Η Κύπρος μπορεί να γίνει το success story του ΟΗΕ και ειδικά του Γενικού Γραμματέα, Αντόνιο Γκουτέρες, ο οποίος είναι εκτός δράσης για τα άλλα διεθνή ζητήματα και τις εξελίξεις σε πολεμικά μέτωπα, όπως της Μέσης Ανατολής και της Ουκρανίας.
Τα Ηνωμένα Έθνη, λοιπόν, στοχεύουν σε ένα success story στο Κυπριακό, παρά το γεγονός ότι οι πολλές προσπάθειες που καταβάλλονται από το Διεθνή Οργανισμό και τον ίδιο τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, δεν οδηγούν στο σπάσιμο του αδιεξόδου. Γίνονται μικρά και δευτερευούσης σημασίας βήματα, για να συντηρηθεί η κινητικότητα μέχρι νεωτέρας, αναμένοντας κάποιες εξελίξεις διαφοροποίησης των δεδομένων.
Κατά τα Ηνωμένα Έθνη, υπάρχει ελπίδα να επιτευχθεί τούτο, να γίνει δηλαδή το Κυπριακό το success story του Οργανισμού, εάν και εφόσον γίνουν κάποια βήματα εκατέρωθεν. Βεβαίως, όταν εξηγήσουν τι εννοούν, μάλλον από τη Λευκωσία θέλουν να γίνουν οι κινήσεις. Όπως ζητήθηκε να γίνει, για παράδειγμα, μονομερώς κίνηση στο θέμα της διάνοιξης του οδοφράγματος στη Μια Μηλιά, που διακαώς ζητά η κατοχική πλευρά ( αυτό δεν έγινε στην πρόσφατη άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη, αλλά παλαιότερα).
Σχολικά και «απομόνωση»
Περισσότερο η ομάδα του Γενικού Γραμματέα, παρά ο ίδιος, επιχειρεί να προωθήσει ενέργειες και ιδέες προς την επίτευξη αυτού του στόχου. Κι αυτό το θεωρούν απαραίτητο σημειώνοντας ότι μπορούν να ενθαρρυνθούν οι πλευρές για να αρθούν τα εμπόδια, που κατά την άποψη τους υπάρχουν. Κι αντί να ασχοληθούν με την ουσία, δηλαδή την έναρξη ουσιαστικών συνομιλιών για λύση, που θα επέλθει με άρση των κατοχικών δεδομένων, επικεντρώνονται στα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και σε θεωρίες του παρελθόντος, οι οποίες δεν αποφέρουν αμέσως αποτελέσματα. Αλλά σε βάθος χρόνου. Όπως για παράδειγμα, η ιδέα που κατά καιρούς επανέρχεται για αναθεώρηση των σχολικών εγχειριδίων, η οποία χωρίς να το λένε, παραπέμπει στο να γραφτεί εκ νέου η ιστορία, χωρίς «ενοχλητικές» αναφορές. Στη λογική, βασικά του γνωστού «γλωσσαρίου».
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι στην ατζέντα μπαίνει και το παραμύθι με την λεγόμενη απομόνωση των Τουρκοκυπρίων. Θεωρούν πως με την άρση της λεγόμενης απομόνωσης, οι δυο κοινότητες «θα έλθουν πιο κοντά»! Και πως με αυτόν τον τρόπο θα μειωθεί η εξάρτηση των Τουρκοκυπρίων από την Τουρκία. Και πως ενόψει τούτου θα διαμορφωθούν συνθήκες για τη δημιουργία «αλληλοεξάρτησης» των δυο κοινοτήτων. Βεβαίως, το γεγονός ότι η Τουρκία χρηματοδοτεί τη λειτουργία του παράνομου μορφώματος, του ψευδοκράτους, καθώς και τα έργα υποδομής, προφανώς τούτο φαίνεται να το αγνοούν στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών.
Υπάρχει, όπως φαίνεται, μια εξ αποστάσεως αξιολόγηση της κατάστασης, η οποία στηρίζεται και σε κατά καιρούς ενημερώσεις από την εδώ ομάδα των Ηνωμένων Εθνών, που προφανώς δε δίνει πάντα την πλήρη εικόνα των όσων διαδραματίζονται επί του εδάφους.
Εστιάζουν τα Ην. Έθνη
Ο Διεθνής Οργανισμός υιοθετώντας την τακτική του «βήμα προς βήμα» συντήρησης της κινητικότητας, εστιάζει σε δυο γεγονότα, που θεωρεί ότι επηρεάζουν τους σχεδιασμούς του.
Πρώτο, είναι οι λεγόμενες εκλογές στα κατεχόμενα, που χρονικά τοποθετούνται στις 19 Οκτωβρίου 2025. Εκτιμούν πως εάν χάσει τις «εκλογές» ο νυν κατοχικός ηγέτης, Ερσίν Τατάρ, τότε θα υπάρξει αλλαγή πολιτικής στο Κυπριακό. Εάν για παράδειγμα κερδίσει ο «προοδευτικός» Τουφάν Ερχουμαν, στον ΟΗΕ κι όχι μόνο, θεωρούν πως θα ασκεί την πολιτική που θέλει ο ίδιος και όχι η Άγκυρα, η οποία ειρήσθω εν παρόδο, έχει πάντα το πάνω χέρι. Πρόκειται, μάλλον, για πολιτική αφέλεια, να πιστεύουν πως ο κατοχικός ηγέτης καθορίζει πολιτική και την επιβάλλει στην Τουρκία.
Δεύτερο, ένα δεύτερο στοιχείο το οποίο θεωρούν πως επηρεάζει τις εξελίξεις είναι οι διώξεις από την Κυπριακή Δημοκρατία σφετεριστών ελληνοκυπριακών περιουσιών στα κατεχόμενα. Οι αξιωματούχοι των Ηνωμένων Εθνών όταν συναντώνται με αξιωματούχους της Κυπριακής Δημοκρατίας φαίνεται να κατανοούν πως αυτό που γίνεται είναι αναφαίρετο δικαίωμα προστασίας των Ελληνοκυπρίων ιδιοκτητών. Περαιτέρω, αποδέχονται το επιχείρημα ότι από τη στιγμή κατά την οποία η κατοχική πλευρά επιμένει σε λύση δυο κρατών, τότε δεν αφήνουν περιθώρια στους Ελληνοκύπριους παρά να καταγγείλουν τους σφετεριστές. Ωστόσο, έχουν πολλές φορές «συλληφθεί» να λένε σε συνομιλητές τους, Τούρκους κι άλλους, πως οι διώξεις σφετεριστών δημιουργούν εμπόδια στις προσπάθειες για την προώθηση του Κυπριακού!
Σε ό,τι αφορά τα προγραμματισμένα βήματα, διαδικαστικού περισσότερου χαρακτήρα, αυτά αφορούν την επόμενη συνάντηση του Γενικού Γραμματέα, Αντόνιο Γκουτέρες, με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη και τον κατοχικό ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, το Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη. Το δεύτερο βήμα θα γίνει μετά τις ψευδοεκλογές στα κατεχόμενα και θα αφορά την πραγματοποίηση μιας νέας άτυπης Πενταμερής Διάσκεψης για το Κυπριακό. Υπολογίζεται χρονικά να γίνει τούτο πριν το τέλος του 2025. Ενόψει όλων αυτών των διεργασιών αναμένεται ότι στη Λευκωσία και την περιοχή θα επανέλθει, το Σεπτέμβριο, η Προσωπική Απεσταλμένη του Γ.Γ. του ΟΗΕ, Μαρία Άνχελ Ολγκίν Κουεγιάρ. Στο νησί αναμένεται να έλθει και ο αντικαταστάτης του ειδικού αντιπρόσωπου του ΟΗΕ στην Κύπρο, Κόλιν Στιούαρτ, ο οποίος αφυπηρετεί και αναχωρεί στις 7 Αυγούστου.
Στην εξίσωση θα πρέπει να μπει και η Προεδρία της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που θα είναι το πρώτο εξάμηνο του 2026. Την περίοδο αυτή δεν αναμένεται ότι θα υπάρξουν εξελίξεις, κυρίως επειδή δεν θα το θέλει η Άγκυρα για ευνόητους λόγους.
Θα έχει, πάντως, ενδιαφέρον πώς θα συμπεριφερθεί η κατοχική πλευρά στη διάρκεια της κυπριακής Προεδρίας στην Ε.Ε. Δεδομένου ότι έχει ανοίξει ο δρόμος για να παρακάθεται εκπρόσωπος της Τουρκίας σε κάποιες συνάξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κι αυτό το επιδίωξε η Άγκυρα πιέζοντας προς κάθε κατεύθυνση.
Συντήρηση κινητικότητας μέσα από ακανθώδες έδαφος
Η κινητικότητα που συντηρείται στο Κυπριακό, αν και δεν υπάρχουν ενδείξεις για αλλαγή στάσης της κατοχικής πλευράς, οδηγούν τη Λευκωσία στο να προβαίνει σε διάφορες ενέργειες. Κυρίως για να αποφευχθούν εκπλήξεις από την Άγκυρα, αλλά για να συντηρήσει την όποια προοπτική. Η Κυπριακή Δημοκρατία κινείται στο Κυπριακό διατηρώντας κανάλια επικοινωνίας με όλους τους βασικούς παίκτες.
Ο Γενικός Γραμματέας φαίνεται να αντιλαμβάνεται πως είναι η Λευκωσία εκείνη που θέλει να προχωρήσει η προσπάθεια και η τουρκική αυτή που θέτει εμπόδια. Αυτό είναι μεν σημαντικό, θα πρέπει ωστόσο να διαπιστωθεί και στην πράξη πώς θα μεταφρασθεί πολιτικά.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης εξήγησε το πλάνο του κατά τη διάρκεια της άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης ( 16-17 Ιουλίου στη Νέα Υόρκη) και επένδυσε στο ευρωπαϊκό χαρτί. Επικαλέστηκε το γεγονός ότι και ο ίδιος ο κ. Γκουτέρες, που διετέλεσε Πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, έχει εμπειρία από την λειτουργία των κρατών-μελών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τα οφέλη τα οποία έχουν οι χώρες. Υπέδειξε ότι η τουρκοκυπριακή κοινότητα, αν και δηλώνει ότι δεν έχει εμπιστοσύνη στην Ένωση, απορροφά κονδύλια από την Ε.Ε. κι αυτό τη βοηθά σημαντικά. Σημείωσε περαιτέρω ότι η Άγκυρα επενδύει στα ευρωτουρκικά αλλά για να γίνουν βήματα πρέπει να κάνει τα ανάλογα στο Κυπριακό. Οι αναφορές αυτές αποσκοπούσαν εν πολλοίς να αναδείξουν τη σημασία της Ε.Ε. για όλους.
Είναι σαφές πως τόσο ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, όσο και ο κατοχικός ηγέτης, Ερσίν Τατάρ, επέμειναν σε μια ανεδαφική προσέγγιση επιμένοντας στα γνωστά 3 Α, δηλαδή το απευθείας εμπόριο, απευθείας πτήσεις και διεθνείς επαφές. Τούτα θεωρούνται από την τουρκική πλευρά ως σημαντικά και να προχωρήσει η διαδικασία και συνιστούν εν πολλοίς τη γέφυρα, που θα οδηγήσει σε λύση δυο κρατών, στην αναγνώριση της αποσχιστικής οντότητας.
Είναι σαφές πως η Κυπριακή Δημοκρατία δεν μπορεί να αποδεχθεί τις τουρκικές αξιώσεις κι αυτό το έχει ξεκαθαρίσει και πρόσφατα στη Νέα Υόρκη. Την ίδια ώρα, η Άγκυρα πιέζει κράτη στα οποία ασκεί μεγάλη επιρροή να κάνουν κάποια βήματα, όπως για παράδειγμα τις απευθείας επαφές με αξιωματούχους της αποσχιστικής οντότητας, που σε κάποιο βαθμό γίνονται ( Αζερμπαϊτζάν). Το δύσκολο είναι οι απευθείας πτήσεις και το εμπόριο.
«Τα ναρκωτικά έρχονται από το νότο»
Ο Τουρκοκύπριος καθηγητής Δρ. Χουσεΐν Ισίκσαλ, που είναι σύμβουλος του κατοχικού ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, τον οποίο συνόδευσε στη Νέα Υόρκη για την άτυπη Πενταμερή¨, σε άρθρο του στο τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων «Ανατολού», αναφέρθηκε στα όσα διαδραματίσθηκαν στην έδρα του ΟΗΕ, στις 16-17 Ιουλίου. Προσπάθησε να αποδώσει ευθύνες για μη πρόοδο στην ελληνοκυπριακή πλευρά με διατυπώνοντας διάφορους ισχυρισμούς. Ο Ισίκσαλ, στο αφήγημα που παρουσίασε αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στα εξής:
Πρώτο, ισχυρίσθηκε πως η μη διάνοιξη οδοφραγμάτων οφείλεται στο γεγονός ότι η ελληνική στάση αντιβαίνει «στη φιλοσοφία των συνοριακών περασμάτων», υποστηρίζοντας ότι στοχεύει «στην εδραίωση κυριαρχίας και την απόκτηση εδαφών στην ουδέτερη ζώνη». Αυτό, ισχυρίσθηκε, εμπόδισε την πρόοδο και τη διάνοιξη νέων οδοφραγμάτων!
Δεύτερο, κατηγορεί την ελληνοκυπριακή πλευρά ότι απέρριψε προτάσεις, που κατέθεσε ο κατοχικός ηγέτης, Ερσίν Τατάρ στην Πενταμερή, γιατί «άπτονται ζητημάτων κυριαρχίας». Αναφέρθηκε σε προτάσεις «για χαρτογράφηση του νησιού για την ετοιμότητα σεισμών, τη συγκέντρωση χρημάτων από τους δυο ηγέτες για την αποκατάσταση της πολιτιστικής κληρονομιάς ενώ δεδομένου ότι τα περισσότερα ναρκωτικά που εισέρχονται στην ‘’ΤΔΒΚ’’ προέρχονται από το νότο, την κοινή καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών»! Είναι σαφές πως η ανάλυση εντάσσεται σε μια λογική να φορτώσει στη Λευκωσία το αδιέξοδο.
.
