Τη θετική πορεία της κυπριακής οικονομίας και τις προκλήσεις που εξακολουθούν να την απασχολούν, ανέδειξε η ετήσια παρουσίαση της Εαρινής Δέσμης 2025 από κοινοτικό αξιωματούχο, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
Η έκθεση, η οποία συνοδεύεται από στοχευμένες προτάσεις πολιτικής, περιλαμβάνει ανάλυση για όλα τα κράτη μέλη, με ειδική αναφορά στην Κύπρο, η οποία φέτος λαμβάνει θετική αξιολόγηση σε αρκετούς κρίσιμους τομείς.
Η Κύπρος καταγράφει σημαντικές επιδόσεις σε πέντε βασικά πεδία, σύμφωνα με την ανάλυση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής:
• Ισχυρή οικονομική ανάπτυξη, παρά το ασταθές διεθνές περιβάλλον.
• Σημαντικά δημοσιονομικά πλεονάσματα και ταχεία αποκλιμάκωση του δημοσίου χρέους.
• Σταθερή μείωση των αδυναμιών που σχετίζονται με το εξωτερικό και ιδιωτικό χρέος, γεγονός που οδήγησε στην απουσία μακροοικονομικών ανισορροπιών.
• Επιτυχής προσπάθεια για διαφοροποίηση της οικονομίας, με επενδύσεις σε νέους τομείς.
• Βελτίωση σε πολλούς δείκτες βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, αποδεικνύοντας τη μεταστροφή της οικονομίας σε πιο βιώσιμα πρότυπα.
Δέκα κύριες προκλήσεις
Ωστόσο, η Κύπρος εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σοβαρές διαρθρωτικές και κοινωνικές προκλήσεις, οι οποίες συνοψίζονται ως εξής:
• Αύξηση των δημόσιων δαπανών, με ανάγκη συμμόρφωσης με τις ευρωπαϊκές δημοσιονομικές δεσμεύσεις.
• Ανεπαρκείς επενδύσεις στην έρευνα και καινοτομία (0,29% του ΑΕΠ), καθώς και αδύναμο εθνικό σύστημα καινοτομίας.
• Ανεπαρκώς ανεπτυγμένο σύστημα κεφαλαιαγοράς και χαμηλή χρηματοοικονομική παιδεία.
• Διοικητικά εμπόδια και πολύπλοκες διαδικασίες, με αρνητικό αντίκτυπο στην επιχειρηματικότητα.
• Ανεπαρκής διακυβέρνηση κρατικών επιχειρήσεων, σε σχέση με διεθνή πρότυπα.
• Ενεργειακή εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα, με υψηλό κόστος ηλεκτρικής ενέργειας και περιορισμένη ενεργειακή ασφάλεια.
• Ανεπαρκής διαχείριση υδάτινων πόρων και χαμηλή ανακύκλωση, με την Κύπρο να καταγράφει τα υψηλότερα ποσοστά απορριμμάτων τροφίμων στην ΕΕ.
• Ανεπαρκής δράση για την κλιματική προσαρμογή, τόσο σε θεσμικό επίπεδο όσο και σε χρηματοδότηση.
• Ελλείψεις δεξιοτήτων και εργατικού δυναμικού, με χαμηλές επιδόσεις στη βασική εκπαίδευση και στις επιστήμες STEM.
• Περιορισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες μακροχρόνιας φροντίδας για ηλικιωμένους, με τις χαμηλότερες δημόσιες δαπάνες στην ΕΕ.
Συστάσεις για την Κύπρο για την περίοδο 2025–2026
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει πέντε βασικούς άξονες πολιτικής για την Κύπρο, ώστε να αντιμετωπιστούν οι παραπάνω προκλήσεις:
• Δημοσιονομική πολιτική: Τόνωση των αμυντικών δαπανών με ταυτόχρονη διατήρηση της πειθαρχίας στις δαπάνες.
• Αξιοποίηση ευρωπαϊκών πόρων: Επίσπευση της υλοποίησης του Σχεδίου Ανάκαμψης και των Ταμείων Συνοχής, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας.
• Ενίσχυση του διαρθρωτικού πλαισίου.
• Αναβάθμιση του οικοσυστήματος έρευνας και καινοτομίας.
• Βελτίωση των χρηματοδοτικών εργαλείων για παραγωγικές επενδύσεις.
• Απλοποίηση των ρυθμιστικών διαδικασιών και βελτίωση της δημόσιας διοίκησης.
• Αναμόρφωση της διακυβέρνησης των κρατικών επιχειρήσεων.
Περιβάλλον, ενέργεια και κλίμα
• Ενίσχυση των ενεργειακών διασυνδέσεων και προώθηση των ΑΠΕ.
• Αναβάθμιση των υποδομών ύδρευσης και διαχείρισης αποβλήτων.
• Υιοθέτηση αποτελεσματικών πολιτικών προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.
Αγορά εργασίας και κοινωνική μέριμνα
• Αντιμετώπιση ελλείψεων στην αγορά εργασίας με ενίσχυση της τεχνικής εκπαίδευσης και των πράσινων/ψηφιακών δεξιοτήτων.
• Επέκταση της προσχολικής εκπαίδευσης.
• Δημιουργία ολοκληρωμένου μοντέλου μακροχρόνιας φροντίδας για ηλικιωμένους.
