Τα ευρήματα δημοσκόπησης για τις στάσεις και τις αντιλήψεις της κυπριακής κοινής γνώμης απέναντι στο πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή του 1974 παρουσίασε το βράδυ της Πέμπτης 13 Νοεμβρίου το ΡΙΚ. Τα αποτελέσματα της έρευνας της MRC Cypronetwork Ltd για λογαριασμό της κρατική τηλεόρασης, δείχνουν ότι η κοινή γνώμη στις ελεύθερες περιοχές του νησιού παραμένει έντονα φορτισμένη συναισθηματικά για το 1974, ενώ αποδίδει ευθύνες για το πραξικόπημα σε πολλαπλούς παράγοντες, με έμφαση Χούντα, την ΕΟΚΑ Β’ και τον Γρίβα. Το philenews παρουσιάζει πιο κάτω τις κάρτες με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον.
Η κάρτα νούμερο 4, φανερώνει τον προβληματικό ρόλο του σχολικού μηχανισμού στην ενημέρωση για την κυπριακή τραγωδία. Συγκεκριμένα, μόνο το 10% δηλώνει πως αυτά που γνωρίζει ή έχει ακούσει για το 1974 τα έμαθε από το σχολείο. 48% απάντησε πως τα έμαθε εκτός σχολείου, ενώ ποσοστό 37% επέλεξε την επιλογή «και τα δύο», δηλαδή και εντός αλλά και εκτός σχολείου.
Στην κάρτα νούμερο 5 αποτυπώνονται τα συναισθήματα των πολιτών για τα γεγονότα του 1974, με τις τρεις πιο συχνές απαντήσεις να είναι: οργή/αγανάκτηση 28%, απογοήτευση 24%, λύπη/στεναχώρια 22%. Ποσοστό 8% νιώθει ντροπή, 5% ανησυχία/άγχος και 4% ανασφάλεια. Θετικά αποτιμάται το μόλις 1% που απάντησε πως νιώθει μίσος.
Όσον αφορά τις ευθύνες για το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974, εξέφρασε γνώμη το 74% των ερωτηθέντων, αφού το 24% ανέφερε πως δε γνωρίζει και 2% δεν επιθυμούσε να απαντήσει. Δεν περνά απαρατήρητο το γεγονός ότι ποσοστό 52% όσων δεν εξέφρασαν γνώμη για τις ευθύνες ανήκει στην ηλικιακή ομάδα 18-24 ετών, ένα στοιχείο που επίσης δείχνει έλλειψη ενημέρωσης στα σχολεία.
Η συντριπτική πλειοψηφία όσων απάντησαν, επιρρίπτει ευθύνες στη Χούντα των Αθηνών (41%) και στην ΕΟΚΑ Β’ / Γρίβα (34%). Για το 15% ευθύνεται ο Μακάριος και οι τότε κυβερνώντες, για το 11% ο ξένος παράγοντας. Επίσης 11% θεωρεί ότι φταίνε και οι δύο παρατάξεις, γριβικοί και μακαριακοί.
Για την τουρκική εισβολή και τον τρόπο που αντιμετωπίστηκε, 76% πιστεύει πως θα μπορούσε να γίνει πιο αποτελεσματικά. 48% απάντησε σίγουρα ναι και 28% μάλλον ναι.
Όσον αφορά τον ρόλο που διαδραμάτισαν οι μεγάλες δυνάμεις και οι διάφοροι οργανισμοί, 87% πιστεύει πως η Μεγάλη Βρετανία ευνόησε την τουρκική εισβολή. 84% υποστηρίζει το ίδιο και για τις ΗΠΑ, ενώ 77% το λέει και για την Ελλάδα. 63% θεωρεί ότι το ΝΑΤΟ ευνόησε την εισβολή, ενώ για την τότε Σοβιετική Ένωση το πιστεύει μόλις 21% όσων απάντησαν.
Συγκεκριμένα για την Ελλάδα, 40% των πολιτών θεωρεί πως σίγουρα ήταν σε θέση στρατιωτικά να
βοηθήσει την Κύπρο στην αντιμετώπιση της 2ης φάσης της τουρκικής εισβολής, ενώ 27% απάντησε πως μάλλον ήταν.
Για τις παραταξιακές ευθύνες, 40% των ερωτηθέντων τις επιρρίπτει κυρίως στην γριβική παράταξη, 10% στην μακαριακή και 36% σε αμφότερες. 10% δεν γνώριζε να απαντήσει και 4% απαλλάσει και τη μεν και τη δε.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από την MRC Cypronetwork Ltd για λογαριασμό του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου, με επιστημονικό υπεύθυνο τον Γιάννη Μαυρή. Πρόκειται για παγκύπρια ποσοτική δημοσκόπηση, η οποία διεξήχθη μέσω τηλεφωνικών συνεντεύξεων σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 1.422 ατόμων, ηλικίας 18 ετών και άνω, κατά το διάστημα 29 Σεπτεμβρίου – 17 Οκτωβρίου 2025. Η δειγματοληψία έγινε με τη μέθοδο της τυχαίας πολυσταδιακής στρωματοποιημένης επιλογής, ενώ τα αποτελέσματα σταθμίστηκαν με βάση την ηλικιακή κατανομή της απογραφής της CYΣΤΑΤ (2021). Το στατιστικό σφάλμα της έρευνας εκτιμάται στο ±2,7% με διάστημα εμπιστοσύνης 95%.
