Ο ειδικός απεσταλμένος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Κυπριακό, Γιοχάνες Χαν, σε συνεντεύξεις που δημοσιεύτηκαν το Σάββατο στις εφημερίδες «Πολίτης» και «Γενί Ντουζέν», απέστειλε μηνύματα σχετικά με τον ρόλο της ΕΕ και την ετοιμότητά της να στηρίξει τις προσπάθειες για μια συνολική λύση του κυπριακού προβλήματος. Ο κ. Χαν τόνισε ότι η ΕΕ δεν είναι μεσολαβητής στις διαπραγματεύσεις, καθώς αυτός ο ρόλος ανήκει στα Ηνωμένα Έθνη. Αντίθετα, συνέχισε, η πρωταρχική λειτουργία της ΕΕ είναι να διασφαλίσει ότι το κοινοτικό κεκτημένο θα γίνει πλήρως σεβαστό και θα εφαρμοστεί σε μια επανενωμένη Κύπρο, κάτι που, όπως είπε, αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση για οποιαδήποτε λύση.
Μιλώντας στον «Πολίτη», ο Ευρωπαίος απεσταλμένος αναφέρει πως το βασικό εργαλείο της ΕΕ για τη διευκόλυνση της επανένωσης της Κύπρου είναι το πρόγραμμα στήριξης για την τουρκοκυπριακή κοινότητα, το οποίο επί του παρόντος ανέρχεται κατά μέσο όρο σε 34,4 εκατ. ευρώ ετησίως. Τα μέτρα αποσκοπούν, τόσο στη δημιουργία των προϋποθέσεων για την επανένωση, όσο και στην όσο το δυνατόν μεγαλύτερη προετοιμασία των Τουρκοκυπρίων για τη στιγμή της επανένωσης και περιλαμβάνουν σημαντική στήριξη σε μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, τα οποία συχνά εξυπηρετούν πολλαπλούς στόχους, όπως το εμπόριο μέσω της Πράσινης Γραμμής, είπε.
Λέει ακόμη πως η «η επανένωση θα επιφέρει μεγάλα οικονομικά οφέλη για ολόκληρο το νησί, μεταξύ άλλων και σε επίπεδο επενδύσεων». Αναφέρει ότι η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2028-2034 περιλαμβάνει διάταξη που ορίζει ότι, σε περίπτωση επανένωσης της Κύπρου, ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα πρέπει να αναθεωρηθεί ώστε να αντικατοπτρίζει τη διευθέτηση και τις πρόσθετες οικονομικές ανάγκες που θα προκύψουν από την επανένωση.
Επιπλέον, ο κ. Χαν επαναλαμβάνει τη σταθερή θέση της ΕΕ ότι η λύση πρέπει να βασίζεται σε μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία (ΔΔΟ) με πολιτική ισότητα, όπως ορίζεται από τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Διευκρίνισε ότι η στήριξη της ΕΕ δεν αποτελεί «παραχώρηση» προς καμία πλευρά, αλλά το φυσικό πλαίσιο για ένα κράτος μέλος της Ένωσης. Τέλος, ο κ. Χαν αναφέρεται στη σημασία του εποικοδομητικού ρόλου της Τουρκίας, σημειώνοντας ότι η βελτίωση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας μπορεί να ωφελήσει τη συζήτηση για την επίτευξη διευθέτησης του κυπριακού ζητήματος και αντιστρόφως.
Σε συνέντευξή του στη «Γενί Ντουζέν», ο Γιοχάνες Χαν έκανε εξάλλου λόγο για μια ατμόσφαιρα που είναι «θετική, ευρωπαϊκή και έτοιμη για εργασία για την ειρήνη, την ασφάλεια και την ευημερία». Ο κ. Χαν επιβεβαίωσε εκ νέου την υποστήριξη της ΕΕ στο μοντέλο της ΔΔΟ με πολιτική ισότητα, τονίζοντας ότι το πλαίσιο της ΕΕ είναι τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, ενώ το μοντέλο της λύσης των δύο κρατών δεν είναι συμβατό με το κοινοτικό κεκτημένο.
Αναφερόμενος στην τουρκοκυπριακή πλευρά, ο ειδικός απεσταλμένος της ΕΕ εξέφρασε την εκτίμησή του για την προσέγγιση του Τουρκοκύπριου ηγέτη Τουφάν Έρχιουρμαν, χαρακτηρίζοντας τη γνώμη και τη στάση του ως «πολύτιμες». Ο κ. Χαν αναφέρθηκε στην ισχυρή οικονομική δέσμευση της ΕΕ προς την τουρκοκυπριακή κοινότητα, υπενθυμίζοντας ότι η Ένωση έχει ήδη παράσχει 760 εκατομμύρια ευρώ για την υποστήριξη της κοινότητας. Είπε επίσης ότι η ΕΕ είναι έτοιμη να συνεργαστεί με την τουρκοκυπριακή πλευρά για την εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου στο βόρειο τμήμα του νησιού, αν και αυτό δεν υποκαθιστά τη συνολική λύση.
Σχετικά με την εφαρμογή της λύσης, ο κ. Χαν δήλωσε ότι η ΕΕ είναι έτοιμη να παράσχει ισχυρή οικονομική και τεχνική υποστήριξη, δίνοντας έμφαση στην ανάγκη για μια βιώσιμη και αξιόπιστη λύση. Όσον αφορά το ζήτημα της ασφάλειας και των εγγυήσεων, ο κ. Χαν είπε ότι η ΕΕ είναι ο εγγυητής ασφαλείας των κρατών μελών της, και η ένταξη στην Ένωση παρέχει το καλύτερο πλαίσιο ασφάλειας. Ανέφερε πως κατά την άποψή του, δεν υπάρχει ανάγκη για ένα ξεχωριστό σύστημα εγγυήσεων.
ΚΥΠΕ
