Μπήκαν στην ουσία του Κυπριακού και συζήτησαν εκτενώς τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης στην πρώτη τους ουσιαστική συνάντηση οι δύο ηγέτες. Στο ανακοινωθέν που εκδόθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη, μετά από την τρίωρη συνάντηση Χριστοδουλίδη – Έρχιουρμαν, χρησιμοποιήθηκε λεκτικό το οποίο ικανοποιεί και τους δύο. Αναφορά στα ψηφίσματα του ΟΗΕ και στο θέμα της πολιτικής ισότητας.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης φρόντισε μετά τη συνάντηση να σημειώσει το γεγονός ότι μαζί με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη συζήτησαν τόσο την ουσία του Κυπριακού όσο και ΜΟΕ. Για πρώτη, ίσως φορά, από τον Οκτώβρη του 2020, σε ανακοινωθέν του ΟΗΕ γίνεται αναφορά σε ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας μετά από συμφωνία και των δύο πλευρών. Συγκεκριμένα, στο ανακοινωθέν που εκδόθηκε μετά τη χθεσινή συνάντηση αναφέρονται και τα εξής:
- Πρώτον: Οι δύο ηγέτες συμφώνησαν ότι ο πραγματικός στόχος είναι η επίλυση του Κυπριακού με πολιτική ισότητα, όπως περιγράφεται στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
- Δεύτερον: Τα ΜΟΕ είναι σημαντικά για τη δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος, αλλά δεν υποκαθιστούν την επίτευξη λύσης του Κυπριακού.
Μέσα από το ανακοινωθέν ικανοποιούνται η μεν ελληνοκυπριακή πλευρά ως προς την αναφορά στα ψηφίσματα του ΟΗΕ και η δε τ/κ για το θέμα της πολιτικής ισότητας.
Στο ανακοινωθέν αναφέρεται ότι η συνάντηση πραγματοποιήθηκε σε θετική και φιλική ατμόσφαιρα και ότι οι ηγέτες αντάλλαξαν απόψεις για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων με στόχο τη δημιουργία ενός κλίματος που ευνοεί τη διευθέτηση, καθώς και τις προσπάθειες για την επίτευξη λύσης στο Κυπριακό.
Έγινε επίσης απολογισμός για τις προηγούμενες συμφωνημένες πρωτοβουλίες μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης, συζήτησαν νέες ιδέες και συμφώνησαν να επικεντρωθούν στην επίτευξη συμφωνιών το συντομότερο δυνατό, ιδίως στο θέμα του ανοίγματος νέων σημείων διέλευσης, του ζητήματος του χαλλουμιού και της κατασκευής αγωγών από τη Μονάδα Επεξεργασίας Νερού στην κατεχόμενη Μια Μηλιά.
Συμφώνησαν επίσης, αναφέρει το ανακοινωθέν των ΗΕ, να αυξήσουν το προσωπικό για τις υπηρεσίες που απαιτούνται στα σημεία διέλευσης και χαιρέτισαν τις εργασίες για τη διεύρυνση του δρόμου στο σημείο διέλευσης Αγίου Δομετίου, προσβλέποντας σε ολοκλήρωση τους επόμενους μήνες.
«Και οι δύο ηγέτες επιβεβαίωσαν επίσης τη δέσμευσή τους να συμμετάσχουν στην επόμενη άτυπη συνάντηση σε ευρύτερη μορφή που θα συγκληθεί από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ. Δεσμεύτηκαν να συνεχίσουν να εργάζονται εν τω μεταξύ στην Κύπρο, για να παράγουν απτά αποτελέσματα προς όφελος των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων και να διασφαλίσουν την επιτυχία της επόμενης άτυπης συνάντησης σε ευρύτερη μορφή», τονίζεται.
Προστίθεται ότι προς τούτο, εξέφρασαν την προθυμία τους να συναντώνται όσο συχνά χρειάζεται και έδωσαν εντολή στους εκπροσώπους τους να συνεχίσουν τις τακτικές τους συναντήσεις.
Πριν από τη συνάντησή τους, οι ηγέτες επισκέφθηκαν το ανθρωπολογικό εργαστήριο της Επιτροπής Αγνοουμένων (ΔΕΑ) στην Κύπρο.
Ικανοποίηση Νίκου Χριστοδουλίδη
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης επιστρέφοντας από τη συνάντηση με τον Τουφάν Έρχιουρμαν, εξέφρασε την ικανοποίησή του «γιατί ήταν μια πολύ καλή συνάντηση μετά από πολύ καιρό και χαίρομαι πρωτίστως γιατί έγινε στο πρώτο μέρος της συνάντησης, και η περισσότερη ώρα αφορούσε, ουσιαστική συζήτηση σε σχέση με το Κυπριακό, εξ ου και η συγκεκριμένη αναφορά στο ανακοινωθέν των ΗΕ στα ψησίματα του ΣΑ των ΗΕ». Είπε ότι έγινε «μια ανασκόπηση των ΜΟΕ που συζητήθηκαν στις προηγούμενες διευρυμένες διασκέψεις, συμφωνήσαμε να επικεντρωθούμε σε κάποια συγκεκριμένα θέματα».
Από τα ΜΟΕ, το πρώτο που κρατά ο ΠτΔ είναι η συζήτηση της Κυπριακής Δημοκρατίας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το θέμα του χαλλουμιού, το δεύτερο είναι η κατασκευή αγωγών για μεταφορά νερού από το εργοστάσιο επεξεργασίας λυμάτων στη Μια Μηλιά στις ελεύθερες περιοχές, νερό που θα μπορούν να αξιοποιούν για τη γεωργία, για τον πρωτογενή τομέα, κάτι για το οποίο υπάρχει σχετική συμφωνία από το 2011 και δεν προχώρησε, και το τρίτο είναι η ενίσχυση του προσωπικού στα οδοφράγματα.
Ο ΠτΔ έθεσε αριθμό θεμάτων τα οποία ο Τουρκοκύπριος ηγέτης ανέλαβε να απαντήσει, να τοποθετηθεί πιο συγκεκριμένα στην επόμενη συνάντηση, θέματα που αφορούν τους αγνοούμενους και τη δουλειά της ΔΕΑ, θέματα που αφορούν τους εγκλωβισμένους μας, θέματα που αφορούν τη μαρωνίτικη κοινότητα, την κοινότητα των Αρμενίων, θέματα που αφορούν τα τοπωνύμια στις κατεχόμενες περιοχές και θέματα που αφορούν τη φορολογία που επιβάλλει το κατοχικό καθεστώς στα προϊόντα που μεταφέρονται από τις ελεύθερες περιοχές στις κατεχόμενες περιοχές, όπως, επίσης, και το θέμα της πρόσβασης χωρίς διαδικασίες και περιορισμούς στις εκκλησίες στις κατεχόμενες περιοχές, ειδικότερα στις εκκλησίες που έχουν αναστηλωθεί, μέσα στο πλαίσιο των εργασιών της σχετικής Τεχνικής Επιτροπής για τον πολιτισμό.
Η συνέχεια σε Αθήνα και Άγκυρα
Ερωτηθείς για το πότε εκτιμά ότι μπορεί να πραγματοποιηθεί η άτυπη πενταμερής, η οποία θα αποτελέσει εφαλτήριο για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι στο κοινό ανακοινωθέν γίνεται συγκεκριμένη αναφορά στη διευρυμένη διάσκεψη και ότι και οι δύο ηγέτες προσβλέπουν σε αυτή την συνάντηση, ο καθορισμός της οποίας θα γίνει μετά τις συναντήσεις που θα έχει στην Ελλάδα αύριο η κ. Ολγκίν, όπου θα δει και τον Έλληνα Πρωθυπουργό και τον Υπουργό Εξωτερικών.
Θύμισε ότι είχε νωρίτερα τηλεφωνική επικοινωνία με τον Έλληνα Πρωθυπουργό και ότι από την Ελλάδα η κ. Ολγκίν θα μεταβεί στην Τουρκία.
«Και αντιλαμβάνεστε ότι μετά από αυτές τις συναντήσεις, και ειδικότερα τη συνάντηση με τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών, να μπορούμε να μιλήσουμε πιο συγκεκριμένα για την ημερομηνία αυτής της διευρυμένης διάσκεψης. Από δικής μου πλευράς, αυτό που μπορώ να σας πω ότι και την ερχόμενη εβδομάδα είμαι έτοιμος να μεταβώ και να συμμετέχω σε μια τέτοια διευρυμένη διάσκεψη», συμπλήρωσε.
Ο παράγοντας ΕΕ και ο ρόλος του Γιοχάνες Χαν
Ήρθε η ώρα για αποτελέσματα στο Κυπριακό, είπε ο ειδικός απεσταλμένος της Ε.Ε. για το Κυπριακό, Γιοχάνες Χαν, κατά τη συνάντησή του με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη, το πρωί της Πέμπτης στο Προεδρικό.
«Πιστεύω ότι είναι η ώρα για αποτελέσματα. Έπειτα από τόσες δύσκολες στιμές, πιστεύω ότι υπάρχει τώρα μια ευκαιρία, δεν θα πω η τελευταία ευκαιρία, αλλά υπάρχει μια ευκαιρία», ανέφερε ο Ευρωπαίος αξιωματούχος, ο οποίος θα συναντηθεί σήμερα Παρασκευή και με τον Τ/κ ηγέτη, Τουφάν Έρχιουρμαν.
Απευθυνόμενος, στον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη, ο κ. Χαν είπε ότι «η Ευρώπη στηρίζεται πάρα πολύ σε εσάς για να βρείτε μια καλή σχέση με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, έτσι ώστε να ανοίξει ο δρόμος, όχι μόνο για την επανέναρξη των συνομιλιών αλλά και για να βρεθεί μια οριστική, θετική λύση» του Κυπριακού.
«Να είστε σίγουρος πως αν εξαρτάται από εμένα, θα πετύχουμε», απάντησε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Καλωσορίζοντας τον κ. Χαν, στην παρουσία της υφυπουργού Ευρωπαϊκών Θεμάτων, Μαριλένας Ραουνά, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε, μεταξύ άλλων, ότι «είμαστε ευτυχείς που σας έχουμε σε αυτή τη νέα προσπάθεια και πραγματικά ελπίζουμε ότι η συνάντησή μου σήμερα (με τον Τ/Κ ηγέτη), αλλά και οι δικές σας επαφές -χαίρομαι που επιτέλους θα συναντηθείτε με τον Τ/Κ ηγέτη- να ανοίξουν τον δρόμο για την επανέναρξη των συνομιλιών».
Πρόσθεσε ότι «χάσαμε 2,5 χρόνια και τώρα είναι η ώρα να συζητήσουμε την ουσία. Μεταβαίνω στη σημερινή συνάντηση με στόχο την επανέναρξη των συνομιλιών από εκεί που διακόπηκαν το καλοκαίρι του 2017. Και η εμπλοκή της Ε.Ε., η δική σας εμπλοκή, μπορεί να βοηθήσει να ανοίξει ο δρόμος για την επανέναρξη των συνομιλιών και φυσικά για τη λύση του Κυπριακού».
Μετά τη συνάντησή τους, η οποία κράτησε πέραν της μιάμιση ώρας, ο κ. Χαν είπε ότι ήταν μια πολύ καλή συνάντηση. «Συμφωνήσαμε, και δεν μπορώ να πω κάτι περισσότερο, πέρα από το ότι τώρα είναι ώρα να πετύχουμε αποτελέσματα. Ξέρουμε τι πρέπει να γίνει και είμαι πολύ αισιόδοξος ότι μπορεί να βρεθεί λύση εν ευθέτω χρόνω. Όλοι πρέπει να δουλέψουν σκληρά γι’ αυτό, αλλά είναι εφικτό. Όταν υπάρχει βούληση, υπάρχει και αποτέλεσμα», ανέφερε.
Σε δηλώσεις της η υφυπουργός Ευρωπαϊκών Θεμάτων, Μαριλένα Ρουνά, η οποία παρακάθισε στη συνάντηση του Προέδρου με τον κ. Χαν, είπε ότι η συνάντηση ήταν ιδιαίτερα παραγωγική και εποικοδομητική.
«Χαιρετίζουμε το γεγονός ότι εντατικοποιούνται οι ενέργειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του κ. Χαν σε ό,τι αφορά το Κυπριακό», ανέφερε, σημειώνοντας ότι ο κ. Χαν ενημέρωσε για μια σειρά επαφών που είχε ο ίδιος με υπουργούς Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες συνεχίζονται και θα συνεχιστούν στο αμέσως επόμενο διάστημα. Σημείωσε ότι καταβάλλονται, επίσης, προσπάθειες από τον κ. Χαν για να επισκεφθεί την Άγκυρα, στο πλαίσιο της εντολής του για το Κυπριακό.
Την ίδια στιγμή, η κ. Ραουνά είπε ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι θα πραγματοποιηθεί συνάντηση του κ. Χαν και με τον ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Σημείωσε πως είναι σημαντικό ότι «δεν μπορεί να υπάρξει συνολική λύση του Κυπριακού χωρίς την Ευρωπαϊκή Ένωση, ακριβώς επειδή η Κυπριακή Δημοκρατία είναι κράτος-μέλος της Ε.Ε.».
