Από τα ναρκωτικά στη βίαιη συμπεριφορά, τις απειλές, τις επιθέσεις και την εγκληματική συμπεριφορά κατά της ίδιας τους της οικογένειας. Οι γονείς απελπίζονται, καλούν σε βοήθεια την Αστυνομία και τα εξαρτημένα άτομα, από την ψυχωσική συμπεριφορά που προκαλεί η χρήση παράνομων, χημικών κυρίως, ουσιών μεταφέρονται στο ψυχιατρείο. Ακολουθεί ολιγοήμερη παραμονή τους σε νοσηλεία, επιστρέφουν στα σπίτια τους και πάλι πίσω στα ναρκωτικά. Ένας φαύλος κύκλος που επαναλαμβάνεται και θέτει σε κίνδυνο, ταλαιπωρώντας παράλληλα, δεκάδες οικογένειες κάθε μέρα στην Κύπρο.
Ακόμα κι όταν τα καταφέρουν και απεξαρτηθούν από τα ναρκωτικά, προσκρούουν στη γραφειοκρατία. Για μια απλή ανανέωση άδειας οδήγησης μπορεί να περιμένουν για μήνες με αποτέλεσμα να μην μπορούν να επανενταχθούν στην κοινωνία και να κινδυνεύουν συνεχώς με υποτροπή λόγω απομόνωσης και οικονομικών προβλημάτων.
«Τους κάνουμε να νιώθουν ότι δεν τους θέλουμε, ότι δεν υπάρχει λόγος να ξεφύγουν από τα ναρκωτικά, ότι η κοινωνία τους απορρίπτει», κατήγγειλαν, χθες, βουλευτές αναφερόμενοι σε συγκεκριμένα παραδείγματα χρηστών και των οικογενειών τους. Η Βουλή, εντοπίζει κενά και ελλείψεις στο σύστημα, με την κοινοβουλευτική επιτροπή Υγείας να επικεντρώνεται στους κατάδικους χρήστες ναρκωτικών και στα θεραπευτικά προγράμματα που προσφέρονται με στόχο την απεξάρτηση τους.
Το ειδικό πρόγραμμα για χρήστες ναρκωτικά μέχρι 24 ετών, οι οποίοι συλλαμβάνονται για συναφή αδικήματα και έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν την απεξάρτηση από την ποινική διαδικασία φαίνεται ότι προς το παρόν αποδίδει. Πέραν των 250 νέων μέχρι 24 ετών και μέλη των οικογενειών τους συμμετείχαν κατά την περσινή χρονιά σε θεραπευτικά προγράμματα. Το 2023 είχαν παραπεμφθεί στη θεραπευτική κοινότητα Αγία Σκέπη 256 άτομα, εκ των οποίων 202 ήταν ενεργοί χρήστες και 54 γονείς. Το 2024 ο αριθμός έφτασε στους 257, ενώ μέχρι τον Μάιο του 2025 είχαν ήδη ενταχθεί 101 άτομα στα προγράμματα.
Κενό φαίνεται, να εντοπίζεται, ωστόσο, στη διαχείριση των χρηστών που καταδικάζονται και βρίσκονται στις Κεντρικές Φυλακές. Όπως τονίστηκε, η κοινωνική επανένταξη είναι κομβικής σημασίας, ώστε οι πρώην χρήστες να επανέλθουν ομαλά στην κοινωνία και να μην επιστρέφουν συνεχώς στον φαύλο κύκλο παραβατικότητας και εξάρτησης.
Εντός των Φυλακών λειτουργούν, αυτή τη στιγμή, δύο θεραπευτικά προγράμματα ενώ όπως αναφέρθηκε σε προχωρημένο στάδιο βρίσκονται οι διαδικασίες για λειτουργία, εντός του σωφρονιστικού ιδρύματος και ολοήμερης μονάδας θεραπείας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιον της κοινοβουλευτικής επιτροπής Υγείας, το πρόγραμμα «Δανάη» στις Κεντρικές Φυλακές φιλοξένησε τον Φεβρουάριο του 2025, 92 κρατούμενους, τον Μάρτιο 69, τον Απρίλιο 33 και τον Μάιο 64. Παράλληλα, λειτουργεί και το πρόγραμμα «Λέμβος», που περιλαμβάνει τόσο θεραπευτική προσέγγιση όσο και δραστηριότητες ανάπτυξης δεξιοτήτων.
Ο διευθυντής των Κεντρικών Φυλακών, τόνισε ότι τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί ειδικό σύστημα και μέσω των προγραμμάτων στήριξης που λειτουργούν, «οι κρατούμενοι μπορούν να αναπτύξουν δεξιότητες και να βελτιώσουν τη ζωή τους». Παράλληλα, είπε, «έχει λειτουργήσει το γραφείο κοινωνικής στήριξης, το οποίο αναλαμβάνει την αξιολόγηση, καθοδήγηση και παραπομπή των κρατουμένων σε εξειδικευμένα συμβουλευτικά και θεραπευτικά προγράμματα».
Από πλευράς Αστυνομίας και υπουργείου Δικαιοσύνης, αναφέρθηκε ότι λειτουργεί ειδικό τμήμα στην Υπηρεσία Καταπολέμησης Ναρκωτικών το οποίο παραπέμπει νεαρούς συλληφθέντες σε θεραπευτικά προγράμματα πριν την εκδίκαση της υπόθεσής τους, με στόχο την πρόληψη και αποτροπή ποινικοποίησης. Επίσης, μετά την καταδίκη, δίνεται η δυνατότητα σε χρήστες να υποβάλουν αίτηση για συμμετοχή σε θεραπευτικά προγράμματα.
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε από βουλευτές στη γραφειοκρατία και τις και τις καθυστερήσεις που παρατηρούνται στην ανανέωση αδειών οδήγησης ατόμων που αποφυλακίζονται. Όπως είπαν βουλευτές, πολλοί χρήστες, που ολοκλήρωσαν τη θεραπεία τους, περιμένουν για μήνες μέχρι που να αξιολογηθούν από ιατροσυμβούλιο. «Με αυτό τον τρόπο τους εγκλωβίζουμε στα σπίτια τους. Δεν μπορούν να πάνε στη δουλειά τους, ακόμα κι αν προσληφθούν σε κάποια δουλειά, δεν έχουν την ανεξαρτησία τους, απομονώνονται, απελπίζονται και ο κίνδυνος να υποτροπιάσουν είναι μεγάλος».
Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, όπως ανέφεραν μέλη της κοινοβουλευτικής επιτροπής Υγείας, άτομα με εξάρτηση από μεθαμφεταμίνες εμφανίζουν ψυχώσεις «έχουν διαπράξει σοβαρά εγκλήματα κατά των γονέων τους» ή άλλοι εισάγονται στο νοσοκομείο Αθαλάσσας, μόνο για να λάβουν προσωρινή υποστήριξη αφού στη συνέχεια επιστρέφουν στα σπίτια τους «και ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται».
Το υπουργείο Υγείας, όπως αναφέρθηκε προωθεί τη δημιουργία ειδικής πτέρυγας στο νοσοκομείο Αθαλάσσας, όπου οι ασθενείς θα παραμένουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και θα εντάσσονται αμέσως σε προγράμματα αποθεραπείας.
