Η αγορά κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ παρουσιάζει σημάδια επιστροφής στη δεκαετία του 1990, καθώς η εκτόξευση του ομοσπονδιακού ελλείμματος εγείρει εκ νέου ανησυχίες για το κόστος δανεισμού και την πορεία της οικονομίας.
Όπως και πριν από τρεις δεκαετίες, το αυξανόμενο χρέος των Ηνωμένων Πολιτειών προκαλεί άνοδο στις αποδόσεις των ομολόγων, γεγονός που αυξάνει τα επιτόκια δανεισμού για καταναλωτές και επιχειρήσεις, επιβραδύνοντας τις επενδύσεις και την ανάπτυξη.
Ιστορική αναδρομή στις πολιτικές Κλίντον
Η τελευταία φορά που η αγορά έδειξε ανάλογες τάσεις ήταν το 1994, όταν η κυβέρνηση Κλίντον προχώρησε σε αύξηση φόρων και περικοπές δαπανών για να περιορίσει το έλλειμμα. Παρά το πολιτικό κόστος, η επιλογή οδήγησε σε χαμηλότερα επιτόκια και πλεονάσματα, με την οικονομία να καταγράφει ισχυρή ανάπτυξη στα τέλη της δεκαετίας.
Σήμερα, το ομοσπονδιακό έλλειμμα προσεγγίζει το 6% του ΑΕΠ, με τις δαπάνες να κυμαίνονται στο 23% και τα έσοδα να περιορίζονται στο 16,8%. Οι αποκλίσεις αυτές εντείνουν τη δυσπιστία των αγορών, με τις αποδόσεις των ομολόγων να αυξάνονται και τον δείκτη του δολαρίου να υποχωρεί πάνω από 8% από τις αρχές του 2025.
Εκτιμήσεις για αύξηση του κόστους δανεισμού
Η άνοδος στις αποδόσεις των ομολόγων αντανακλά τον φόβο των επενδυτών ότι η δημοσιονομική πορεία της Ουάσινγκτον καθίσταται μη βιώσιμη. Αν και επί σειρά ετών οι ανησυχίες για το χρέος δεν μεταφράστηκαν σε αγοραστική συμπεριφορά, η τάση φαίνεται πλέον να αλλάζει. Τα επιτόκια δανεισμού για νοικοκυριά και επιχειρήσεις βρίσκονται σε τροχιά ανόδου, κάτι που θυμίζει την προ του 1992 περίοδο.
Το πολιτικό κόστος και το “Μεγάλο Όμορφο Νομοσχέδιο”
Η τρέχουσα αμερικανική κυβέρνηση, με αιχμή το αποκαλούμενο “Μεγάλο Όμορφο Νομοσχέδιο” της διοίκησης Τραμπ, δέχεται κριτική ότι δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα του ελλείμματος με τον απαιτούμενο ρεαλισμό. Σύμφωνα με αναλυτές, η μη λήψη μέτρων ενισχύει τη δυσπιστία της αγοράς, οδηγώντας σε αυξημένο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους.
Συγκρίσεις με το παρελθόν και η πρόκληση του 2025
Η κατάσταση σήμερα εμφανίζει ομοιότητες με τις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν η ανασφάλεια της αγοράς για τη δημοσιονομική πορεία των ΗΠΑ είχε οδηγήσει σε αύξηση των επιτοκίων και επενδυτική στασιμότητα. Η διαφορά είναι ότι μετά την κρίση του 2008 και την περίοδο χαμηλών επιτοκίων, η ανοχή στο χρέος είχε αυξηθεί. Ωστόσο, πλέον, το κόστος αυτής της ανοχής γίνεται αισθητό.
Αναλυτές επισημαίνουν ότι εάν δεν αναληφθεί σύντομα δράση για τον περιορισμό του ελλείμματος, η άνοδος των επιτοκίων ενδέχεται να ενταθεί, προκαλώντας ευρύτερες αναταράξεις σε στεγαστικά δάνεια, ιδιωτικές επενδύσεις και την ευρύτερη μεσαία τάξη.
Το ερώτημα που αναδεικνύεται, σύμφωνα με οικονομικούς παρατηρητές στην Ουάσινγκτον, είναι εάν οι σημερινοί ηγέτες έχουν το πολιτικό θάρρος να ακολουθήσουν μια δημοσιονομικά υπεύθυνη στρατηγική αντίστοιχη με εκείνη του Κλίντον – ακόμη κι αν κάτι τέτοιο κοστίσει πολιτικά.
Forbes/Paul Weinstein Jr.
