Τα ανοικτά μέτωπα της ΑΤΑ, της ηλεκτρικής διασύνδεσης (GSI) και του τερματικού στο Βασιλικό θεωρούνται δυνητικοί κίνδυνοι για το κράτος και τα δημοσιονομικά μέσα στο 2026, με ορατό το ενδεχόμενο να φέρουν τα πάνω-κάτω στον οικονομικό σχεδιασμό της Κυβέρνησης, προκαλώντας αβεβαιότητα.
Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο, με επιστολή που έστειλε ο πρόεδρός του, Μιχάλης Περσιάνης, στον υπουργό Οικονομικών Μάκη Κεραυνό για τις μακροοικονομικές και δημοσιονομικές προβλέψεις για τον προϋπολογισμό του 2026, αναφέρεται στην αβεβαιότητα στις εκτιμήσεις και στις προβλέψεις που προκύπτουν από το διεθνές περιβάλλον αλλά και από εγχώριες επιλογές πολιτικής.
Επισημαίνει συγκεκριμένα πως η αβεβαιότητα στην κυπριακή οικονομία μπορεί να προκύψει από την τροποποίηση στα φορολογικά και συνταξιοδοτικά δεδομένα, τις αποφάσεις για την ΑΤΑ, από την διαφοροποίηση στον ΦΠΑ, τις δαπάνες κάτω από το εργαλείο SAFE, τις αποφάσεις σε σχέση με τον GSI και το Βασιλικό, τις αποζημιώσεις για φυσικές καταστροφές και από τις πολιτικές εξαγγελίες χωρίς εκ των προτέρων κοστολόγηση.
«Αυτή η αβεβαιότητα δημιουργεί ιδιαίτερα αυξημένους κινδύνους, τόσο για την οικονομία μακροσκοπικά, όσο και για τα δημόσια οικονομικά» προσθέτει ο πρόεδρος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου. Υποδεικνύει, επίσης, ότι είναι σημαντικό το Υπουργείο Οικονομικών να διατηρήσει τη σημερινή συντηρητική δημοσιονομική στάση.
Ανησυχία για αύξηση δαπανών
Την ίδια ώρα, το Δημοσιονομικό Συμβούλιο εκφράζει τον προβληματισμό του σε σχέση με την αύξηση των δαπανών, περιλαμβανομένων των καθαρών πρωτογενών δαπανών, καθώς, όπως υποστηρίζει, η αντιστροφή τους διαφαίνεται πως δεν θα είναι πολιτικά και μακροοικονομικά εύκολη.
«Ενθαρρύνουμε, επίσης, την ανάληψη μακροπρόθεσμων πολιτικών προς αντιμετώπιση των διαρθρωτικών αδυναμιών της οικονομίας, τις οποίες έχουμε σημειώσει κατ’ επανάληψη σε προηγούμενες μας εκθέσεις. Επαναλαμβάνουμε τον προβληματισμό μας για το σημαντικό ενδοκυβερνητικό παθητικό της Κεντρικής Κυβέρνησης έναντι του ΤΚΑ, προσδοκώντας στην σταδιακή αντιμετώπισή του, εφόσον έχετε επιτύχει τη μείωση του δημόσιου χρέους κάτω από το όριο του 60%» προσθέτει ο κ. Περσιάνης.
Την ίδια ώρα, σημειώνει πως, παρά τους υψηλούς κινδύνους λόγω των εξωγενών και εγχώριων δεδομένων, οι παραδοχές για τον προϋπολογισμό του 2026 βρίσκονται εντός των ρεαλιστικών ορίων και με μειωμένο κίνδυνο αρνητικής απόκλισης.
Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο συστήνει τη συνέχιση της προσεκτικής διαχείρισης των δημοσίων οικονομικών, δίνοντας έμφαση στη διατήρηση των πρωτογενών πλεονασμάτων για θωράκιση της οικονομίας από αρνητικές εξελίξεις. «Συμφωνούμε, δε, με την αναφορά σας πως «οι πιθανότητες απόκλισης από το βασικό σενάριο» είναι προς τα κάτω για το ΑΕΠ, και «προς τα πάνω» για τον πληθωρισμό, γι’ αυτό και επιμένουμε στη διατήρηση συντηρητικής στάσης, ιδίως ως προς τις κρατικές δαπάνες και δη τις ανελαστικές. Ως προς τις ανελαστικές δαπάνες, επαναλαμβάνουμε την ανησυχία πως εγκλωβίζουν την εκτελεστική εξουσία σε προκυκλική δημοσιονομική πολιτική» υπογραμμίζει.
Εύσημα για μείωση του χρέους
Ο πρόεδρος του Συμβουλίου δίνει εύσημα για επίτευξη του στόχου για μείωση του δημόσιου χρέους κάτω από 60% του ΑΕΠ, κάτι, όπως επισημαίνει, που θωρακίζει τη Δημοκρατία και ενισχύει τη δημοσιονομική και μακροοικονομική ανθεκτικότητα της χώρας.
Ταυτόχρονα, ο κ. Περσιάνης τονίζει την ανάγκη για διατήρηση του στόχου μέχρι το 2028, καθώς η πορεία των καθαρών πρωτογενών δαπανών παραμένει επισφαλής και το ενδεχόμενο υπέρβασης των ορίων, είναι εξαιρετικά πιθανό.
Ο πρόεδρος του Δημοσιονομικού Συμβούλιου αποδίδει τη συγκεκριμένη εκτίμηση στο γεγονός ότι στους υφιστάμενους υπολογισμούς δεν μπορούν ακόμα να συμπεριληφθούν επιπλέον δαπάνες, οι οποίες θα επηρεάσουν το συνολικό ποσό για την τετραετία. «Σε αυτούς περιλαμβάνονται, επίσης, κινήσεις όπως είναι η συμφωνία για την ΑΤΑ (ιδίως για το 2027 και 2028), ενδεχόμενες υποχρεώσεις, αλλά και επιπρόσθετες υπό εξέταση χορηγίες και επιδοτήσεις, καθώς και δαπάνες που σχετίζονται με την ενέργεια αλλά παραμένουν ασαφείς» υπογραμμίζει.
Επιπρόσθετα, το αποδίδει στο γεγονός ότι ορισμένες μειώσεις δαπανών στους προηγούμενους προϋπολογισμού είτε έχουν αντιστραφεί, είτε ενέχουν υψηλό ρίσκο υλοποίησης λόγω των πολιτικών περιστάσεων, προσθέτοντας πως δεν έχει ξεκαθαρίσει εάν για μειωθούν οι μεταβιβάσεις εσωτερικού και των επιδοτήσεων το 2027-2028 τα οποία θεωρούνται προεκλογικά έτη.
Αναφέρει πως η αύξηση των κρατικών εσόδων είναι πιο ρεαλιστική του χρόνου ενώ σε σχέση με την απόφαση για μη έκδοση νέου χρέους, σημειώνει πως δεν πρέπει να αποτελέσει πάγια πρακτική και η υφιστάμενη στρατηγική δεν θα πρέπει να αναθεωρηθεί καθώς δυσχεραίνεται η πρόσβαση του κράτους στις διεθνείς αγορές, θα πρέπει να αναθεωρηθεί καθώς δυσχεραίνεται η πρόσβαση του κράτους στις διεθνείς αγορές.
«Η πορεία της οικονομίας παραμένει ιδιαίτερα ικανοποιητική και θεωρούμε πως, αν δεν αλλάξουν πολιτικά δεδομένα (όπως, για παράδειγμα, η υιοθέτηση καθολικής ΑΤΑ), θα συνεχίσει να δεικνύει δυναμική ανάπτυξης ευρείας βάσης, με την εγχώρια ζήτηση να επιβραδύνεται μεν, αλλά να καθοδηγεί σε σημαντικό βαθμό την ανάπτυξη του ΑΕΠ» τονίζει. Καταλήγοντας, υπογραμμίζει πως το 2026 θα αυξηθεί ο πληθωρισμός, γι’ αυτό θα πρέπει να διατηρηθούν τα δημοσιονομικά πλεονάσματα και το δημόσιο χρέος να μείνει κάτω από 60%.
.
