Η νέα έκθεση του Ινστιτούτου Εργασίας Κύπρου (ΙΝΕΚ) ΠΕΟ για την Οικονομία και την Απασχόληση 2025 επιβεβαιώνει τη διάσταση μεταξύ οικονομικής μεγέθυνσης και καθολικής ευημερίας, ανέφερε η ΓΓ της ΠΕΟ Σωτηρούλα Χαραλάμπους κατά την παρουσίαση των ευρημάτων.
Η κ. Χαραλάμπους δήλωσε ότι η μελέτη «απομυθοποιεί» την επιλεκτική χρήση στοιχείων από εργοδοτικές οργανώσεις και την Κυβέρνηση, όπως την αύξηση του μέσου μισθού, και «ανατρέπει το αφήγημα» ότι οι μισθολογικές αυξήσεις λειτουργούν εις βάρος των επενδύσεων. Παράλληλα, η έκθεση καταγράφει τη σημαντική υστέρηση του κατώτατου μισθού.
Απόκλιση εισοδημάτων παρά την ανάπτυξη
Η ΓΓ της ΠΕΟ ανέφερε ότι, παρότι η Κύπρος συγκαταλέγεται στις 13 πλουσιότερες χώρες της ΕΕ, με βάση την αγοραστική δύναμη των μισθών βρίσκεται στην 21η θέση, κοντά σε οικονομίες με πολύ χαμηλότερο ΑΕΠ ανά κάτοικο.
Το ΙΝΕΚ, πρόσθεσε, καταγράφει ότι οι αυξήσεις που επιτεύχθηκαν τα τελευταία χρόνια –λόγω παρεμβάσεων των συνδικάτων, μείωσης της ανεργίας και εισαγωγής του κατώτατου μισθού– έχουν δημιουργήσει «ένα επίπεδο αντίστασης» στη συνεχιζόμενη αναδιανομή του εισοδήματος σε βάρος της μισθωτής εργασίας. Ωστόσο, δεν αντισταθμίζουν τη διαρθρωτική μετατόπιση 7,2 μονάδων του μεριδίου εργασίας προς τα κέρδη, γεγονός που φέρνει την Κύπρο ανάμεσα στις τρεις χώρες της ΕΕ όπου το μερίδιο εργασίας παραμένει κάτω από 50%.
Ανάγκη σημαντικής αύξησης στον κατώτατο μισθό
Στην πολιτική μισθών, η κ. Χαραλάμπους υπογράμμισε ότι ο κατώτατος μισθός πρέπει να τύχει ουσιαστικής αύξησης, ώστε να αντανακλά την παραγωγικότητα και το επίπεδο ανάπτυξης. Η Κύπρος, είπε, είναι η μόνη χώρα της ΕΕ που το 2025 δεν προχώρησε σε αύξησή του.
Η έκθεση επισημαίνει ότι οι μέσες απολαβές των διευθυντικών στελεχών, τα οποία αποτελούν το 4,5% των μισθωτών, ανεβάζουν τεχνητά τον μέσο μισθό κατά 15%, διευρύνοντας περαιτέρω την εισοδηματική ψαλίδα.
Πίεση στις ΣΣΕ και παραβιάσεις εργοδοτών
Η ΓΓ της ΠΕΟ ανέφερε ότι τα οφέλη από τις συλλογικές συμβάσεις υπονομεύονται όταν εργοδότες αποφεύγουν την εφαρμογή τους, προωθώντας ατομικές συμφωνίες εργασίας. Κατηγόρησε επίσης την Κυβέρνηση ότι χορηγεί άδειες σε εργοδότες που δεν εφαρμόζουν ΣΣΕ, γεγονός που –όπως είπε– «συνηγορεί στους χαμηλούς μισθούς».
Τόνισε ότι απαιτούνται θεσμικές παρεμβάσεις, όπως η υιοθέτηση πρότυπων συμβάσεων σε τομείς όπου απασχολούνται εργαζόμενοι από τρίτες χώρες και η υποχρεωτική εφαρμογή ΣΣΕ σε όσους λαμβάνουν κρατικές χορηγίες ή δημόσιες συμβάσεις.
Ανισορροπία μεταξύ επενδύσεων και παραγωγικής ικανότητας
Η ΓΓ της ΠΕΟ σημείωσε ακόμη ότι αυξάνεται η απόσταση μεταξύ της δυνατότητας χρηματοδότησης επενδύσεων και της πραγματικής τους υλοποίησης, προσθέτοντας ότι οι αυξήσεις των μισθών έχουν και κοινωνική διάσταση, αφού «οι εργαζόμενοι δικαιούνται μεγαλύτερο μερίδιο από τον πλούτο που παράγεται από την εργασία τους».
Η έκθεση καταγράφει άνοδο 13% στον πραγματικό μισθό σε σχέση με την περίοδο 2006–2012. Η αύξηση αυτή ενισχύθηκε και από την εισροή υψηλά αμειβόμενων εργαζομένων από το εξωτερικό. Ωστόσο, δεν αντισταθμίζει την αναδιανομή εισοδήματος εις βάρος της εργασίας.
Το ΙΝΕΚ αναφέρει ότι:
- η Κύπρος είναι μία από τις τέσσερις χώρες της ΕΕ όπου το μερίδιο εργασίας υπολείπεται του 50%
- ο κατώτατος μισθός στην Κύπρο είναι θεαματικά χαμηλότερος από ό,τι δικαιολογεί η παραγωγικότητα
- για να ευθυγραμμιστεί με το επίπεδο ανάπτυξης, θα έπρεπε να αυξηθεί κατά 28%, ενώ με βάση την παραγωγικότητα κατά 26%
- ο πληθωρισμός προέρχεται κυρίως από τις επιχειρηματικές στρατηγικές κερδοφορίας και όχι από μισθολογικές αυξήσεις
- η αύξηση της κερδοφορίας μετά το 2005 οφείλεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στη μείωση του μεριδίου εργασίας
- η συγκράτηση εισαγωγών μπορεί να επιτευχθεί με μεταφορά εισοδήματος στα χαμηλότερα νοικοκυριά, τα οποία έχουν μικρότερη ροπή προς εισαγόμενα προϊόντα.
