Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν την Πέμπτη το πλαίσιο μιας νέας Συμφωνίας για Αμοιβαίο, Δίκαιο και Ισορροπημένο Εμπόριο, με στόχο την ενίσχυση των εμπορικών και επενδυτικών τους δεσμών. Η συμφωνία περιλαμβάνει μειώσεις δασμών, προνομιακή πρόσβαση σε αγορές και συνεργασία σε κρίσιμους στρατηγικούς τομείς όπως η ενέργεια, η άμυνα και η ψηφιακή οικονομία.
Σύμφωνα με την κοινή δήλωση, οι δύο πλευρές διαθέτουν «μία από τις μεγαλύτερες οικονομικές σχέσεις στον κόσμο», με αμοιβαίες επενδυτικές μετοχές που ξεπερνούν τα 5 τρισ. δολάρια. Στο πλαίσιο αυτό, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις αναμένεται να επενδύσουν επιπλέον 600 δισ. δολάρια στις ΗΠΑ έως το 2028.
Κύρια σημεία της συμφωνίας
- Εφαρμογή ανώτατου ορίου 15% σε όλα τα προϊόντα της ΕΕ που υπόκεινται σε αμοιβαίους δασμούς, με εξαιρέσεις για στρατηγικά αγαθά όπως αεροσκάφη, γενόσημα φάρμακα και φυσικούς πόρους (π.χ. φελλός).
- Οι ΗΠΑ δεσμεύτηκαν να περιλάβουν φαρμακευτικά προϊόντα, ημιαγωγούς και ξυλεία στο πλαφόν μετά την ολοκλήρωση των ερευνών βάσει του άρθρου 232.
- Ο δασμός στα αυτοκίνητα και ανταλλακτικά μειώνεται από το 27,5% στο 15%.
- Συνεργασία για την αντιμετώπιση της υπερπαραγωγής χάλυβα και αλουμινίου και τη διασφάλιση εφοδιαστικών αλυσίδων με τη χρήση δασμολογικών ποσοστώσεων (TRQs).
- Μείωση μη δασμολογικών εμποδίων μέσω συνεργασίας σε πρότυπα, αξιολογήσεις συμμόρφωσης και πιστοποιητικά SPS.
- Ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της οικονομικής ασφάλειας, των επενδύσεων και του ψηφιακού εμπορίου.
Οφέλη για την ΕΕ
Η συμφωνία προσφέρει σταθερότητα στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, προστατεύοντας θέσεις εργασίας και εξασφαλίζοντας προβλεψιμότητα στους όρους πρόσβασης στην αμερικανική αγορά. Η ΕΕ διατηρεί την ανταγωνιστικότητά της έναντι άλλων εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ, ενώ ανοίγει τον δρόμο για περαιτέρω άρση δασμών και μείωση μη δασμολογικών εμποδίων.
Προσφορές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ
Η ΕΕ θα καταργήσει δασμούς σε βιομηχανικά προϊόντα και θα διευρύνει την πρόσβαση της αμερικανικής πλευράς σε αγροδιατροφικά αγαθά όπως ξηροί καρποί, ψάρια, σπόροι και μεταποιημένα τρόφιμα. Αντιθέτως, ευαίσθητα προϊόντα όπως το βοδινό, τα πουλερικά, το ρύζι και η αιθανόλη δεν περιλαμβάνονται.
Επενδύσεις και ενέργεια
Οι ευρωπαϊκές εταιρείες σχεδιάζουν νέες επενδύσεις ύψους 600 δισ. δολαρίων στις ΗΠΑ έως το 2029, ενώ η ΕΕ προγραμματίζει προμήθειες αμερικανικής ενέργειας αξίας 750 δισ. δολαρίων μέσα στην επόμενη τριετία, για την αντικατάσταση του ρωσικού φυσικού αερίου και πετρελαίου. Επιπλέον, η ΕΕ δεσμεύεται να αγοράσει τσιπ τεχνητής νοημοσύνης αξίας 40 δισ. ευρώ για να στηρίξει την ψηφιακή της μετάβαση.
Κανονιστικά και θεσμικά ζητήματα
Η ΕΕ συμφώνησε να ανταλλάξει απόψεις με τις ΗΠΑ για την Οδηγία περί Δέουσας Επιμέλειας (CSDDD) και τον Κανονισμό για την Αποψίλωση (EUDR), χωρίς όμως να αλλάξει το ρυθμιστικό της πλαίσιο ή να παραχωρήσει προνομιακή μεταχείριση σε αμερικανικές επιχειρήσεις. Δεν υπήρξε καμία δέσμευση για αλλαγές στους ευρωπαϊκούς ψηφιακούς κανονισμούς (DMA, DSA).
Αμυντική διάσταση
Η ΕΕ αναγνωρίζει σχέδια για αύξηση των αγορών αμυντικού εξοπλισμού από τις ΗΠΑ, στο πλαίσιο της στρατηγικής εμβάθυνσης της διατλαντικής συνεργασίας και της ενίσχυσης της διαλειτουργικότητας στο ΝΑΤΟ.
Επόμενα βήματα
Η Κοινή Δήλωση είναι πολιτική και μη δεσμευτική, ωστόσο τα δύο μέρη δεσμεύονται να προχωρήσουν ταχύτατα στην εφαρμογή των συμφωνηθέντων. Η υλοποίηση θα ακολουθήσει τις προβλεπόμενες διαδικασίες της ΕΕ, με συμμετοχή κρατών-μελών και Ευρωκοινοβουλίου.
