Οποτε προκύψει ένα πρόβλημα, όπως για παράδειγμα προσφάτως το θέμα «λαμπρατζιές» αρχίζει μια προσπάθεια, είτε μετάθεσης, ευθυνών είτε απομόνωσης του γεγονότος, από ένα ευρύτερο πρόβλημα. Στην περίπτωση «λαμπρατζιές», το γεγονός είναι όσα έχουν συμβεί πολύ πρόσφατα. Το ευρύτερο πρόβλημα είναι η νεανική παραβατικότητα και που αυτό εντάσσεται στο ακόμα ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο, της αύξησης της βίαιης συμπεριφοράς σε πολλούς τομείς της ζωής στον τόπο μας. Βέβαια όχι μόνο στην Κύπρο, αλλά εμείς εστιάζουμε στη χώρα μας. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό φέτος είναι ότι χρησιμοποιήθηκαν οι λαμπρατζιές ως αφορμή για ακραία και μισαλλόδοξα μηνύματα και συμπεριφορές.
Αυτά είναι σύνθετα κοινωνικά φαινόμενα για τα οποία πολλοί έχουν ευθύνη ως δρώντες από υπεύθυνη θέση π.χ. Παιδεία και εκπαίδευση, Αστυνομία και αστυνομικοί, Εκκλησία και μηχανισμοί της, οικογένεια και γονείς, κ.ο.κ. Αλλά επίσης κυβερνήσεις, πολιτικοί οργανισμοί και άλλα οργανωμένα κοινωνικά σύνολα, τόσον πολιτικά όσον και μη πολιτικά. Είναι εντελώς αντιπαραγωγικό και λανθασμένο κατά τη γνώμη μου, να απομονώνονται είτε γεγονότα, είτε δρώντες και να γίνεται προσπάθεια να ερμηνευθεί ένα πρόβλημα ως πρόβλημα ανεξάρτητο από τις ευρύτερες συνθήκες. Έστω και αν το κάθε ξεχωριστό πρόβλημα, έχει τα δικά του, ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Είναι ακόμα χειρότερη η προσπάθεια, από όπου και αν προέρχεται να φορτωθεί η ευθύνη αποκλειστικά στον «άλλον» απλά για να φύγει από πάνω μας. Σίγουρα οι ευθύνες δεν ανήκουν μόνο σε ένα φορέα αν και πάντα υπάρχει ιεράρχηση. Δηλαδή οι ευθύνες είναι ανάλογες της θέσης ενός δρώντα στο σύστημα.
Κατ΄ αρχάς, δεν νομίζω οποιοσδήποτε να διαφωνεί ότι η βία στη κοινωνία, όπου και με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται αποτελεί παράγωγο των ευρύτερων κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών αλλά και της όλης παιδείας μιας κοινωνίας, του τρόπου ζωής, των αξιών που καλλιεργούνται και άλλων παραγόντων. Με αυτό το δεδομένο η προσπάθεια απλώς αλληλοεπίρριψης ευθυνών και μάλιστα με πολιτικούς στόχους και σκοπιμότητες το μόνο που δεν πετυχαίνει είναι την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Ο εντοπισμός των ευθυνών και ο επιμερισμός τους, κυρίως πρέπει να στοχεύει την εξεύρεση των τρόπων αντιμετώπισης των προβλημάτων. Αν ένα πρόβλημα δεν αντιμετωπισθεί και το μόνο το οποίο θα καταγραφεί στο μυαλό και τη μνήμη των πολιτών, είναι η αλληλοεπίρριψη ευθυνών, τότε όλοι οι εμπλεκόμενοι θα υποστούν ζημιά και κυρίως θα αυξηθεί η απαξίωση όλων, άρα και η δυνατότητα να δράσουν και να επιδράσουν. Ιδιαίτερα οι πολιτικοί οργανισμοί, είτε είναι κομμάτι της εκτελεστικής εξουσίας, είτε της νομοθετικής, αλλά και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν πρέπει να λειτουργούν με την λογική να απεκδυθούν ευθυνών. Ούτε όμως και τα ΜΜΕ να περιορίζουν ένα κοινωνικό ζήτημα σε θέμα περιορισμένης εμβέλειας και ευθύνης. Για παράδειγμα, προβλήθηκε από μέσα ενημέρωσης το ζήτημα των «λαμπρατζιών» ως θέμα «Αστυνομίας και νεαρών». Δεν είναι έτσι. Το γιατί δεν είναι έτσι το έχω εκθέσει πιο πάνω. Όπως και η βία στα γήπεδα δεν είναι απλά και μόνο, κατά την ίδια λογική, «Αστυνομίας και οργανωμένοι». Ούτε η μάστιγα των ναρκωτικών είναι θέμα «Αστυνομία και έμποροι ναρκωτικών» απλά και μόνο. Ούτε η βία στην οικογένεια μόνο πρόβλημα «συζύγων» ή στα σχολεία «εκπαιδευτικοί και μαθητές» π.χ.
Τα προβλήματα αυτά προκύπτουν από συνδυασμό αρνητικών παραγόντων ως τέτοια θα πρέπει να αντιμετωπίζονται. Κατά συνέπεια η αντιμετώπιση τους προϋποθέτει συνδυασμό μέτρων και ενεργειών, οι οποίες εξ΄ αντικειμένου απαιτούν δράση από σειρά πολιτικούς και κοινωνικούς παράγοντες. Κατ΄ επέκταση είναι απαραίτητη η συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων και παραγόντων και όχι ένας δημόσιος πόλεμος μεταξύ τους.
Κάποτε όχι στο μακρινό παρελθόν, πέραν από την Εκτελεστική Εξουσία, στην οποία εξ΄ ορισμού ανήκει η πρωτοβουλία για αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων, και άλλοι θεσμοί λειτουργούσαν βοηθητικά προς την κατεύθυνση επίλυσης αυτών των προβλημάτων. Κάποτε η Βουλή αλλά και τα πολιτικά Κόμματα με τη βοήθεια ειδικών, διενεργούσαν μελέτες και εισηγούνταν μέτρα προς αναχαίτηση και αντιμετώπιση προβλημάτων όπως π.χ. της νεανικής παραβατικότητας. Τέτοιες πρωτοβουλίες σήμερα θα μπορούσαν να αναλάβουν και τα ανώτατα ακαδημαϊκά ιδρύματα του τόπου, για παράδειγμα. Όπως και άλλα οργανωμένα σύνολα και οργανισμοί. Χωρίς βέβαια αυταπάτες ότι θα εξαλειφθούν γιατί είναι παγκόσμια φαινόμενα, παράγωγα του ίδιου του κοινωνικο-οικονομικού συστήματος. Αλλά μπορούν να περιορισθούν δραστικά, ειδικά σε μια μικρή χώρα. Προς τούτο είναι υποχρεωτικό να λειτουργήσουν παράλληλα μέτρα παιδείας και πρόληψης, όπως και μέτρα φρονηματισμού και πειθαρχίας. Κυρίως όμως χρειάζεται η συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων και όχι ο μεταξύ τους πόλεμος. Ας αξιοποιηθεί μέσα σε αυτό το πνεύμα, έστω και τώρα, η συζήτηση στην Επιτροπή Νομικών της Βουλής.
Υ.Γ. 1 Στις συνομιλίες για επίλυση του Ουκρανικού αν τελικά αποσυρθούν οι ΗΠΑ λόγω απόρριψης της πρότασης τους από την Ουκρανία, ο καθένας μπορεί να αντιληφθεί τις συνέπειες. Διότι η απόρριψη εκ μέρους της Ουκρανίας θα οδηγήσει λογικά και στην απόσυρση της αμερικανικής στήριξης στην Ουκρανία. Σε τέτοια περίπτωση η Ε.Ε. και κυρίως Γαλλία, Γερμανία και Ηνωμένο Βασίλειο θα επωμισθούν ένα τεράστιο βάρος, το οποίο κατά τη γνώμη μου δεν είναι σε θέση να σηκώσουν αυτή τη στιγμή. Πως θα αντιδράσουν σε μια τέτοια εξέλιξη είναι δύσκολο να προβλεφθεί, αλλά σίγουρα θα βρεθούν ενώπιον ενός πολύ δύσκολου διλήμματος.
Υ.Γ. 2 Η δήλωση Ερτογάν αναφορικά με τις δικαιολογημένες αντιδράσεις των συμπατριωτών μας τ/κ για τη χρήση της μαντήλας και γενικότερα την ισλαμοποίηση των κατεχομένων είναι αρκούντως διαφωτιστική. Απειλεί τους τ/κ ο Ερτογάν ότι θα τους δώσει σκληρό μάθημα αποκαλύπτοντας έτσι για μια ακόμα φορά τις πραγματικές προθέσεις της Τουρκίας στην Κύπρο. Δεν είναι οι τ/κ η έγνοια της, αλλά ο απόλυτος έλεγχος των κατεχομένων σε α΄ φάση. Σε β΄ φάση, αν της δοθεί η ευκαιρία ολόκληρης της Κύπρου.
