Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) σημειώνει τις ισχυρές δημοσιονομικές και οικονομικές επιδόσεις της Κύπρου το 2024, επισημαίνοντας την επίτευξη δημοσιονομικού πλεονάσματος 4,3% του ΑΕΠ και τη μείωση του δημόσιου χρέους στο 65% του ΑΕΠ. Ωστόσο, καλεί τις αρχές να αποφύγουν μέτρα που θα μπορούσαν να επιτείνουν τις πληθωριστικές πιέσεις ή να περιορίσουν τη δυνατότητα μελλοντικών δαπανών.
Στην Έκθεση για την ετήσια αξιολόγηση της κυπριακής οικονομίας από το ΔΝΤ στο πλαίσιο του Άρθρου IV, η οποία εγκρίθηκε από το Εκτελεστικό Συμβούλιο χωρίς συνεδρίαση και δημοσιοποιήθηκε την Δευτέρα το βράδυ, αναφέρει ότι η Κύπρος κατέγραψε έναν από τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στη ζώνη του ευρώ το 2024 (3,4%), χάρη στον ισχυρό τουρισμό, την ανάπτυξη του τομέα πληροφορικής και επικοινωνιών και την ανθεκτική κατανάλωση. Ωστόσο, προειδοποιεί για ενδείξεις υπερθέρμανσης.
Επιβράδυνση ανάπτυξης, αλλά οι μεταρρυθμίσεις ενισχύουν τις προοπτικές
Το ΔΝΤ προβλέπει επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης στο 2,5% το 2025, με σταθεροποίηση στο 3% μεσοπρόθεσμα, καθώς η κυπριακή οικονομία μεταβαίνει από την κατανάλωση στις επενδύσεις. Ο πληθωρισμός, που υποχώρησε στο 2,1% τον Μάρτιο, αναμένεται να σταθεροποιηθεί στο 2% μέχρι το τέλος του έτους, με τη στήριξη από την επιβράδυνση της ανάπτυξης και τη μείωση των τιμών πετρελαίου.
Το Ταμείο προειδοποιεί ότι ενδεχόμενη χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής ή περαιτέρω πιέσεις στους μισθούς –ιδίως στον δημόσιο τομέα– ενδέχεται να επαναφέρουν πληθωριστικούς κινδύνους. Επιπλέον, επισημαίνει ότι οι βραχυπρόθεσμοι κίνδυνοι παραμένουν καθοδικοί, λόγω των παγκόσμιων εμπορικών εντάσεων και της γεωπολιτικής αστάθειας, ενώ οι μακροπρόθεσμες προοπτικές είναι πιο ισορροπημένες, ιδίως αν συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις.
Το ΔΝΤ αναγνωρίζει την «αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα» της κυπριακής οικονομίας, με ισχυρές εξαγωγές υπηρεσιών, ισχυρή εγχώρια ζήτηση και περιορισμένης προσφοράς αγορά εργασίας με χαμηλή ανεργία. Παράλληλα, όμως, εντοπίζει ενδείξεις υπερθέρμανσης, λόγω αυξανόμενων μισθών και εμπορικών περιορισμών. Προειδοποιεί επίσης για το αυξημένο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών και υπογραμμίζει ότι η εξωτερική θέση παραμένει ασθενέστερη από ό,τι δικαιολογούν τα θεμελιώδη μεγέθη.
Ισχυρό δημοσιονομικό πλεόνασμα, αλλά μικρά περιθώρια χαλάρωσης
Σύμφωνα με την έκθεση, το δημοσιονομικό πλεόνασμα ανήλθε σε 4,3% του ΑΕΠ το 2024, ενώ το πρωτογενές πλεόνασμα έφτασε το 5,6%. Το δημόσιο χρέος μειώθηκε σημαντικά στο 65% του ΑΕΠ, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα της χώρας απέναντι σε μελλοντικά σοκ και ενδυναμώνοντας την εμπιστοσύνη των αγορών.
Το ΔΝΤ καλεί τις αρχές να συνεχίσουν να δίνουν προτεραιότητα στη μείωση του χρέους, ώστε να διατηρηθεί ένα ισχυρό δημοσιονομικό απόθεμα. Τονίζει ότι πρέπει να αποφευχθούν νέα μέτρα που θα προκαλούσαν δημοσιονομική χαλάρωση, όπως αυξήσεις στις κοινωνικές μεταβιβάσεις ή στους μισθούς του Δημοσίου. Ειδική αναφορά γίνεται στην ανάγκη αποφυγής αυξήσεων στην Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή (ΑΤΑ) και νέων έκτακτων αυξήσεων μισθών.
Το ΔΝΤ χαιρετίζει τη δέσμευση της κυβέρνησης για διατήρηση πλεονασμάτων μέχρι το 2028, στο πλαίσιο του νέου πλαισίου δημοσιονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ. Την ίδια ώρα, προειδοποιεί ότι οι μελλοντικές δαπάνες για το κλίμα, τον ψηφιακό μετασχηματισμό και τη γήρανση του πληθυσμού περιορίζουν τα περιθώρια για χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής.
Ισχυρό τραπεζικό σύστημα, ανάγκη προσοχής για τα ακίνητα
Το ΔΝΤ σημειώνει ότι ο τραπεζικός τομέας της Κύπρου παραμένει ισχυρός, με υψηλά επίπεδα κεφαλαίων και ρευστότητας και ιστορικά υψηλή κερδοφορία. Παρά τα υψηλά επιτόκια, η ποιότητα των περιουσιακών στοιχείων συνεχίζει να βελτιώνεται, χάρη στην ισχυρή ανάπτυξη της οικονομίας.
Ωστόσο, το Ταμείο επισημαίνει την ανάγκη διαρκούς επαγρύπνησης, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τον τομέα των ακινήτων. Χαιρετίζει την αύξηση του αντικυκλικού κεφαλαιακού αποθέματος (CCyB) ως ένα προληπτικό μέτρο που ενισχύει την ανθεκτικότητα των τραπεζών χωρίς να περιορίζει την παροχή δανείων ή την ανάπτυξη.
Αν και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ) έχουν μειωθεί σημαντικά και απομακρυνθεί από τον τραπεζικό τομέα, εξακολουθούν να παραμένουν σε υψηλά απόλυτα επίπεδα. Η πλήρης εφαρμογή του πλαισίου εκποιήσεων και η επιτυχής υιοθέτηση του σχεδίου «ενοίκιο έναντι δόσης» αναμένεται να επιταχύνουν την εκκαθάριση των ΜΕΔ, απελευθερώνοντας εγχώριο κεφάλαιο.
Μεταρρυθμίσεις για ενίσχυση της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης
Το ΔΝΤ υπογραμμίζει ότι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις είναι απαραίτητες για τη στήριξη της μελλοντικής ανάπτυξης της Κύπρου, καθώς η χώρα μεταβαίνει σε ένα μοντέλο ανάπτυξης επικεντρωμένο στις επενδύσεις. Σημειώνει ότι με την απασχόληση ήδη σε υψηλά επίπεδα, η μελλοντική ανάπτυξη θα πρέπει να προέλθει από αύξηση της παραγωγικότητας και ενίσχυση του επενδυτικού περιβάλλοντος.
Προτρέπει τις αρχές να επισπεύσουν τις μεταρρυθμίσεις στη δικαιοσύνη, να ενισχύσουν τα δικαιώματα πιστωτών και τις διαδικασίες αφερεγγυότητας και να επιταχύνουν την απονομή δικαιοσύνης. Παράλληλα, καλεί σε πολιτικές για την αντιμετώπιση του ελλείμματος δεξιοτήτων και την ενίσχυση της απασχόλησης των νέων και των μακροχρόνια ανέργων.
Στον ενεργειακό τομέα, τονίζει την ανάγκη για ταχεία πρόοδο στην ολοκλήρωση του τερματικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και της διασύνδεσης της ηλεκτρικής ενέργειας, προκειμένου να μειωθούν τα κόστη, να ενισχυθεί η ασφάλεια εφοδιασμού και να επιτευχθούν οι στόχοι της ΕΕ για το κλίμα. Επικροτεί επίσης τη δρομολόγηση της πράσινης φορολογίας και την αύξηση του ανταγωνισμού στην αγορά ηλεκτρισμού.
Τέλος, το ΔΝΤ θεωρεί κρίσιμη τη διατήρηση ισχυρού πλαισίου κατά του ξεπλύματος χρήματος (AML) για την προστασία της φήμης και της ασφάλειας του χρηματοοικονομικού συστήματος της Κύπρου. Χαιρετίζει τις προσπάθειες επέκτασης της εποπτείας AML και τη σχεδιαζόμενη δημιουργία Εθνικής Μονάδας Εφαρμογής Κυρώσεων στο Υπουργείο Οικονομικών.
ΚΥΠΕ
