίσκονται.
Πρόεδρος ΚΕΒΕ: Μια καίριας σημασίας προσπάθεια
Ο Πρόεδρος του ΚΕΒΕ, Σταύρος Σταύρου σημειώνει σε σχόλιο του μεταξύ άλλων, πως αυτή η προσπάθεια έρχεται να απαντήσει σε ένα από τα πιο σοβαρά και χρόνιου χαρακτήρα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κυπριακή οικονομία και αφορά τη διαρροή ταλέντου.
Πιο συγκεκριμένα, ο κ. Σταύρου, σημειώνει πως: «Το ΚΕΒΕ χαιρετίζει με ιδιαίτερη ικανοποίηση την πρωτοβουλία της Κυβέρνησης για τον επαναπατρισμό επιστημόνων που βρίσκονται στο εξωτερικό – την αποκαλούμενη στρατηγική “Brain Gain”. Πρόκειται για μια καίριας σημασίας προσπάθεια, που έρχεται να απαντήσει σε ένα από τα πιο σοβαρά και χρόνιου χαρακτήρα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κυπριακή οικονομία και κοινωνία: τη διαρροή ταλέντου (brain drain) προς το εξωτερικό.
Το ΚΕΒΕ, ως ο κύριος εκπρόσωπος της επιχειρηματικής κοινότητας της Κύπρου, θεωρεί ότι η επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο αποτελεί τη βάση για μια βιώσιμη και ανταγωνιστική οικονομία. Η επιστροφή Κύπριων επιστημόνων, ερευνητών και εξειδικευμένων επαγγελματιών μπορεί να προσδώσει σημαντική προστιθέμενη αξία στο παραγωγικό μοντέλο της χώρας. Οι γνώσεις, η εμπειρία και η διεθνής δικτύωση που αποκτήθηκαν στο εξωτερικό μπορούν να ενισχύσουν τις τοπικές επιχειρήσεις, να ενθαρρύνουν την καινοτομία και να ενισχύσουν τη σύνδεση της Κύπρου με τα διεθνή οικονομικά και επιστημονικά δίκτυα.
Το ΚΕΒΕ βλέπει την πρωτοβουλία ως μια σημαντική στρατηγική ευκαιρία και δηλώνει έμπρακτη στήριξη προς την κατεύθυνση αυτή. Ήδη βρισκόμαστε σε επικοινωνία με επιχειρήσεις-μέλη μας για να καταγράψουμε τις ανάγκες σε ειδικότητες, δεξιότητες και επιστημονικά πεδία, με στόχο την αντιστοίχισή τους με Κυπρίους που βρίσκονται στο εξωτερικό και επιθυμούν να επιστρέψουν. Παράλληλα, είμαστε έτοιμοι να συμβάλουμε στην ανάπτυξη εργαλείων και προγραμμάτων υποδοχής, επανένταξης και επαγγελματικής αποκατάστασης, ώστε η μετάβαση πίσω στην Κύπρο να είναι όσο το δυνατόν ομαλότερη.
Επιπρόσθετα, το ΚΕΒΕ υποστηρίζει την ανάγκη για ένα φιλικότερο επιχειρηματικό περιβάλλον που θα λειτουργεί ελκυστικά για τους επαναπατριζόμενους, αλλά και για διεθνείς επαγγελματίες. Ζητήματα όπως η φορολογική πολιτική, οι υποδομές, η ποιότητα ζωής και οι ευκαιρίες επαγγελματικής ανέλιξης είναι κρίσιμοι παράγοντες για την επιτυχία της πρωτοβουλίας.
Τέλος, πιστεύουμε ότι ο επαναπατρισμός δεν είναι μόνο οικονομική επένδυση αλλά και κοινωνική. Πρόκειται για την ανάκτηση ανθρώπινου δυναμικού που μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για τον μετασχηματισμό της χώρας σε ένα πρότυπο καινοτομίας, δημιουργικότητας και εξωστρέφειας.
Το ΚΕΒΕ δεσμεύεται να συνεχίσει να συνεργάζεται στενά με την Πολιτεία και τους κοινωνικούς εταίρους για την επιτυχία αυτής της σημαντικής εθνικής προσπάθειας», διαβεβαιώνει καταληκτικά ο κ. Σταύρου.
Πρόεδρος Invest Cyprus: Μια φιλόδοξη πρωτοβουλία
Ο Πρόεδρος του Invest Cyprus, Ευγένιος Ευγενίου, σε δική του τοποθέτηση, χαρακτηρίζει το σχέδιο ως μια φιλόδοξη πρωτοβουλία, υπογραμμίζοντας πως η Κύπρος προσφέρει σήμερα γόνιμο έδαφος για αυτές τις ενέργειες.
Ειδικότερα, όπως αναφέρει ο κ. Ευγενίου: «Το “Minds in Cyprus” είναι μια φιλόδοξη πρωτοβουλία της κυβέρνησης με μακροπρόθεσμο ορίζοντα και ιδιαίτερη σημασία για την αναπτυξιακή πορεία της χώρας. Στόχος, η επανασύνδεση της Κύπρου με το παγκόσμιο κυπριακό ανθρώπινο δυναμικό αξιοποιώντας τις γνώσεις, την εμπειρία και το ταλέντο τους, για την ενίσχυση του παραγωγικού ιστού της χώρας και τη δημιουργία ενός δικτύου συνεργασίας με όσους παραμένουν εκτός συνόρων. Η Κύπρος σήμερα, προσφέρει γόνιμο έδαφος για την επίτευξη αυτών των στόχων.
Το 2023, ήταν χρονιά σταθμός για την Κύπρο με €3,2 δισεκατομμύρια σε ξένες επενδύσεις, αύξηση 129% σε σχέση με το προηγούμενο έτος και δημιουργία 2.500 νέων θέσεων εργασίας. Το 2024, 440 εταιρείες εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο δημιουργώντας περισσότερες από 1.500 νέες θέσεις εργασίας.
Η χώρα μας κατατάσσεται δεύτερη στην ΕΕ σε ξένες επενδύσεις κατά κεφαλήν και συγκαταλέγεται στις
10 πρώτες χώρες παγκοσμίως. Είναι σημαντικό πως οι ξένες εταιρείες που εγκαταστάθηκαν συνεχίζουν να μεγαλώνουν και να έχουν ανάγκες σε ανθρώπινο δυναμικό.
Η πρόσφατη πρόβλεψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατατάσσει την κυπριακή οικονομία ανάμεσα στις τέσσερις ταχύτερα αναπτυσσόμενες στην ΕΕ, με ρυθμούς 3% για το 2025 και 2,5% για το 2026. Παράλληλα, η χώρα βρίσκεται σε τροχιά πλήρους απασχόλησης και το δημόσιο χρέος αναμένεται να περιοριστεί κάτω από το 60% του ΑΕΠ.
Η Κύπρος μέσα από την προσέλκυση επενδύσεων μετασχηματίζεται σε περιφερειακό κόμβο τεχνολογίας. Ο τεχνολογικός τομέας σήμερα συμβάλλει άμεσα και έμμεσα στο 14% του ΑΕΠ, υποστηρίζοντας περισσότερες από 62.000 θέσεις εργασίας με ένα οικοσύστημα εταιρειών που αναπτύχθηκε τα τελευταία χρόνια και συνεχίζει να διευρύνεται.
Ταυτόχρονα το ερευνητικό οικοσύστημα ενισχύεται διαρκώς, με 7 κέντρα αριστείας, 9 ερευνητικά ινστιτούτα, 12 πανεπιστήμια και άνω των 3.500 ερευνητών, και το πιο γρήγορα αναπτυσσόμενο οικοσύστημα start ups στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθιστώντας την Κύπρο τη μόνη χώρα της Νότιας Ευρώπης που αξιολογείται ως «strong innovator» από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η χώρα μας αναδεικνύεται σε ελκυστικό προορισμό τόσο για εργαζόμενους όσο και για επενδύσεις κάτι που βιώσαμε και κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Προέδρου Χριστοδουλίδη στις ΗΠΑ. Το ενδιαφέρον για επενδύσεις αυξάνεται και έτσι μεγεθύνεται η προοπτική περαιτέρω ανάπτυξης με θετική επίδραση στην ενίσχυση της επάρκειας των μισθολογικών απολαβών.
Στη βάση του σχεδίου προσέλκυσης εταιρειών εξειδίκευσης πάνω από 15.000 επαγγελματίες από τρίτες χώρες επέλεξαν την Κύπρο για να ζήσουν και να εργαστούν τα τελευταία τρία χρόνια. Ήρθε η ώρα να το σκεφτούν και οι συμπατριώτες μας που εργάζονται στο εξωτερικό.
Έχουν λοιπόν διαμορφωθεί οι κατάλληλες συνθήκες που επιτρέπουν, ή καλύτερα καθιστούν απαραίτητη, την αξιοποίηση των Κύπριων της διασποράς, τον επαναπατρισμό τους και την ένταξή τους στην αγορά εργασίας με το γνωστικό και τεχνοκρατικό τους υπόβαθρο.
Με το βλέμμα στραμμένο στους Κύπριους της διασποράς, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρουσίασε το νέο Σχέδιο Δράσης στο Λονδίνο, στο πλαίσιο εκδήλωσης που συνδιοργάνωσε με τον Invest Cyprus και το ΚΕΒΕ στην παρουσία 750, κυρίως νέων, κυπρίων που εργάζονται εκεί. Οι παρευρισκόμενοι αλλά και αυτοί που παρακολουθήσαν διαδικτυακά είχαν την ευκαιρία να ακούσουν τις ιστορίες Κυπρίων που επέστρεψαν, να ενημερωθούν για τις νέες εξελίξεις που μετασχηματίζουν την κυπριακή οικονομία να ενημερωθούν για το υποστηρικτικό πλαίσιο που έχει θεσπιστεί και να συνδεθούν με τις 20 εταιρείες που παρευρέθηκαν.
Το “Minds in Cyprus” στηρίζεται σε τέσσερις άξονες:
- Ψηφιακή Πύλη Πληροφόρησης, με εύκολη πρόσβαση σε πληροφορίες για εργασία, στέγαση, υγεία, εκπαίδευση και επιχειρηματικότητα, καθώς και δυνατότητα παροχής υποστήριξης.
- Πλατφόρμα Αντιστοίχισης Ταλέντου, που συνδέει Κυπρίους του εξωτερικού με θέσεις εργασίας.
- Οικογενειακή Επανένταξη, με γρήγορη πολιτογράφηση για συζύγους, πρόσβαση των παιδιών στο εκπαιδευτικό σύστημα και προγράμματα κοινωνικής ενσωμάτωσης.
- Φορολογικά Κίνητρα, σε όσους επιστρέφουν μετά από τουλάχιστον επτά χρόνια στο εξωτερικό.
Η στρατηγική του “Minds in Cyprus” φιλοδοξεί την επανένωση των δυνάμεων του κυπριακού λαού, όπου κι αν αυτός βρίσκεται, για ένα κοινό, καινοτόμο και βιώσιμο μέλλον», καταλήγει στην τοποθέτηση του.
