Μάς χωρίζουν περίπου δεκατρείς μήνες από τις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές και αυτό το οποίο εντοπίζει κάποιος σε σχέση με τα Κόμματα είναι το εξής. Είναι ίσως η πρώτη φορά που το σύνολο των κόμματων ένα μόλις χρόνο πριν τις εκλογές δεν έχουν διαμορφωμένη προσέγγιση και πρόταση, ούτε καν προς τα μέσα, προς τα μέλη τους. Προσπαθούν μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2025 με Συνέδρια και άλλες διαδικασίες να διαμορφώσουν τελική εσωτερική πρόταση. Πρόταση η οποία υποχρεωτικά περιλαμβάνει τρείς πτυχές:
1) Διαδικασία
2) Καταρτισμό ψηφοδελτίου
3) Πρόγραμμα προς τους πολίτες
Επιπρόσθετα για πρώτη φορά είναι υπο αίρεση κεφαλαιώδη ζητήματα εκλογικής προσέγγισης, όπως για παράδειγμα η ιδέα για εκλογικές συνεργασίες και κοινά ψηφοδέλτια μεταξύ κομμάτων. Όπως είναι η πρόταση για κοινό ψηφοδέλτιο των κομμάτων του Κέντρου και η ιδέα για κοινή κάθοδο στις βουλευτικές εκλογές μεταξύ του Κινήματος Οικολόγων και του αναμενόμενου να εξαγγελθεί κόμματος του κ. Οδυσσέα Μιχαηλίδη. Την ίδια ώρα τα κόμματα λαμβάνουν ή έλαβαν ήδη αποφάσεις οι οποίες περιορίζουν τις θητείες των βουλευτών τους, πράγμα το οποίο αποκλείει ορισμένα πρόσωπα. Κάποια από αυτά τα πρόσωπα με υψηλή δημοφιλία. Ως εκ τούτου συζητούνται τρία θέματα.
◗ Πρώτον, η δυνατότητα και πιθανότητα εξαιρέσεων και το μέγεθος αυτών των εξαιρέσεων.
◗ Δεύτερον, η προϋπόθεση που δημιουργεί αυτή η απόφαση, για μετακίνηση μέχρι σήμερα εκλεγμένων βουλευτών προς άλλους πολιτικούς σχηματισμούς.
◗ Τρίτον, βιώνουμε μετακινήσεις στελεχών από κόμμα σε κόμμα. Και όχι μόνο σε ένα κόμμα.
Επιπρόσθετα δεν έχουν διαμορφωθεί τελεσίδικα οι όροι διεξαγωγής των βουλευτικών εκλογών, δεδομένου ότι υπάρχουν ακόμα εκκρεμότητες που αφορούν την οριστική διαμόρφωση του Εκλογικού Νόμου. Όπως π.χ. την ψήφο στα 17, τον αριθμό των βουλευτικών εδρών, την οριζόντια ψηφοφορία, τους βουλευτές επικρατείας κλπ.
Στα προαναφερθέντα να προσθέσουμε και την μεγάλη πιθανότητα να έχουμε αριθμό ρεκόρ, ως προς τη συμμετοχή στις βουλευτικές εκλογές. Τόσον από κόμματα, όσον και από άτομα ή σχηματισμούς ατόμων.
Μπροστά σε αυτό το σκηνικό, το εξαιρετικά ρευστό και δύσκολο, τα κόμματα επιλέγουν μόλις ένα χρόνο πριν τις βουλευτικές εκλογές να ασχολούνται σχεδόν αποκλειστικά με την κυβέρνηση και τα έργα της. Φυσικά και θα ασχολούνται με το κυβερνητικό έργο. Είναι δικαίωμα και καθήκον τους. Από την άλλη όμως στις βουλευτικές δεν θα διαγωνισθεί η κυβέρνηση. Θα διαγωνισθούν τα κόμματα. Τα οποία όσον και αν αρέσκονται και αν προτιμούν να εντοπίζουν τις αρνητικές ή μέτριες αξιολογήσεις της κυβέρνησης, με βάση ορισμένες έρευνες κοινής γνώμης επιμένουν πεισματικά να αποφεύγουν το εξής: Ότι σε όλες τις έρευνες κοινής γνώμης οι επιδόσεις των κομμάτων είναι χαμηλότερες αυτών της κυβέρνησης. Αν θεωρούν λοιπόν ότι αυτές οι έρευνες αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα για την κυβέρνηση, τότε αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα και για τα κόμματα. Πέρα τούτου η κυβέρνηση θα κριθεί το 2028. Τα κόμματα θα κριθούν τον Μάιο του 2026.
Τα κόμματα όπως προανέγραψα, χρονικά δεν πρόκειται να είναι έτοιμα πριν τα μέσα Ιουλίου. Έτοιμα εννοώ με οριστικές αποφάσεις για θέματα διαδικασιών, εκλογικού νόμου, διαμόρφωσης ψηφοδελτίων και πρότασης προς το εκλογικό σώμα. Με δεδομένο ότι στην Κύπρο από τις 20 Ιουλίου έως τις 31 Αυγούστου, είναι βασικά νεκρός χρόνος για προεκλογική εκστρατεία, ο χρόνος που θα απομείνει αν ξεκινήσει η εκστρατεία στις αρχές Σεπτεμβρίου θα είναι εννέα-δέκα μήνες. Θα πει κάποιος αρκετός. Ναι, εάν είχαμε 4 – 5 κόμματα να διεκδικούν τη ψήφο του λαού. Εάν αύριο έχουμε δέκα (10) – έντεκα (11) Κόμματα συν ανεξάρτητους υποψήφιους θα προκύψουν πολλά ζητήματα οργάνωσης και διαδικασιών. Διαδικασίες π.χ. όσον αφορά την παρουσία των διαφόρων σχηματισμών στα ΜΜΕ. Στην οργάνωση και πραγματοποίηση συγκεντρώσεων και εκδηλώσεων. Οι πολλαπλές συγκεντρώσεις, εκδηλώσεις, συζητήσεις κ.ο.κ., θα κουράσουν ακόμα περισσότερο το ήδη κουρασμένο εκλογικό σώμα, με τις ανάλογες συνέπειες.
Το κυριότερο όμως ζήτημα που θα έχουν να αντιμετωπίσουν είναι το εξής: Να καταφέρουν να γίνει σαφής στον ψηφοφόρο η διακριτή διαφορά πρότασης πάνω στα κύρια ζητήματα που αντιμετωπίζει ο κόσμος. Όπως το κυπριακό και η οικονομία για παράδειγμα. Το ίδιο ισχύει και για τα κοινωνικά προβλήματα, το ενεργειακό, το περιβάλλον κ.λ.π. Καθώς επίσης και τα προβλήματα της καθημερινότητας όπως το κυκλοφοριακό και τα πρόστιμα τροχαίας και οι κάμερες, τα τμήματα πρώτων βοηθειών και άλλα.
Συνεπώς κατά την επικείμενη προεκλογική εκστρατεία για τις βουλευτικές εκλογές του 2026 δεν θα είναι αρκετό για τα κόμματα να επικρίνουν την κυβέρνηση. Θα πρέπει να διατυπώσουν προτάσεις πειστικές και διακριτές από τις αντίστοιχες άλλων κομμάτων. Αρκετά δύσκολο εξ΄ αντικειμένου αλλά και για ένα άλλο λόγο. Ότι σήμερα οι πολίτες ανατρέχουν στον χρόνο ψάχνοντας ευθύνες προς κάθε κατεύθυνση για τα διαχρονικά και χρονίζοντα προβλήματα. Σε αυτό έχουν και τα κόμματα τη δική τους ευθύνη. Επιπρόσθετα, όπως πολλές φορές έχω σημειώσει δεν έχουν φροντίσει τόσα χρόνια να εξηγήσουν στους πολίτες ότι σειρά προβλημάτων οφείλονται σε παράγοντες εκτός Κύπρου. Όπως είναι οι επιπτώσεις από τις διεθνείς κρίσεις πάνω σε μια οικονομία σαφώς εξωστρεφή, χωρίς να μηδενίζονται οι οικείες ευθύνες και όπως είναι οι υποχρεωτικές οδηγίες της Ε.Ε. επι σειράς ζητημάτων. Η έγνοια ήταν να φορτώσουν το ένα στο άλλο και στις εκάστοτε κυβερνήσεις ολόκληρη την ευθύνη. Αγνοώντας συνειδητά τους αντικειμενικούς παράγοντες που συμβάλλουν σε ένα πρόβλημα.
Ανέκαθεν είχα την άποψη ότι ένας χρόνος για προεκλογική εκστρατεία είναι υπεραρκετός αν όχι αχρείαστος. Σήμερα όμως, με τα υφιστάμενα δεδομένα ίσως να μην επαρκεί. Στην πράξη δεν θα είναι γύρω στους εννέα μήνες. Εννέα μήνες που οι πολίτες θα δεχτούν καταιγισμό θέσεων και πληροφοριών, από ένα πρωτοφανή αριθμό πομπών. Προσωπική επαφή, συγκεντρώσεις, ΜΜΕ και ΜΚΔ με όλες τις σύγχρονες παραλλαγές τους. Όλα αυτά θα καταστήσουν εξαιρετικά δύσκολη την προσπάθεια των κομμάτων να στείλουν το διακριτό μήνυμα τους, το μήνυμα δηλαδή που ξεχωρίζει το ένα από το άλλο. Και ακόμα πιο δύσκολο για τους ψηφοφόρους να το αφομοιώσουν.
Συμπερασματικά οι βουλευτικές εκλογές του 2026 κατά τη γνώμη μου, δεν έχουν προηγούμενη παρόμοια περίπτωση προς σύγκριση. Οι συνθήκες και τα δεδομένα τους είναι πρωτοφανή. Θα διαμορφώσουν νέο κομματικό σκηνικό.
