Τα τελευταία χρόνια, η διεθνής επιστημονική κοινότητα παρακολουθεί με αυξανόμενη ανησυχία ένα νέο φαινόμενο: όλο και περισσότεροι καρκίνοι εμφανίζονται σε ανθρώπους πολύ νεότερους από τις ηλικίες που θεωρούνταν μέχρι σήμερα «υψηλού κινδύνου». Μια εκτενής μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Military Medical Research, αναλύοντας δεδομένα από 44 χώρες, επιβεβαιώνει πως οι καρκίνοι πρώιμης έναρξης – δηλαδή στις ηλικίες 20 έως 49 – αυξάνονται σταθερά και μάλιστα ταχύτερα από τους καρκίνους που εμφανίζονται σε μεγαλύτερες ηλικίες.
Οι ερευνήτριες Θεοδώρα Ψαλτοπούλου και Αλεξάνδρα Σταυροπούλου συνοψίζουν ότι σε πολλές περιοχές του κόσμου – από τη Βόρεια Αμερική έως την Ευρώπη και την Ωκεανία – συγκεκριμένες μορφές καρκίνου καταγράφουν εντυπωσιακή άνοδο στις νεότερες γενιές.
Στις γυναίκες, οι μεγαλύτερες αυξήσεις εντοπίζονται στον καρκίνο του θυρεοειδούς, του μαστού, το μελάνωμα, τον καρκίνο της μήτρας και του παχέος εντέρου. Στους άνδρες, αντίστοιχες αυξήσεις σημειώνονται στους καρκίνους του θυρεοειδούς, των νεφρών, των όρχεων, του προστάτη και επίσης του παχέος εντέρου.
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά ευρήματα της μελέτης είναι η ταχύτητα με την οποία αυξάνεται ο καρκίνος του παχέος εντέρου σε ανθρώπους κάτω των 50, την ώρα που στις μεγαλύτερες ηλικίες οι τάσεις παραμένουν σταθερές ή και μειώνονται. Η διαφορά αυτή δείχνει ότι οι γενιές που γεννήθηκαν μετά το 1970 εκτίθενται σε νέους – ή πιο έντονους – παράγοντες κινδύνου.
Η παχυσαρκία αναδεικνύεται ως ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες. Η αύξηση του σωματικού βάρους στις ηλικίες 20–49 σχετίζεται με την άνοδο πολλών μορφών καρκίνου, όπως του παχέος εντέρου, του παγκρέατος, των νεφρών και της μήτρας. Παράλληλα, η μελέτη υπογραμμίζει και άλλους πιθανούς μηχανισμούς: αλλαγές στο μικροβίωμα, επεξεργασμένες τροφές, έκθεση σε περιβαλλοντικούς ρύπους και συνήθειες ζωής που διαμορφώνονται ήδη από την παιδική ηλικία.
Σε ορισμένους καρκίνους – όπως του θυρεοειδούς ή του προστάτη – η αύξηση των περιστατικών δεν συνοδεύεται από αντίστοιχη αύξηση στους θανάτους, γεγονός που δείχνει ότι η καλύτερη ανίχνευση παίζει ρόλο. Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει παντού. Στον καρκίνο της μήτρας και ιδιαίτερα του παχέος εντέρου, η θνησιμότητα αυξάνεται παράλληλα με τα κρούσματα, υποδεικνύοντας ότι πρόκειται για πραγματική επιδημιολογική μεταβολή.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι οι μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφονται σε χώρες με υψηλό επίπεδο ανάπτυξης, όπου ο τρόπος ζωής χαρακτηρίζεται από καθιστική εργασία, επεξεργασμένα τρόφιμα και μειωμένη φυσική δραστηριότητα. Η ευημερία, όπως φαίνεται, συνοδεύεται από νέες προκλήσεις για τη δημόσια υγεία.
Οι προβλέψεις για τα επόμενα χρόνια είναι ανησυχητικές: ο καρκίνος του παχέος εντέρου αναμένεται να αυξηθεί θεαματικά στους ανθρώπους 20–34 ετών, εάν συνεχιστούν οι σημερινές τάσεις. Αυτό σημαίνει ότι η πρόληψη και ο προληπτικός έλεγχος πρέπει πλέον να αναπροσαρμοστούν, ώστε να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τις νεότερες ηλικιακές ομάδες.
Παρά τις ανησυχητικές τάσεις, η μελέτη προσφέρει και μια κατεύθυνση: ενημέρωση, έγκαιρη πρόληψη, αλλαγές στον τρόπο ζωής και επανεξέταση των ηλικιών screening. Το κυριότερο μήνυμα είναι ότι ο καρκίνος δεν αφορά πλέον μόνο τις μεγαλύτερες ηλικίες – και αυτό πρέπει να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουμε την υγεία στις νεότερες γενιές.
Πηγή: ygeiamou.gr
