Μετά την έκθεσή τους στη Θεσσαλονίκη, οι δυο εικαστικοί συναντιούνται ξανά στη Λευκωσία, στην γκαλερί Art Seen, με έργα που επεξεργάζεται ο καθένας από το αρχειακό του υλικό. Προτείνουν δυο αυτόνομους κόσμους οι οποίοι όμως συνομιλούν και μπλέκονται μεταξύ τους.
Είναι η δεύτερη φορά που η Βίκυ Περικλέους και ο Βασίλης Ζωγράφος παρουσιάζουν από κοινού έκθεση. Η πρώτη ήταν στη Θεσσαλονίκη, στην γκαλερί Λόλα Νικολάου το 2023, και τώρα στη Λευκωσία, στην γκαλερί Art Seen με νέα έργα. Την έκθεση με τίτλο «The unsettling event of an enigma» επιμελείται η Μαρία Στάθη.
Οι δυο καλλιτέχνες προέρχονται από τον ακαδημαϊκό χώρο. Ο Βασίλης είναι εικαστικός και επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ενώ η Βίκυ επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Καλών Τεχνών του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου. Ένα άλλο κοινό στοιχείο των δυο είναι ότι στη δουλειά τους επεξεργάζονται εικόνες από αρχειακό υλικό.
Σε μια εποχή που καταναλώνουμε καθημερινά πολλές εικόνες χωρίς ουσία, οι δυο καλλιτέχνες τραβούν την προσοχή του θεατή με μια σειρά εικόνων οι οποίες μπορεί να τον συγκινήσουν, να τον προβληματίσουν και να τον βάλουν σε μια άλλη διαλογιστική διαδικασία, έξω από το «κουτί» της καθημερινότητας.
Σχετικά με την από κοινού έκθεση έργων, η Βίκυ τονίζει πως θεωρεί πολύτιμες τις συναντήσεις ανάμεσα στους καλλιτέχνες, επειδή τους βοηθά να ανοίγονται σε συζητήσεις που είναι πολύ ουσιαστικές. «Η Μαρία Στάθη επέκτεινε με την επιμελητική της πρόταση τον τρόπο που συνομιλούν τα έργα μας. Σ’ αυτή τη δεύτερη συνεργασία μας με τον Βασίλη, γίνεται μια άσκηση του πώς οι συγκεκριμένες δουλειές μπορούν να ξανασυνομιλήσουν με άλλους τρόπους», λέει. Από την πλευρά του ο Βασίλης σχολιάζει πως είναι ένα ζητούμενο η συνεργασία του με άλλους καλλιτέχνες. «Είναι σημαντικό να μπορεί κανείς να εμπιστευτεί τον άλλο στην επικοινωνία και να μπορέσει να μάθει από αυτόν. Υπάρχουν κοινοί στόχοι και κοινά θέλω, και εκεί μπορεί να γίνει η συνάντηση και ο διάλογος».
Μπαίνοντας στην γκαλερί αρχικά ο θεατής έρχεται σε επαφή με τα ζωγραφικά έργα του Βασίλη. Στη ζωγραφική του αφήγηση πραγματεύεται υλικότητες από τον οργανικό και ανόργανο κόσμο, που είτε συνδιαλέγονται μεταξύ τους, είτε λειτουργούν σε πλήρη αυτονόμηση. Στον επάνω όροφο τα ζωγραφικά του έργα σε χαρτί αναδεικνύουν μια θεματική από μεμονωμένα αρχαιολογικά αντικείμενα που επιλέγει ο καλλιτέχνης από μουσεία και ιδιωτικές συλλογές. Η συνολική ποιητική του Βασίλη Ζωγράφου παρόμοια με ποικίλους πειραματισμούς επιτρέπει να αναφανεί ό,τι είναι κρυμμένο, που ωστόσο δεν καθίσταται μονοσήμαντα εξηγήσιμο. «Τα έργα μου λειτουργούν σαν ζωγραφικά πορτρέτα των αντικειμένων που απεικονίζουν και όχι ως μια νεκρή φύση. Περισσότερο από μια κριτική της αναπαράστασης, της υλικότητας και της αυτονομίας του μέσου, δίνεται έμφαση στην αισθητική ομορφιά και στη στοχαστικότητα των αντικειμένων και των εικόνων», σχολιάζει. Και η Βίκυ προσθέτει: «Το έργο και των δύο, αλλά και η ίδια η έκθεση ως γεγονός, εμπλέκουν το αθέατο ως υπαρκτό και το άυλο ως ενεργό για να επεξεργαστούν και να προεκτείνουν το ορατό και το αντιληπτό. Η έκθεση συμπληρώνεται στον ενδιάμεσο χώρο, την διαλεκτική δηλαδή συνομιλία/έκθεση των δύο αυτών πυκνών κόσμων που παρατίθεται, ως μια νέα συνθήκη, η οποία συμπεριλαμβάνει -και ολοκληρώνεται-, μέσα από τον ίδιο τον θεατή».
Στο βάθος της γκαλερί προβάλλεται ένα βίντεο της Βίκυς Περικλέους με εικόνες έντονης ζω- γραφικότητας. Στο πάτωμα ένα κεραμικό γλυπτό σε σχήμα φιδιού, συζητά με όρους σημερινής συγχρονικότητας της μυθολογίας, τη μεταμορφωτική δυνατότητα των τόπων και των χώρων, όπως αυτοί εναλλάσσονται στο βίντεο. Την ενδιαφέρει, όπως λέει, η εναλλαγή ανάμεσα στα εικαστικά μέσα και τις υλικότητες για να διερευνηθούν δυνατότητες νέων αναδύσεων της εικόνας προς άλλα πολιτισμικά και γεωγραφικά φαντασιακά, τα οποία ξεπερνούν δυικά σχήματα και κλειστές αφηγήσεις. Κοινός παρονομαστής σε όλα τα έργα είναι η επεξεργασία εικόνων από το αρχειακό της υλικό, το οποίο περιλαμβάνει «συναντήσεις», όπως της ονομάζει, από διάφορα μέρη της Κύπρου όπως ένα ασημένιο φίδι στον Κορμακίτη, ένα αγροτικό τοπίο στο Πισσούρι, το θέατρο της αρχαίας Σαλαμίνας μια μέρα του Καλοκαιριού.
Στο βίντεό αυτό, με τίτλο «Το Σπίτι των Αλμυρών νερών» 2025, προβάλλονται εικόνες σε μια συνεχή αποσταθεροποίηση μέσα στον χώρο και τον χρόνο. «Κατά τις περιηγήσεις μου σε διάφορες περιοχές της Κύπρου, καταγράφω με το κινητό εικόνες που μου προκαλούν την προσοχή και τις καταχωρώ στο αρχείο μου σαν ημερολογιακές καταγραφές. Συνεχώς ανατρέχω σε αυτά τα αρχεία, τα οποία επαναφέρω. Επιλέγω παράλληλα εικόνες από παλιά slides, εντελώς ενστικτωδώς, χωρίς να γνωρίζω την προέλευσή τους. Στη συνέχεια μέσω ζωγραφικών χειρονομιών, κολάζ και άλλων επιτελεστικών διαδικασιών, επανα-διοργανώνω αυτές τις εικόνες, αποξενώνοντας τις από τ’ αρχικά περιεχόμενα τους, σε μια προσπάθεια οικειοποιήσης ‘του άλλου’ και απομάκρυνσης από το ‘οικείο’. Ξαναπροτείνονται ως χωροχρονικές αιωρήσεις και αποσταθεροποιήσεις, οι οποίες επιτελούνται στον ενδιάμεσο χώρο, προτείνοντας, άλλους χώρους, οι οποίοι και βρίσκονται σε ένα συνεχές γίγνεσθαι. Στο βίντεο αλλά και στα έργα μου της έκθεσης, επανα-επινοείται μια νέα μυθολογία του χώρου, την ίδια ώρα που επισημαίνεται η πολιτισμική σημειολογία του τόπου».
Η Βίκυ Περικλέους έχει κάνει σπουδές στη ζωγραφική, ωστόσο επισημαίνει πως παρόλη τη χρήση πολυμεσικών πρακτικών, σκέφτεται με όρους ζωγραφικής. Γι’ αυτό άλλωστε, αν απομονώσει κάποιος εικόνες του βίντεο, έχει την αίσθηση πως πρόκειται για ζωγραφικά έργα. Και, όπως επισημαίνει, αυτό επεκτείνει εντονότερα, τη διαλεκτική συζήτηση ανάμεσα στην ίδια και τον Βασίλη Ζωγράφο σε κρίσιμα ζητήματα της εικόνας σήμερα και της ιστορίας της.
Ελεύθερα 19.4.2025
