Τον καθοριστικό ρόλο των γονέων στην εξελικτική πορεία των παιδιών τους, ανέλυσε ο εκπαιδευτικός ψυχολόγος Ανδρέας Δημητρίου, λειτουργός της Υπηρεσίας Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας του υπουργείου Παιδείας, παρέχοντας απλές και πρακτικές συμβουλές για ενδυνάμωση της σχέσης γονιών – παιδιών, ενώ η εκπαιδευτικός Έλενα Χριστοφίδου, λειτουργός του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Κύπρου, τόνισε ότι: «η επικοινωνία δεν είναι απλώς μια δεξιότητα, είναι τρόπος ζωής και συνεπώς οι γονείς, ως βασικοί διαμορφωτές του οικογενειακού πολιτισμού, μπορούν να εμπνεύσουν μια γενιά παιδιών που γνωρίζει να ακούει, να κατανοεί και να διαχειρίζεται». Ήταν και οι δύο βασικοί ομιλητές στο εκπαιδευτικό συνέδριο με θέμα «Γονιός δεν γεννιέσαι, γίνεσαι – Το παιδί καθρέφτης της οικογένειας»που συνδιοργάνωσαν το Σάββατο 17 Μαϊου 2025, το Δίκτυο Κοινωνικής Στήριξης Ορεινών Περιοχών και η Παγκύπρια Σχολή Γονέων.
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο συνεδριακό κέντρο «Οικία Λαυρεντίου» στον Καλοπαναγιώτη, προς τιμή του αείμνηστου Ανδρέα Δ. Χριστοδουλίδη, πρώην διευθυντή Δημοτικής Εκπαίδευσης, πρωτεργάτη και ιδρυτή της Παγκύπριας Σχολής Γονέων, «ως ελάχιστη ένδειξη αναγνώρισης της προσφοράς και του έργου αυτού του μεγάλου φίλου των παιδιών», όπως είπε σε χαιρετισμό της η πρόεδρος του Δικτύου Αναστασία Ανθούση. Την εκδήλωση χαιρέτισε και ο πρόεδρος της Παγκύπριας Σχολής Γονέων Λοϊζος Γιάσουμας. Η κυρία Ανθούση τόνισε ότι «ο ρόλος των γονιών και κηδεμόνων, είναι βαρύνουσας σημασίας, ιδιαίτερα δε σε απομακρυσμένες και ευάλωτες περιοχές, όπως η ορεινή περιφέρεια Τροόδους, οι οποίες αντιμετωπίζουν άνισες ευκαιρίες και ιδιαιτερότητες».
Τις εργασίες του συνεδρίου συντόνισε ο εκτελεστικός διευθυντής του Δικτύου Κοινωνικής Στήριξης Ορεινών Περιοχών Χαράλαμπος Μιρής, ο οποίος ανέφερε ότι ο Ανδρέας Χριστοδουλίδης είχε στενή και μακρόχρονη σχέση με τον Καλοπαναγιώτη, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε η μακαριστή σύζυγος του Λούλλα (Θεοδώρα) και μάλιστα δίπλα στον χώρο διεξαγωγής του συνεδρίου, βρίσκεται το πατρικό της σπίτι. Ο ίδιος καταγόταν από το γειτονικό χωριό Οίκο.
Χαιρετισμό απηύθυνε και η υπουργός Παιδείας Αθηνά Μιχαηλίδου, υπό την αιγίδα της οποίας πραγματοποιήθηκε το συνέδριο, που ανέγνωσε η Επιθεωρήτρια Δημοτικής Εκπαίδευσης Μαρία Χατζηπιερή. Σε μια συναισθηματικά φορτισμένη ατμόσφαιρα, η Μαρία Χατζηπιερή εκ μέρους της υπουργού Παιδείας, η Αναστασία Ανθούση και ο Λοϊζος Γιάσουμας, επέδωσαν τιμητική πλακέτα στα παιδιά του τιμώμενου Στέλλα Χριστοδουλίδου Ζαννέττου και Κώστα Χριστοδουλίδη. Σημειώνουμε ότι στην εκδήλωση ήταν παρόντες οι κοινοτάρχες του Καλοπαναγιώτη Λάμπρος Λάμπρου (που είναι και πρόεδρος του συμπλέγματος κοινοτήτων βόρειας Μαραθάσας, του Μουτουλλά Ιωάννης Γεωργιάδης, των Γερακιών Μάριος Χαραλάμπους, του Οίκου Κατερίνα Χριστοδούλου και της Κακοπετριάς Ιάκωβος Παπαφιλίππου. Παρών ήταν και ο πρόεδρος της Παγκύπριας Ομοσπονδίας Σχολικών Εφορειών Νίκος Μεγάλεμος.
Κινητήρια δύναμη, η αγάπη για τα παιδιά
«Χαίρομαι που παρευρέθηκα στο συνέδριο», ανέφερε στον «Φ» η Στέλλα Χριστοδουλίδου Ζαννέττου και πρόσθεσε: «Ένιωσα πραγματική συγκίνηση και ευγνωμοσύνη που θυμούνται τον πατέρα μου και εκτιμούν την προσφορά και το έργο του. Αφιέρωσε τη ζωή του στην εκπαίδευση και ήταν πράγματι μεγάλος φίλος των παιδιών. Πέρασαν 23 χρόνια από τον θάνατο του και χαίρομαι που υπάρχουν άξιοι συνεχιστές του έργου του. Άνθρωποι, που χωρίς κανένα προσωπικό κέρδος, εθελοντικά, συνεχίζουν μέσω της Παγκύπριας Σχολής Γονέων, να βοηθούν τους γονείς, στην προσπάθεια τους να λύσουν προβλήματα που αντιμετωπίζουν στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους. Ευχαριστώ πολύ για την τιμή που μας έκαναν και για την αναμνηστική πλακέτα».
Η υπουργόςΠαιδείας Αθηνά Μιχαηλίδου, συγχάρηκε το Δίκτυο Κοινωνικής Στήριξης Ορεινών Περιοχών και την Παγκύπρια Σχολή Γονέων, για την προγραμματιζόμενη διεξαγωγή επιμορφωτικών σεμιναρίων για τη σχολική χρονιά 2025-2026 στα 10 συμπλέγματα ορεινών κοινοτήτων Τροόδους για γονείς παιδιών διαφόρων ηλικιών, «λαμβάνοντας υπόψη – όπως ανέφερε στον χαιρετισμό της – ότι ζούμε σε μια εποχή ραγδαίων εξελίξεων, όπου οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες και οι μεταβαλλόμενες αξίες, διαμορφώνουν ένα εξαιρετικά απαιτητικό περιβάλλον με αυξημένες προκλήσεις γονεϊκότητας που επιβάλλει τη συνεχή επιμόρφωση, εκπαίδευση και ψυχοκοινωνική ενίσχυση των γονέων.
Χωρίς αμφιβολία – πρόσθεσε – η πρωτοβουλία του Δικτύου Κοινωνικής Στήριξης Ορεινών Περιοχών για εφαρμογή του θεσμού της Ακαδημίας Δια Βίου Μάθησης και Ενεργού Πολιτότητας, αποτελεί σημαντικό μέτρο κοινωνικής στήριξης και βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης των κατοίκων των ορεινών περιοχών, παρέχοντας τους ίσες ευκαιρίες εκπαίδευσης, που ίσως στερούνται, λόγω της γεωγραφικής απόστασης, από εκπαιδευτικά, πανεπιστημιακά και άλλα συναφή ιδρύματα». Ανέφερε περαιτέρω ότι «η γονεϊκότητα σε απομακρυσμένες περιοχές, μπορεί να μοιάζει κάποιες φορές σαν ένας πιο μοναχικός δρόμος, αλλά είναι γεμάτος από την αυθεντικότητα της ζωής και από την υψηλή σύνδεση με τη φύση». Τόνισε ότι «κανείς και καμιά από εμάς, δεν γεννιόμαστε με την ικανότητα να είμαστε καλοί γονείς, ούτε υπάρχει ένα εγχειρίδιο που να μας προετοιμάζει πλήρως, γι’ αυτό το απαιτητικό, αλλά και τόσο ευλογημένο έργο της γονεϊκότητας. Αντίθετα, η γονεϊκότητα είναι ένας συνεχής αγώνας με κινητήρια δύναμη την αγάπη μας για τα παιδιά μας και τη θέληση και επιμονή μας να μαθαίνουμε, να προσαρμοζόμαστε και να γινόμαστε καλύτεροι γονείς, ασχέτως του τόπου και των συνθηκών της ζωής μας».
Καλύτερο το υποστηρικτικό γονικό στιλ
Ο εκπαιδευτικός ψυχολόγος Ανδρέας Δημητρίου, στην παρουσίασή του ανέπτυξε τα βασικά γονικά στιλ διαπαιδαγώγησης και την επιρροή τους στη σωματική, μαθησιακή, συναισθηματική και συμπεριφορική λειτουργικότητα των παιδιών. Πιο συγκεκριμένα, ανέλυσε το λεγόμενο «αυταρχικό στιλ, το επιτρεπτικό στιλ, το αδιάφορο στιλ και τέλος το υποστηρικτικό γονικό στιλ και τόνισε ότι «ο υποστηρικτικός γονέας, μπορεί να επηρεάσει με θετικό τρόπο τη ψυχολογική ανάπτυξη του παιδιού». Αναφέρθηκε επίσης, «στους παράγοντες προστασίας και στους παράγοντες επικινδυνότητας, στο πλαίσιο της οικογένειας, που επηρεάζουν σημαντικά την προσαρμοστικότητα των παιδιών» και εξήγησε «γιατί ο ρόλος της οικογένειας αποτελεί σημαντικό κλειδί, στον τρόπο συμπεριφοράς των παιδιών, στο πλαίσιο του σχολείου και της κοινωνίας ευρύτερα». Ανέπτυξε με λεπτομέρεια «τους τρόπους τους οποίους οι γονείς χρησιμοποιούν, για να πειθαρχήσουν τα παιδιά τους και πώς αυτοί συσχετίζονται άμεσα με το πώς τα ίδια τα παιδιά θα χειριστούν τις δικές τους συγκρούσεις». Επιπλέον, ανέλυσε τις βασικές αρχές του «αποτελεσματικού γονέα» και πως μπορούν να εφαρμοστούν στην καθημερινότητα της οικογένειας. Πιο συγκεκριμένα, μίλησε για «την αρχή της αγάπης, της στοργής και του σεβασμού, για την αρχή της σταθερότητας, της συνέπειας και της επιμονής, για την αρχή της ανάθεσης υπευθυνότητας, για την αρχή της ανάπτυξης αυτοεκτίμησης και για την αρχή της αποφυγής υπερβολικής αυστηρότητας και ερμηνείας των κανόνων με λογικές εξηγήσεις».
Επικοινωνία και διαχείριση θυμού στην οικογένεια
«Η καλλιέργεια αποτελεσματικής επικοινωνίας και η κατάλληλη διαχείριση του θυμού, συνιστούν θεμέλια για τη δημιουργία ενός λειτουργικού οικογενειακού πλαισίου», είπε η εκπαιδευτικός Έλενα Χριστοφίδου στην παρουσίαση της με τίτλο «Δεξιότητες επικοινωνίας και διαχείριση θυμού στο οικογενειακό πλαίσιο». Πρόσθεσε ότι «η ενεργός ακρόαση, αναγνωρίζεται ως καταλυτικός παράγοντας για τη διατήρηση συναισθηματικής σύνδεσης και αμοιβαίου σεβασμού. Η εφαρμογή πρακτικών εργαλείων, όπως η τεχνική των «φώτων τροχαίας» – πρόσθεσε – προσφέρει στα μέλη της οικογένειας, τη δυνατότητα να μετατρέπουν εντάσεις, σε ευκαιρίες ενδυνάμωσης και ωρίμανσης. Η τεχνική αυτή, ρυθμίζει τη συναισθηματική έκρηξη και είναι μια εύληπτη και πρακτική μέθοδος διαχείρισης θυμού, κατάλληλη για ενήλικες και παιδιά. Η προσέγγιση αυτή, βασίζεται σε τρεις διακριτές φάσεις:
>Η πρώτη φάση είναι το «Κόκκινο – Στοπ», όπου η παρόρμηση για άμεση αντίδραση, αναστέλλεται και το άτομο ενθαρρύνεται να πάρει μια βαθιά ανάσα και να απομακρυνθεί νοητά ή σωματικά, από την κατάσταση.
>Η δεύτερη φάση είναι το «Πορτοκαλί – Σκέψη», όπου δίνεται χρόνος για εσωτερική διερεύνηση. «Τι συνέβη; Τι νιώθω; Τι χρειάζομαι; Ποια είναι η εναλλακτική αντίδραση;».
>Η τρίτη φάση είναι το «Πράσινο – Δράση», όταν εφαρμόζεται η πιο κατάλληλη, μη επιθετική λύση, ενώ η συναισθηματική αντίδραση, μετατρέπεται σε εποικοδομητικό διάλογο. Η πρακτική αυτής της τεχνικής μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον, διδάσκει στα παιδιά την έννοια της συναισθηματικής αυτορρύθμισης, ενώ ενισχύει την εικόνα του γονέα ως μοντέλου ψυχραιμίας και αυτογνωσίας». Αναφερόμενη σε εμπόδια στην οικογενειακή επικοινωνία, επεσήμανε ότι «πολλαπλοί παράγοντες, δύνανται να αναστέλλουν τη ροή της αποτελεσματικής επικοινωνίας, όπως η χρήση διαταγών, η συνεχής κριτική, οι ετικέτες, οι χαρακτηρισμοί, οι απειλές, ή και η συναισθηματική απόσυρση. Αυτά τα μοτίβα συμπεριφοράς – είπε – δεν επιλύουν τις δυσκολίες, αλλά αντιθέτως, επιδεινώνουν τις ενδοοικογενειακές σχέσεις, εντείνουν τη συναισθηματική απομόνωση του παιδιού και ενισχύουν αντιδραστικές συμπεριφορές.
Όπως τόνισε η δρ Χριστοφίδου, «τα παιδιά δεν μαθαίνουν από τις λεκτικές οδηγίες των ενηλίκων, αλλά από τις πράξεις τους. Όταν ο γονέας διαχειρίζεται με νηφαλιότητα τις εντάσεις, ακούει ενεργά, αναγνωρίζει τα συναισθήματα και επιλέγει στρατηγικές επικοινωνίας βασισμένες στον σεβασμό, τότε το παιδί εσωτερικεύει ανάλογες συμπεριφορές. Η ενίσχυση των δεξιοτήτων επικοινωνίας, απαιτεί χρόνο, εκπαίδευση και προσωπική ενδοσκόπηση. Δεν προϋποθέτει την τελειότητα, αλλά τη διαθεσιμότητα και συνέπεια στον ρόλο του γονέα».
Για μια πιο ισχυρή και ανθεκτική, ορεινή κοινωνία
Στον δικό του χαιρετισμό ο πρόεδρος της Παγκύπριας Σχολής Γονέων Λοϊζος Γιάσουμας, υπογράμμισε ότι «σίγουρα όλοι ανεξαίρετα, μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι γονείς και ας αδράξουμε, λοιπόν, κάθε ευκαιρία που μας δίνεται για βελτίωσή μας, η οποία αντανακλάται κατεξοχήν στα δικά μας παιδιά». Ο κ. Γιάσουμας αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στο ιστορικό της ίδρυσης της Σχολής, στις 3 Δεκεμβρίου 1968, με πρώτο πρόεδρό της τον Ανδρέα Χριστοδουλίδη, προσθέτοντας ότι στο Διοικητικό της Συμβούλιο, εκπροσωπούνται όλοι οι φορείς των οργανωμένων γονιών, οι εκπαιδευτικές οργανώσεις, οι σύνδεσμοι επιθεωρητών δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης και το υπουργείο Παιδείας.
«Η γονεϊκότητα δεν είναι μια έμφυτη ικανότητα, είναι μια πορεία μάθησης, ευθύνης και ενσυναίσθησης, η οποία απαιτεί συνέργειες αλλά και πολύπλευρη υποστήριξη», είπε μεταξύ άλλων στην ομιλία της η πρόεδρος του Δικτύου Κοινωνικής Στήριξης Ορεινών Περιοχών Αναστασία Ανθούση. Ανέφερε ότι «ο άξονας «φύλο και οικογενειακή ζωή», αποτελεί ένα από τα πλέον σημαντικά πεδία παρέμβασης του Δικτύου και στο πλαίσιο αυτό, σε συνέργεια και συνεργασία με το κράτος, τις τοπικές αρχές και κυρίως με τους ίδιους τους γονείς και τα παιδιά, προσεγγίζουμε τη γονεϊκότητα με τοπική εστίαση και συμμετοχικό σχεδιασμό. Η διοργάνωση του σημερινού εκπαιδευτικού συνεδρίου, αντικατοπτρίζει έμπρακτα αυτή την προσπάθεια, τονίζοντας τον βαρυσήμαντο και πολυλειτουργικό ρόλο των γονέων, ειδικότερα στη σύγχρονη εποχή και κοινωνία, με την πληθώρα προκλήσεων και αλλαγών που συντελούνται.
Στην όλη προσπάθεια, μας τιμά ιδιαίτερα η στήριξη της υπουργού Παιδείας και δράττομαι της ευκαιρίας να αναγνωρίσω δημόσια τη σταθερή προσήλωση της, σε ζητήματα εκπαιδευτικής ισότητας και κοινωνικής συνοχής, όπως καταδεικνύεται και από την πρόσφατη απόφαση, για κατ’ εξαίρεση λειτουργία μικρών σχολείων, με αριθμό μαθητών μικρότερο των 10, σε μικρές ή απομακρυσμένες κοινότητες, όπως του δημοτικού σχολείου και νηπιαγωγείου στον Κάμπο, του νηπιαγωγείου Αγίας Μαρίνας Ξυλιάτου, των νηπιαγωγείων Μουτουλλά, Φαρμακά και Πάνω Πλατρών. Μέσω της δικτύωσης και των συνεργασιών, ευελπιστούμε πως μπορούμε να δημιουργήσουμε μια πιο ισχυρή και ανθεκτική ορεινή κοινωνία, ικανή να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της εποχής, ενώ η κοινωνική συνοχή και πρόοδος των κατοίκων των ορεινών κοινοτήτων, σε κάθε φάσμα, παραμένει στο επίκεντρο της δραστηριοποίησης του οργανισμού μας».
